20ste zondag door het jaar:
Spreuken 9: 1-6; Johannes 6: 51-58

Jezus heeft een groot wonder verricht: Hij voedde vijfduizend mensen door vijf broden en twee vissen te vermenigvuldigen. Johannes legt sterk de nadruk op dit wonder, hij ziet daarin een "teken" van hoe God zijn goedheid jegens ons groter maakt. Het overvloedige voedsel dat Jezus toen aan de menigte gaf biedt ons mogelijkheden om te kijken naar de overvloed van de genade die Jezus ons aanbiedt. We lijken niet genoeg gebruik te maken van het woord "overvloedig" als het gaat om wat God ons biedt! Jezus nodigt ons uit om te komen en te eten. We willen het leven dat God ons biedt, een leven dat zelfs sterker is dan de dood en we worden aangespoord om naar Jezus te gaan als het brood die uit de hemel kwam.

De eerste lezing van vandaag uit Spreuken geeft ons extra inzicht in wat we hoorden in het evangelie. In Spreuken staat dat Wijsheid haar huis gebouwd heeft, haar tafel gespreid heeft en eten en drinken aanbiedt aan gewone mensen. Door de beelden van eten en drinken, biedt Wijsheid leven aan. Wij worden uitgenodigd om Gods wijsheid te aanvaarden. In het evangelie volgens Johannes komt wijsheid neer uit de hemel belichaamd in Jezus. Johannes vertelt ons in zijn proloog dat God een woord heeft gesproken. Hetzelfde woord dat God gebruikt voor het scheppen van de wereld, is nu mens geworden met het doel ons eeuwig leven te brengen. Verder zegt Johannes dat als we Jezus leren kennen, we ook de wijsheid van God kennen. Deze wijsheid leert ons dat we verstandig zijn als we binnen gaan in het huis dat wijsheid heeft gebouwd om daar aan tafel te gaan en te eten.

In dit zesde hoofdstuk waaruit we vandaag lazen, herkennen we vele verwijzingen naar de verhalen van onze Hebreeuwse voorouders: er was eten bij Pascha; er was manna in de woestijn, waar God de Israëlieten te eten gaf met brood uit de hemel; Elisa voedde honderd profeten met 20 gerstebroodjes en datzelfde soort brood van de armen vermenigvuldigde Jezus. De dienaar van Elisa zei dat het brood onvoldoende was net zoals de leerlingen van Jezus. Jesaja vertelde dat God had beloofd een feest van rijk voedsel aan te bieden aan alle volkeren op de berg. Jezus zorgt er voor dat vijfduizend mensen genoeg konden eten. Hoewel er symbolische koppelingen zijn tussen het voeden van de menigte door Jezus en de ontmoetingen van de Israëlieten met God, door middel van voedsel, is dit iets volledig nieuw. Jezus verbindt ons met Hem en dat gaat steeds maar door.

Enkele weken geleden hoorden we dat God het betreurde dat de benoemde herders de Israëlieten op een dwaalspoor hadden gebracht en dat God toen zei dat Hijzelf het volk zou leiden: "Ik zal de herder van mijn volk zijn”. Dat horen we vandaag weer, en nu ervaren we de vervulling van Gods belofte: door Jezus staan we onder leiding van de herder, Die ons door de vallei van de dood langs veilige paden zal leiden. De tafel is voor ons gedekt in deze Eucharistie. De herder doet dat zodat iedereen het kan zien en wij samen kunnen eten en drinken (vgl. Psalm 23).

19 augustus, Antoon Boks OP

We hebben door Jezus de stem van de Wijsheid gehoord en vinden hier het beste eten en drinken. God heeft onze honger weer opgemerkt en geeft ons voedsel voor onze voortdurende reis door de wildernis van het moderne leven. Als we komen om te eten en drinken, horen we het fluisteren van de belofte: Er komt een tijd, dat we allemaal samen voor eeuwig gelukkig zijn. Door onze woorden vandaag in de Eucharistie hopen we ons voor te bereiden op de eucharistische maaltijd waarop Jezus ons Zichzelf geeft.

Tegenwoordig wordt op de Universiteit van Wageningen en op veel andere plaatsen hard gewerkt aan nieuwe technologieën om te zorgen voor voedsel voor iedereen, maar zijn wij betere, meer liefdevolle mensen omdat wij die hebben? Met wat voor soort eten proberen de leiders van de wereld ons te voeden? Zijn onze levens echt beter dan vroeger? Worden we betere mensen omdat we de laatste en de nieuwste technische snufjes hebben? We horen van eeuwig leven, omdat Jezus de mens geworden Wijsheid is. Hij zelf bouwde ons een huis en nodigt ons uit: Kom hier eten en drinken. Ik ben het ware voedsel en de beker die ik geef, is echte drank. Die Wijsheid blijft en biedt ons wat we zelf niet kunnen bereiken, maar wel hard nodig hebben. "Wie mijn vlees eet en mijn bloed drinkt heeft eeuwig leven en ik zal u doen opstaan op de laatste dag." 

Jezus leren kennen is de wijsheid van God leren. Jezus vulde de buiken van heel wat mensen, maar Hij biedt hen en ons zoveel meer aan. We kennen allemaal wel tekenen in ons dagelijks leven waardoor God bij ons blijft. Deze Eucharistie is een teken dat ons er toe blijft aanzetten om de goddelijke gift voor ons te zien. En de Eucharistie opent ons de ogen voor andere tekenen die God gebruikt om ons te onderwijzen en te voeden. Dus vieren we vandaag het dagelijks brood van goddelijke wijsheid die voor ons werkelijkheid wordt: in goede gezinnen en in vrienden, in toegewijde mensen met wie we werken, of studeren; in de schepping en in de dagelijkse verschijningsvormen van Gods liefde en zorg voor ieder van ons.
De woorden die Jezus bij het Laatste Avondmaal sprak moeten beledigend hebben geklonken voor zijn toehoorders, want geen enkele Jood zou bloed drinken. Zijn vlees eten, zijn bloed drinken heeft ook nog steeds een rare klank voor onze moderne oren. Toch zullen we vandaag weer horen: “Neem en eet, dit is Mijn Lichaam. Neem en drink, dit is Mijn Bloed.” De meesten van ons hebben deze woorden gehoord vanaf onze kindertijd. Misschien zijn we door de jaren er aan gewend geraakt. In deze Eucharistie is Hij zo dicht bij ons als het brood en de wijn; zijn leven sluit zich bij ons aan in eten en drinken.

Jezus nodigt ons uit dichterbij te komen om Zijn aanwezigheid te erkennen en vertrouwen te hebben in Hem. God heeft de vroegere barrières verwijderd die ons van God en van elkaar gescheiden hielden. God komt heel dicht bij ons in Jezus en blijft bij ons alle dagen van ons leven. Naar boven

21 zondag door het jaar:
Jozua 24, 1-2,16-18; Psalm 34; Johannes 6, 60-69

Willen jullie soms ook weggaan? Ik weet niet hoe het u vergaat bij het horen van deze vraag, maar in eerste instantie moest ik denken aan de grote stroom van kerkverlating, de teruggang van de aantallen kerkgangers, aan het sluiten van kerken. Het zegt wellicht iets over mij dat ik hier als eerste aan denk, blijkbaar ben ik meer een man van de kerk, dan ik dacht. Maar is dit waarover het evangelie gaat, over een heilige rest die het maar moet doen? Het gaat volgens mij niet op de eerste plaats om de kerk, om het instituut. Maar waar gaat het dan wel over ? Welke boodschap klinkt er wel?
Het gedeelte dat we zo juist hoorden uit het evangelie van Johannes is het slot van hoofdstuk 6. Heel dit hoofdstuk gaat over brood . De afgelopen weken hebben we er als gemeenschap in de vieringen uitvoerig bij stil gestaan. Jezus is het brood des levens en wie van dit brood eet zal leven in eeuwigheid. Dit is het brood dat uit de hemel is neergedaald. Jezus, een gekruisigde, is brood, leven voor de wereld. Deze boodschap is onverteerbaar. Dit zijn harde woorden wie kan er naar luisteren. Je zelf geven, je lichaam prijsgeven, het kruis, het is een aanstoot voor de wereld, zegt de apostel Paulus. Wie kan daarin geloven? Laat je toch niets wijs maken. Het is hetzelfde cynisme dat doorklinkt in al die mensen die zeggen dat geloof uit is, niet meer van deze tijd. Velen trokken zich terug en gingen niet meer met hem mee. Willen jullie soms ook gaan?
In de eerste lezing horen we hoe Jozua het volk bijeen roept en hen toespreekt, Dit zegt de Heer de God van Israël..... Vervolgens verhaalt hij de geschiedenis van het volk. Hoe Abraham wegtrok uit Ur, hoe Isaac, Jacob en zijn zonen op tocht gingen, hoe ze onderling ruzie maakten en hoe ze in Egypte kwamen en vervolgens van daaruit weer vluchtten, op zoek naar een land waar het goed wonen is. Het zijn gebeurtenissen die we zo op onze eigen tijd kunnen plakken. Mensen die op weg gaan. Je kunt denken aan mensen die een nieuwe baan beginnen, mensen die emigreren. Zij die een relatie beginnen of juist beëindigen, heel concreet kunnen we denken aan de jonge broeders die op weg zijn gegaan naar Rotterdam. Je kunt ook denken aan mensen die getroffen worden door ziekte of dood , voor wie het leven op de kop staat en toch verder moeten, of aan al die vluchtelingen die een veilige woon plaats zoeken. Het zijn gebeurtenissen feiten die ons leven bepalen. Zaken die we voor een deel zelf kiezen, maar die ons ook gewoon overkomen. Je kunt het hierbij laten en zeggen zo gaat dat, dat hoort nu eenmaal bij het leven. Jozua

26 augustus 2018, Jos Oostrik

echter voegt er iets aan toe. Het zijn niet de naakte feiten, het is de Heer die je op weg zendt, het is de Heer die de ellende van zijn volk gezien heeft en bevrijdt. Alle gebeurtenissen heel de geschiedenis wordt in het Licht van de Eeuwige geplaatst. En waar dat gebeurt ontstaat leven. Bevrijding, verlossing. Blijkbaar heeft kijken met de ogen van de Eeuwige te maken met zin in het leven, met toekomst. Met Eeuwig leven. Is dat ook niet de boodschap van Jezus: alles is jullie gegeven door de Vader, de Geest maakt levend. Waar je gebeurtenissen, ervaringen durft te zien als een gave, als uitdaging, ontstaat leven , toekomst.
In het leven van alle dag over komt ons van alles, zowel goed als kwaad. Je kunt het hierbij laten en zeggen dat is nu eenmaal zo, dat is normaal, Maar er is ook een mogelijkheid om het met de ogen van God te bekijken. Dat wil zeggen met ogen van liefde, van zorg en aandacht, met ogen van rechtvaardigheid, van deemoed en hoop, waar dat gebeurt worden feiten levensgevend brood voor onderweg. Er is een Chassidisch vertelling over de rabbi van Kotzk. Hij zei eens over een beroemde rabbi: 'Dat is een tsaddiek, een rechtvaardige, in een bontjas'. Zijn leerlingen vroegen hem: 'hoe moeten we dat verstaan'?' 'Wel', verklaarde hij, 'de een koopt zich des winters een bontjas, een ander koopt brandhout. Wat is het verschil tussen hen? De eerste wil alleen zichzelf, de tweede aan anderen warmte verschaffen. Op heel humoristische wijze wordt hier richting betekenis gegeven.
Is de uitdaging van een gelovige mens niet, om in het gewone, in wat ons overkomt, het hemelse te ontdekken? Toen het volk uit Egypte vluchtte, zich bevrijdde van de onderdrukking, kwam er brood uit de hemel, Manna. Letterlijk betekent dat: Wat is dit? Moge dit ook onze vraag zijn bij al wat ons overkomt, Manna, Wat is dit? Wat betekent dit voor ons, voor mij? Natuurlijk weet ik dat het niet altijd mogelijk of gemakkelijk is om richting, zin, geluk in het leven te vinden, maar als het je lukt is het een reden om dankbaar te zijn. Als wij hier samenkomen is het om samen de vragen te stellen, ons laten bevragen op wat er in ons leven gebeurt. Luisteren naar woorden verhalen uit de schrift die richting en leven geven. Proberen te kijken naar ons leven met de ogen van God. Ogen van liefde en gerechtigheid. Alle reden ook om samen dankbaar te zijn en de Heer te loven en met psalm 34 zeggen: de heer zal ik prijzen iedere dag, Of met de woorden van Petrus: Gij hebt woorden van eeuwig leven tot wie zouden we anders gaan? moge het ons gegeven zijn. Naar boven

22e zondag door het jaar:
Deuteronomium 4,1-2+6-8; Marcus 7,1-8.14-15.21-23

Op het eerste gehoor lijkt de boodschap van het evangelie vandaag heel eenvoudig en helder: Jezus wijst al het traditionele af en kondigt een nieuwe manier van leven aan waarin het niet gaat om het letter-lijk vervullen van regels en voorschriften maar om de instelling in ons hart die werkelijk telt! En daarmee is het conflict tussen Jezus en de Schriftgeleerden van zijn dagen een feit.

Het ligt al snel voor de hand om bij dit alles terug te denken aan wat wij hier in huis als communiteit en als kapelgemeenschap hebben meegemaakt: een confrontatie tussen de student medebroeders en ons allen over de vormgeving van de liturgie waarin enerzijds voor-schriften, regels en officieel goedgekeurde teksten een nieuwe van-zelfsprekendheid waren én anderzijds een manier van vieren die ruimte biedt aan een eigentijdse beleving van mensen en de ver-woording van Gods geheimen in een toegankelijke en verstaanbare taal.

Het bleek een confrontatie te zijn tussen generaties die door een kloof in de tijd van elkaar vervreemd waren geraakt in geloofsbele-ving. Dat alles heeft ons allen hier op verschillende manieren in ver-warring gebracht omdat verwachtingen die er heersten door de komst van nieuwe medebroeders niet uitkwamen. Erger nog, zij wer-den overschaduwd door onbegrip over en weer: waarom was het niet mogelijk om in harmonie verder op te trekken naar de toe-komst?

Vragen die wellicht gebleven zijn, ook nu onze studenten vertrokken zijn, en gevoelens van treurnis, verdriet en onmacht hebben opge-roepen die je niet zomaar van je af kunt zetten.

Kunnen de woorden die wij vandaag horen in de Schriften ons helpen om opnieuw onze plaats te bepalen? Mozes roept ons op de voorschriften te onderhouden om het land van belofte, de toekomst, in te kunnen gaan. Zij

2 septtember 2018, Henk Jongerius OP

zullen ons de wijsheid leren om door te dringen in de echte bedoeling van regels en voorschriften. Ten diepste zijn al die regels en voorschriften bedoeld om het leven te heiligen, om in liefde met elkaar te leven.

Als rituelen een eigen leven gaan leiden en niet meer verbonden zijn met deze diepste bedoeling, worden het dingen op zich en wekken zij vervreemding tussen groepen mensen. Daarom wijst Jezus ons op wat de Wet werkelijk wil zijn. Hij schaft die Wet niet af maar wil haar vervullen en daarmee staat hij in de traditie van de Profeten.

Jezus stelt ons allen voor de vraag of zij voor ons voertuigen zijn om ons te verhouden met de Bron van het leven. De Sabbat onderhou-den wil zeggen dat je naar de schepping kijkt met Gods ogen en de aarde maakt tot een woonplaats vol vrede door gerechtigheid.

Naar welke stemmen luisteren wij in ons leven? Leven wij in een gesloten kring waarin wij enkel en alleen onze eigen stem horen of wo-nen wij in de tent waarin wij bij de Allerhoogste te gast zijn, waarheid spreken en elkaar als mens niet verloochenen? Leven wij in het licht van God, wandelen wij op het onzichtbare weefsel dat ons behoedt voor de afgrond? Is de Onzichtbare de grond onder onze voeten en dragen wij in deemoed elkanders lasten?

Soms even zijn er mensen die onze gebrokenheid, onze broosheid en ons onvermogen met ons dragen en laten zien waar het in het leven werkelijk op aan komt. Moge het ons gegeven worden om dat visioen te bewaren en elkaar op te tillen en te dragen in dagen van onzeker-heid, onze ogen gericht de Messias die het voor ons heeft volbracht. Laten wij in zijn voetspoor onze broosheid erkennen en vragen om het licht dat onze dagen en nachten met hoop vervult. Dan gaan wij eigen wegen maar weten ons gedragen door barmhartigheid. Dat moge ons gegeven worden. Naar boven

23ste zondag door het jaar:
Jesaja 35:4-7a; Markus 7: 31-37

Wie van u heeft een dove vriend of vriendin? Als dat het geval is of is geweest, dan weet u dat die wel geluiden kan maken, maar zelfs als hij of zij heeft leren spreken, dan nog is het moeilijk voor hem of haar om wat ze zegt te laten klinken, als een vraag in plaats van een gewone zin. Voor mensen zonder een beperking qua spraak is het soms ook moeilijk om te leren om op de juiste manier bijvoorbeeld weersberichten weer te geven of doodgewoon je gevoelens weer te geven als je om de een of andere manier met die gevoelens in de knoop ligt.

Geen wonder dat de Schrift horen, zien en spreken gebruikt om de verschillende aspecten van ons geloof aan te geven. Wanneer de profeet Jesaja aankondigt dat bij de komst van God de ogen van de blinde of de oren van de doven open gaan dan spreekt hij van meer dan fysieke tekenen van Gods komst. Natuurlijk zal iedereen op concrete manieren Gods zorg voor ieder van ons ervaren. God wil ons bevrijden van wat ons gebonden houdt. Genezing van blindheid, het openen van dovemans oren en kreupelen hun ledematen weer te laten gebruiken. Je merkt het pas als je het zelf meemaakt of meegemaakt hebt. Zowel degene die genezen is als de toeschouwers trekken de logische conclusies: hier gebeurt iets speciaals; iets dat niet kan worden toegeschreven aan alleen maar menselijke inspanningen. Dus: de mensen die zagen hoe Jezus de dove man genas wisten dat Hij door God genezen werd. Het wonder vindt plaats in heidens grondgebied, onder mensen die door vrome Joden zelfs niet als mensen werden beschouwd. Gods armen reiken door middel van Jezus naar alle mensen in nood. God laat doven horen en stommen spreken zoals Jesaja al had voorspeld.

Dit wonder staat alleen in het evangelie volgens Markus. Hij beschrijft meestal de fysieke handelingen van Jezus bij het uitvoeren van een wonder. Jezus steekt zijn vinger in het oor van een man en hij spuugt op de grond om modder te maken en daarmee raakt Hij de tong aan. Het is zo plastisch dat je er een tv-programma van zou kunnen maken. Deze handelingen zouden dan bij de kijker vragen oproepen als ‘wat gebeurt hier?’ ‘Wie is deze man en wat betekent dit alles?’ Markus hoopt dat dit de reactie van de toehoorders zal zijn.

Wat is de betekenis en de toepassing van dit verhaal voor ons. Naast de fysieke genezing en de overweldigende blijdschap van de man die het meemaakte kunnen we nog meer vragen stellen over de betekenis van dit wonder en ons afvragen, wat Jezus tijdgenoten hebben waargenomen en geleerd van dit wonder? In Jezus’ dagen werd ziekte of een lichamelijke aandoening vaak geassocieerd met zonde. Dus zullen er wel mensen zijn geweest die dachten dat de doofheid een straf was voor zonden die hijzelf of zijn ouders hadden begaan. Als Jezus de man kon genezen dan hebben ze misschien wel gedacht dat God de door hem of anderen begane zonde wel zou hebben vergeven.

En... Jesaja had zo’n redding van de kant van God beloofd. God zou blinden laten zien, stommen laten spreken en lammen laten lopen en dat betekende volgens de profeet, dat God mensen verloste uit hun ellende omdat hun relatie met God weer was hersteld. Zelfs de aarde zou bevrijd worden en alles zou kunnen leven in harmonie en met goede relaties voor elkaar. Geen wonder dat mensen uitkeken naar de komende Messiaanse tijden. Geen wonder dat de lezing van Jesaja vol staat van vreugde en hoop op een goede toekomst.

9 september 2018, Antoon Boks OP

De vroege kerk keek naar Jezus genezing van de dove man en de andere wonderen als een teken dat Gods beloften waren vervuld in Jezus. Zijn genezing van de zieke en noodlijdende mensen waren even zovele tekenen dat het verband tussen ziekte en zonde verbroken was. Mensen konden niet langer denken dat iemands ziekte een straf van God was voor een zonde. Zieken werden de speciale instrumenten voor Gods verlossende werken; in hun genezing konden mensen ervaren, dat God met mensen meewerkt. De evangelieverhalen laten zien dat de arme en zieke mensen de plaatsen zijn waar God op aarde komt en wonderen doet. Wie vroeger werden behandeld als verschoppelingen en beschouwd als zondaars zijn nu de heiligdommen van Gods aanwezigheid op aarde.

De doopritus gebruikt het aanraken van de oren met de uitspreek: Effata! Om aan te geven dat onze ogen en oren nu moesten horen en zien met geloof.

Jesaja voorspelde dat de tijd zou komen dat de lamme op zou springen. Wij mogen deze helende tekenen als symbolen zien om ze toe te passen op ons allemaal, omdat we niet verlamd hoeven te wachten tot er iets goeds gebeurt. We moeten opspringen als een hert om te zorgen voor de behoeften van anderen. Onze tongen moeten ook los gemaakt worden om te spreken namens degenen die geen rechten of stem in onze samenleving hebben.

We moeten allemaal deze woorden ‘Effata! ga open!’ horen. We moeten onze harten en onze geest open stellen voor degenen aan wie we misschien normaal gesproken niet zo gauw zouden denken en die we buiten ons bewustzijn en ons doen en laten sluiten. Ga open of blijf open zijn de indrukwekkende woorden, die we in de hedendaagse liturgische viering tegenkomen. Het is niet slechts een opdracht om ons doen en laten tegenover elkaar te veranderen. Het is een herinnering aan ons doopsel, dat onze oren en ogen heeft geopend voor nieuwe manieren van waarnemen en reageren op anderen. Als we vandaag in het evangelie Jezus weer ‘Effata’ horen zeggen, dan krijgen we een opkikker. De genade van ons doopsel geeft ons energie, zodat dit gunstige effecten op ons leven kan hebben.

Jezus’ ‘Effata!’ is ook waarschuwing, zoals bij de weersverwachting soms waarschuwingen worden gegeven voor de nadering van noodweer. Dat woord waarschuwt ons om niets te beëindigen van wat bij ons doopsel is begonnen. Er zijn heel wat stemmen die tegen onze doopgenade in gaan. Het kunnen vooroordelen zijn binnen onze familie; misplaatste maatschappelijke waarden; geruchten van vijanden en oorlog; stereotypische beelden van rassen, religies en geslachten; stemmen van chauvinistisch nationalisme; stemmen van afgunst en concurrentie; stemmen die voor de overwinning en succes tegen elke prijs juichen. Deze stemmen proberen soms de innerlijke stem van de Geest die begon te spreken bij onze doop te overschreeuwen.

Wij horen vandaag Jezus’ krachtige ‘Effata’. Mogen we bidden voor een open oor, een goed zicht en een bereidheid om in beweging te komen als wij als Christenen nodig zijn om namens de arme en rechteloze mensen te spreken en te doen. Jesaja vraagt ons sterk te zijn en niet te vrezen. Mogen we vandaag ‘Amen’ zeggen tegen God die graag onze ogen en oren wil openen voor de werkelijkheid van ons leven.
Mogen dat werkelijk worden in ons leven van elke dag.Naar boven

24e zondag door het jaar:
Jesaja 50,5-9a; marcus 8,27-35

Ik weet nooit zo goed welke criteria men gebruikt om tot bepaalde keuzes te komen voor een perikoop in onze driejaarlijkse cycli van lezingen. Vandaag wil ik graag ‘afwijken’ door vers vier toe te voegen bij de eerste lezing: ‘De Heer God heeft mij als een leerling leren spreken, om uitgeputte mensen te kunnen bijstaan. Met een woord wekt Hij mij in de ochtend, in de ochtend wekt Hij mijn oor om als een leerling toe te horen’. Een prachtig vers omdat het op verschillende manieren: - u, jij-mij – een ieder van ons – positioneert in je leven – je leven in verhouding tot God. Je spreken, je zijn staat altijd in verbinding met God – Hij/Zij is het die bovenal jouw leven, jouw spreken, jouw zijn bepaalt in dit vers. En je houding is er altijd een van ‘leerling’ zijn. Dat houdt niet op! Je leven lang leren, iedere dag opnieuw met vallen en opstaan. En dan klinkt die opdracht: om ‘uitgeputte mensen bij te staan’! Je leven staat altijd in relatie tot anderen en met name die anderen die ‘moe en bezwaard’, ‘verdrietig en uitgeput’ door het leven gaan. En iedere ochtend wekt Die God jou – als mens – om met jouw oor als een leerling te horen. Dit vers is dan essentieel voor de houding die verderop in de perikoop klinkt. Bovendien hoorden wij nog maar een week geleden Jezus zeggen: Effata, ga open! Die openheid wordt iedere morgen in ons gewekt. 

In deze hoofdstukken uit het boek(en) Jesaja kondigt de profeet de nadere verlossing uit de ballingschap aan. Na verbanning, door twijfel en angst heen zal God altijd zijn bescherming blijven bieden en Sion ooit in ere herstellen. In de hele perikoop is God nabij – wijkt niet van de zijde van de persoon die aangeklaagd en gemarteld wordt en Hij is nabij in alle beschimpingen. Zie God staat mij bij! Horen wij een paar keer. Onze gedachten gaan dan al snel naar alle grote namen die hier in de ‘lijdende dienstknecht’ een beeld krijgen. En Jezus voorop! 

Wie is Hij? Horen wij vandaag als prangende vraag. In het Evangelie van Marcus zitten we nu op wat je kunt zeggen: een kantelpunt. De eerste hoofdstukken spelen zich af in en rond Galilea. Jezus trekt rond, predikt met mooie en invoelbare gelijkenissen, geneest veel zieken, krijgt een grote aanhang en mensen volgen Hem enthousiast. Hij is de Verlosser, de Messias waar het volk al zo lang op wacht. Maar Jezus zit helemaal niet op deze rol te wachten. Hij wil geen politieke of religieuze macht. Voor Hem is er geen andere troon weggelegd dan een pijnlijke kruisboom. Zijn kroon is er niet een van diamanten maar van dorens. En in de lezing van vandaag probeert Jezus zijn volgelingen, zijn leerlingen duidelijk te maken dat zij allemaal samen een andere weg moeten gaan. Wie ben Ik volgens jullie? vraagt Hij dan ook. Hoe kijken zijn leerlingen naar Hem? Het onderweg zijn met Jezus is geen vrijblijvend rondtrekken: het voert tot in de dood en de opstanding in Jeruzalem. Maar zijn leerlingen weten/wisten nog niet wat wij nu weten. De weg die Jezus gaat is voor Hemzelf, voor zijn leerlingen en voor ieder die Hem wil volgen een weg die voert door de dood naar Het Leven. Vandaag zijn wij getuige van een omslag: Jezus is niet een triomferende leider, Hij is de lijdende Messias. Petrus spreekt zijn belijdenis

16 september 2018, Ineke van Cuijk OP

uit in triomferende leider, Hij is de lijdende Messias. Petrus spreekt zijn belijdenis uit in de man die hij volgt maar weet nog niet wat dit precies betekent. Petrus zegt wat hij ziet/denkt en daarbij herleidt hij Jezus’ woorden en wegen tot zijn eigen (veel te) menselijk denken. Maar is hem dat kwalijk te nemen? Is het ook voor ons – zoals wij hier zitten en al die mensen die vanmorgen op een of andere manier samen komen rondom Het Woord – niet een zoektocht om te ontdekken wie is Jezus voor mij – voor ons?? Wij kijken, horen ook vanuit ons menselijk perspectief, altijd met een bepaalde bril. Wij kunnen niet anders maar misschien kunnen wij van Jezus leren ánders te kijken en te horen.

Bij de laatste aflevering van Zomergasten was Esther Perèl aan het woord. Zij begon met een fragment van de film I Tonya – waar een moeder haar dochter opzweept tot grootse prestaties. De dochter wordt olympisch kampioen maar is doodongelukkig. In de betreffende scene spreken moeder en dochter elkaar en kijken terug op de afgelopen jaren. De dochter smeekt om aandacht, om liefde. De moeder vindt dat zij de allerbeste moeder is want alles in haar leven heeft zij opgeofferd voor haar kind. Je bent heel erg geneigd (ik) om het op te nemen voor die dochter en die moeder een kreng te vinden. Esther Perèl liet zien dat ieder mens een eigen verhaal heeft. En je hoeft – zoals in deze situatie – mensen niet tegen elkaar uit te spelen. Je moet het verhaal van dochter serieus nemen maar ook het verhaal van de moeder. Belangrijk is dan om een brug te vinden naar elkaar. Als jouw levensverhaal stokt kan iemand of iets je helpen het verhaal/jouw levensverhaal weer stromend te krijgen.
Hoe kijk je naar iemand? Deze indringende vraag stelt Jezus vandaag. Hij vraagt ‘kijk naar Mij vanuit Gods gedachten’. Nu lijkt dat voor ons onmogelijk. We kunnen naar Jezus kijken en zien dan een manier van leven die sterker is dan de dood. Petrus wil niets horen over lijden, verworpen worden maar dat hoort wel bij het leven. Dat kun je niet wegpoetsen. U kunt daar allemaal over mee praten. Ieder op een eigen manier. Het gaat Jezus er niet om wat Hij kan en mag kiezen voor zijn leven. Jezus kiest voor wat God wil: de weg van de dienstbaarheid, van het luisteren naar God, zijn oren en ogen zijn gericht op God zoals de knecht doet die de profeet Jesaja beschrijft. Hij schrikt niet terug voor beschimpingen want God is Hem nabij. Hij zal moeten lijden: dat is zijn identiteit. Niet om het lijden zelf maar omdat dat nu eenmaal de consequentie is van de keuze. 

Wie ben jij? Wie zeggen de mensen dat IK ben: in het eerder genoemde toegevoegde vers De Heer God heeft mij als een leerling leren spreken, om uitgeputte mensen te kunnen bijstaan. Met een woord wekt Hij mij in de ochtend, in de ochtend wekt Hij mijn oor om als een leerling toe te horen’ is Jezus hét voorbeeld die dit vers praktiseert, in vurig vertrouwen. Jezus is een groot leraar maar stelde zich altijd op in een houding van ‘leerling’. Uitgeputte mensen hadden altijd zijn volle en intensieve aandacht en Hij ging ons voor hoe je volop ‘open’ in het leven kunt staan. Zijn oor werd iedere morgen gewekt door God. Vol geloof en vertrouwen in Zijn Vader, die Hij Abba noemde en in wie wij hier ons geloof willen belijden!Naar boven

25e zondag door het jaar:
Wijsheid 2,12+17-20; Marcus 9,30-37

Vrijwel iedereen die je spreekt heeft het er over: dat afschuwelijke ongeluk in Oss, waarbij vier kinderen de dood vonden. Het raakt ons allemaal diep. We zijn geschokt en weten dat er voor zoveel leed geen woorden zijn. Het raakt ons zo diep, omdat het kinderen zijn. Kinderen gun je een vreugdevolle toekomst, kinderen gun je plezier, en de zorgeloosheid van een nieuwe dag. Kinderen gun je veiligheid, bescherming, ruimte en vrijheid om op te groeien, om zich te ontwikkelen - je levert ze niet uit aan kwade machten - je zet ze niet het land uit, je misbruikt ze niet - je gunt hen niet de dood - in welke vorm dan ook.

Het is met huiver dat ik vandaag lees hoe Jezus een kind bij de hand neemt, het in de kring van zijn leerlingen zet, het omarmt en zegt: kijk, dit kind! Wie een van zulke kinderen ontvangt in mijn naam, ontvangt Mij. Deze zin is beladen door wat er de afgelopen week in Oss gebeurde - krijgt een verschrikkelijke bijsmaak door de vele verhalen en getuigenissen van seksueel en geestelijk misbruik van kinderen. Omarmt Jezus hier de onschuld? Beschermt hij dit kind tegen de op macht en aanzien beluste leerlingen? Wat wil Jezus ons zeggen met dit gebaar? En -waar komt dat kind ineens vandaan? Jezus was toch thuis, alleen met zijn leerlingen? 

Behalve binnen de genegenheid van de familie, telden kinderen in die dagen niet mee. Zij hadden geen aanzien, geen status. Zij werden, niet zelden, aan hun lot overgelaten, of werden vaak al vroeg ingezet in het arbeidsproces. Alle handen tellen mee en een kinderhand is gauw gevuld. Niet dat de tijden nu erg veranderd zijn. Er zijn nog voldoende plekken in onze wereld, waar kinderen niet meetellen, verstoten worden, gedwongen tot arbeid, verstoken van onderwijs en opvoeding. Nog altijd worden kinderen overal ter wereld beroofd van hun onschuld omwille van macht en aanzien van volwassen mensen. En over dat gedoe over macht en aanzien, gaat het vandaag.

Het is niet het makkelijkste deel van het evangelie van Marcus waarin we zijn beland. De weg naar Jeruzalem loopt nogal stroef en niet in het minst omdat de leerlingen zo hardleers zijn. Niet voor het eerst zal Jezus bij zichzelf denken: 'ze begrijpen het niet!' Nee, het zijn niet de meest snelle leerlingen....Ze hebben behoorlijk wat bijlessen nodig. Misschien wel daarom dat Jezus zijn leerlingen weghoudt van de menigte, en hen apart neemt, want, zo zegt Marcus, hij was bezig met het onderricht aan zijn leerlingen. Dat onderricht wordt - voor de tweede keer - door Jezus ingezet met de aankondiging van zijn lijden en sterven. 'De Mensenzoon wordt uitgeleverd en valt in de handen van mensen. Ze zullen Hem doden, en drie dagen na zijn dood zal Hij opstaan'. De leerlingen begrijpen het niet. Sterker nog, ze durven Jezus niet eens te vragen: wat bedoel je hiermee? Verklaar je nader? Nee, ze zwijgen. Nou zwijgen..... tegen Jezus ja, maar

23 september 2018, Theo Menting

niet onder elkaar. Onder elkaar wordt er blijkbaar stevig gediscussieerd. Alsof Jezus dat niet in de gaten had. 'Waar hadden jullie het over?' vroeg Jezus toen ze thuis kwamen. En opnieuw zwegen ze. Met het nodige schaamrood op de lippen, want ze hadden ruzie gehad. Er was gekissebis over wie nou eigenlijk de grootste was. Ja hoor! Daar gaan we weer. Ik ben belangrijker. Nee ik! nee ik! 

De kerk zwijgt over het misbruikschandaal dat zich als een olievlek over de wereld verspreid. Of ze stamelt hoogstens wat onverstaanbare en onbegrijpelijke taal. Maar ondertussen grijpen sommige kardinalen en bisschoppen dit misbruik aan om de huidige paus van zijn troon te stoten. Want zíj vinden zichzelf belangrijker en machtiger. En opnieuw worden kinderen ingezet als speelbal om de macht. Opnieuw misbruikt. Nee, de tijden zijn niet veranderd...

Jezus zet het kind weer in het midden in de kring van de op macht en aanzien beluste leerlingen. En hij omarmt het kind. Ze zijn opnieuw met stomheid geslagen. Het kind legt hen het zwijgen op. Een kind dat niet meetelt, dat geen status, geen aanzien kent, geen macht heeft - een kind dat open, ontvankelijk, kwetsbaar en klein de eerste stappen zet op weg naar volwassenheid, een kind dat nergens anders behoefte heeft dan aan bescherming, geborgenheid, liefde, veiligheid en warmte - dat kind wil in de kring van mensen opgenomen worden - in godsnaam! In mijn naam moet je dit kind opnemen, zegt Jezus. Niet voor jezelf, niet om er de baas over te spelen of om je eenzaamheid te doorbreken. Alleen maar in mijn naam. Dan doorbreek je alle vuile spelletjes om macht en aanzien. Jezus zette het kind in de kring van zijn leerlingen. Alle twaalf moeten het horen, dat het in het rijk van God niet om macht gaat maar om dienstbaarheid. God is anders. Bij hem worden de laatsten de eersten. Hem dien je door de minsten te dienen, mensen zonder gedaante of heerlijkheid.

Hij alleen zou met een grote sigaar
in zijn mond op straat mogen lopen,
met de duimen in zijn vest,
want Hij is God.
Maar Hij doet het niet,
want Hij is God.

God is anders. Zijn koninkrijk is anders. Daarin gaat het niet om macht en aanzien, niet om wie belangrijk wil zijn, de eerste wil zijn. Gods koninkrijk is een wereld waar mensen als kinderen zijn, kwetsbaar, weerloos en waar we het voor elkaar krijgen om die kwetsbare, weerloze mens op te nemen in Jezus' naam. Dat koninkrijk van God is als een kind. Omarm het, maar misbruik het niet.
Moge het zo zijn. Naar boven

26ste zondag door het jaar:
Numeri 11: 25-29; Markus 9: 38-48

Weet u, net zoals ik, ook niet, wat we moeten denken van de lezing uit het Evangelie volgens Markus van vandaag? Als we het letterlijk nemen dan maakt Jezus wel een paar rare opmerkingen. Ik denk daarom dat deze passage heel wat keren op een verkeerde manier is aangehaald.

Niet alleen in Jezus’ tijd was het een deugd om trouw te zijn aan de groep met de leider daarvan, waartoe je behoorde. De tekst begint met een sterke nadruk op de mensen, die tot de groep behoren. Als ik bij een groep behoor, dan moet ik daar loyaal aan zijn. De leerlingen van Jezus hoorden bij Hem en bij elkaar; ze waren zijn groep en ze willen anderen daar niet zomaar bij laten horen. Als mensen beginnen om in Jezus’ naam demonen uit te drijven en geen deel uitmaken van die speciale groep van Jezus, moeten ze worden gestopt, vinden zij. Dat is hun idee om loyaal te zijn aan Jezus en aan elkaar, maar… Jezus geeft duidelijk aan dat die mensen bij Hem kunnen horen ook al zijn ze geen Apostelen.

Hij vertelt zijn volgelingen om niet te proberen die mensen te stoppen en waarschuwt ze voor ideeën alsof zij de enige goede mensen zijn. Het feit dat deze bepaalde persoon iets doet in de naam van Jezus, is al genoeg bewijs van het feit, dat hij bij Jezus hoort. Jezus’ volgelingen moeten deze man als medewerker-- in hun werk om het kwaad te overwinnen-- aanvaarden en ze moeten blij zijn met deze samenwerking, zelfs wanneer die afkomstig is van onverwachte kant. Jezus vertelt ons om niet te zoeken naar titels en etiketten, maar om te kijken naar goede daden van wie dan ook. Hij verheugt zich als Hij barmhartigheid, rechtvaardigheid en medelijden aantreft. Als Hij dat tegenkomt, ziet Hij dat als het werk van God in de wereld. Daarom herinnert Markus zijn kerkgemeenschap eraan om het al dan niet behoren bij een groep niet te gebruiken als een criterium. Dat we leven op de manier zoals Jezus die verkondigt heeft is belangrijker dan dat we de juiste documenten of lidmaatschapskaarten hebben.

Groepen mensen als families, landen en organisaties hebben hun eigen manieren om hun aanhankelijkheid en trouw aan elkaar te laten zien. In sommige families wordt gesproken van de koude en de warme kant. Er zijn landen waar ze zeggen: "Mijn land heeft altijd gelijk". Maar stel dat we in onze familie moeten spreken over een aangelegenheid waarbij we voelen dat er onrecht wordt gedaan, of oneerlijk wordt gehandeld, of als we een racistische opmerking horen? En hoe zit het met trouw aan ons land als we zien, dat er dingen echt fout gaan? Zouden we ons uitspreken tegen de oneerlijke behandeling van minderheden in ons land? Is het afschaffen van de dividendbelasting echt zo belangrijk? Natuurlijk horen we bij meer dan een groep, maar blijven we dan wel steeds in het oog houden wat echt waar is? De trouw van een Christen is op de eerste plaats trouw aan Christus, dat is fundamenteel. Onze trouw aan familie, club, gemeenschap of land mag nooit sterker zijn dan onze trouw aan Christus. Het deel van de passage van het Evangelie die spreekt over afhakken en uitrukken kan worden toegepast op de nogal drastische veranderingen die we

30 september 2018, Antoon Boks OP

misschien moeten maken in ons leven om aan te geven waar onze ware trouw ligt.

De plaats waar we gedoopt werden, kan soms heel belangrijk zijn. Daar kunnen we dan een bewijs van ons doopsel halen, want dat hebben we nodig als we gevormd willen worden of gaan trouwen. In sommige landen, zoals in Puerto Rico, waar ik gewerkt heb, was zo’n doopbewijs vaak een geboortewijs. Ik heb daar honderden doopbewijzen getekend, want de Basis Administratie van de Burgerlijke Stand werd pas laat overal ingevoerd en dus was het tegelijk een geboortebewijs. 

Jezus zegt echter dat mensen die zijn volgelingen zijn, dat moeten laten zien door hun manier van leven. Trouw aan Hem wordt duidelijk in wat we doen, in hoe we het patroon van Zijn leven volgen. Soms worden er dan offers van ons gevraagd. Overwerk omdat het bedrijf waar we werken moet kunnen concurreren met andere bedrijven, etc. We moeten onszelf als Christenen serieus nemen. Vandaar die verklaring in de lezing van het Evangelie van vanochtend, weliswaar in overdreven vorm, die zegt dat God in feite zelfs belangrijker is dan belangrijke delen van ons lichaam. Overigens hebben we die lichaamsdelen wel nodig in ons leven als we in vrijheid God willen dienen door Christus na te volgen. Jezus Christus navolgen vereist offers en we zijn niet altijd even enthousiast om dat te horen of te zeggen. Het komt zelfs voor dat we vinden dat onze wil en niet die van God zou moeten geschieden. 

Wij hebben in onze kerkgemeenschap ook hiermee te maken gehad; het al of niet behoren tot een bepaalde groep. Moet of moest daar gesproken worden over afsnijden, afhakken? Als dat gebeurt, dan leven we niet in Jezus’ naam. Goeddoen aan anderen is leven in Jezus’ naam. Wij kunnen ons christelijk geloof beleven op vele manieren, maar we moeten ophouden met het classificeren daarvan in termen als wel of niet goed en verklaringen dat dat onze manier van leven is. Een volgeling van Jezus werkt in zijn naam. Degenen die in Zijn geest leven, Zijn aanwezigheid laten voelen door onze goede daden, zijn volgelingen van Jezus. Laten we daarom genieten van de inspanningen van al die mensen die met anderen meeleven, of ze nu Christen zijn of niet. Jezus heeft zijn eigen manier om mensen te herkennen die tot Zijn groep behoren en dat heeft weinig of niets te maken met een lidmaatschapskaart.

De woorden van Jezus berispen arrogante mensen, die denken, dat God alleen werkt op een manier, die wij kennen. God houdt niet van muren. De kerk heeft vreselijk geleden en de wereld heeft vreselijk geleden door de waanzin van het bouwen van hekken. Als tien procent van de tijd die Christenen hebben gewijd aan de bouw van hekken was gegaan naar de aanleg van wegen als een snelweg voor God, dan zou de wereld nu een veel betere plaats zijn. Daarmee zeg ik niet dat er niet ontzettend veel goeds is gedaan gedurende al die eeuwen, want dat is in die andere 90% van de tijd gedaan.
Hopelijk zijn wij geen arrogante mensen en bouwen we geen muren, maar zijn we wel altijd Christenen. Naar boven

Maria van de Rozenkrans:
Handelingen 1,12-14; Lucas 1,26-38

Het beeld dat ons van de leerlingen in de bovenzaal waaronder Maria zich bevond wordt geschetst laat ons een gezelschap zien dat in af-wachting is van de Geest die over hen zou komen: ‘vurig en eens-gezind wijden zij zich aan het gebed.’

Op de iconen die de aankondiging van de geboorte van Jezus laten zien, zien wij heel vaak dat Maria met een boek in de hand in stille overweging is. Er bestaan iconen waarop wij een purperen draad zien die eindigt bij het opengeslagen boek op Maria’s schoot.

Wat was zij aan het lezen en overwegen? Dat kan niets anders zijn dan ‘hoe God met mensen omgaat’, de gang van zijn volk door de geschiedenis, de rode draad door de geschiede-nis die getekend wordt door de Naam ‘Ik Zal Er Zijn’. Het is het grote verhaal van de mens die zoekt en weer gevonden wordt, van de aartsvaders en aarts moeders, geroepen om beeld en gelijkenis te zijn van de Ene, maar telkens weer verdwalen en eigen wegen gaan. En als het verhaal lijkt te stoppen zijn er de onvruchtbare vrouwen die een kind ter wereld brengen waardoor het verhaal weer door kan gaan. 

Het zijn de levende tekens van God die vruchtbaarheid geeft waar ons leven verdord lijkt, die adem geeft als ons levenslied blijft stokken in onze keel, die water geeft als wij als bijna dode bomen zijn. Want wie zouden wij zijn zonder de verbinding met de Ene die als een herder om ons geeft en licht laat schijnen in het duister?

Na de aankondiging van de engel reist Maria naar haar nicht Elisabeth die op hoge ouderdom zwanger is van een zoon die Johannes zal heten (God is genadig) en Maria groet haar in de stille zekerheid dat ook zij moeder zal

7 oktober 2018, Henk Jongerius OP

worden. In deze twee vrouwen zien wij in levende lijve voor ons hoe de Ene en Ongeziene in mensen van vlees en bloed zijn woord houdt en uitzicht geeft op een nieuwe toekomst en daarvan zingt Maria in haar danklied. Daarin zegent zij de Naam van God die machtelozen optilt uit het stof en armen van vuilnishopen weghaalt, die koningen van hun troon haalt en geringe mensen aanzien geeft. De God voor wie wij ons hoofd buigen is de Barmhartige die naar mensen blijft omzien, die ook ons allen toekomst zal geven in het kind dat Maria in haar schoot draagt. 

Zo is Maria voor ons allen het beeld van de gelovige, beeld van de kerk die in stilte luistert naar het verhaal van de Schriften en daarop antwoord geeft: ‘zie de dienstmaagd des Heren, mij geschiede naar uw woord.’ Het luisteren en gehoor geven aan Gods stem maakt ons tot mensen die andermans geluk gaan dienen en niet langer heersers over medemensen zijn.

In hen gaat Gods droom, zijn visioen van een goede aarde, in vervul-ling: het onmogelijke wordt mogelijk, leven bloeit op uit onvrucht-baarheid, hoop ontkiemt in hen die zonder uitzicht leven, de gang van de wereld keert om.
Dat is geen beschrijving van de werkelijkheid, het is profetie, het uit-roepen van wat ons te wachten zal staan als wij ons openen voor een God die zijn Geest over ons zal uitstorten. Met Maria en de leerlingen zullen ook wij in gedurig gebed, verstilling en ingekeerd zijn over-schaduwd worden door de Ene en kinderen van de Allerhoogste ge-noemd worden. 

Vandaag begroeten wij de gezegend onder de vrouwen en bidden dat ook wij vervuld mogen worden van Gods levenwekkende kracht om te leven in het voetspoor van haar zoon: zo worden wij mensen naar Gods hart. Dat moge ons geschonken worden!
Naar boven

28e zondag door het jaar: Wijsheid 7.7-11; Marcus10,17-27

'Dus ik bad om inzicht en het werd mij gegeven
ik verkoos wijsheid boven scepter en troon'
Het zijn prachtige woorden uit het boek wijsheid,welke we zo juist hoorden. Ook in de psalm (90) zongen we, leer onze dagen naar waarde te schatten en zo te komen tot wijsheid van hart. Het is wijsheid, heilige wijsheid die ons vandaag wordt voorgehouden. Wijsheid komt met de jaren is het gezegde, en als ik zo rond kijk zouden wij aardig kunnen mee praten.
Maar wat is dat, heilige wijsheid? Nico ter Linden, bekende dominee van de Westerkerk, begin dit jaar overleden, schreef in zijn laatste boekje “En dan nog dit” een kort verhaaltje met humor en diepgang, een witz: Er zaten twee joodse mannen op een terrasje, zij dronken een goed glas wijn. 'zo stel ik mij de hemel voor' zei de een , 'dat wij daar op een terrasje zitten en dat wij dan ook van die heerlijke wijn drinken, en dat wij dan niet hoeven te betalen'. 'ik stel mij de hemel ook als een terrasje voor', zei de ander. 'daar voeren wij dan samen een goed gesprek en dan zeg ik tegen jou: “Hé, daar heb je Adolf Hitler ook”, en vervolgens zetten wij ons gesprek voort'.
Ter Linden zegt daarover. Twee hemelfantasieën . De ene is goedkoop, de ander getuigt van een intens en schoon verlangen: God geve dat ik op een goede dag van mijn verdriet, mijn verbittering, mijn wrok bevrijd zal zijn, verlost van alles wat mij in dit gehavende leven verhindert een vrij mens te zijn.
In de lezing horen we een rijk bemiddeld man zeggen: 'Wat moet ik doen om het eeuwige leven te verkrijgen'? Wat mij betreft klinken er twee belangrijke thema's door in deze vraag. Allereerst verlangen, uitzien naar, bidden. De mens die zoekt, uitkijkt naar zin en perspectief in haar of zijn leven. En wie van ons hunkert niet naar zo'n moment van volheid en van richting. Mensen ondernemen van alles om aan dit oerverlangen vorm te geven. We studeren, we gaan op reis , nemen deel aan trainingen en cursussen, gaan in stilte of komen werkelijks samen zoals wij hier om ons te bezinnen en te laven aan de woorden en gebaren. Wij zijn zoekers, mensen die uitstaan naar vrede, toekomst en altijd onderweg.

Wat moet ik doen om het eeuwige leven te verkrijgen? Een tweede thema is het verkrijgen van inzicht, wijsheid of zoals het in de lezing van Marcus op verschillende wijze klinkt, deel hebben aan het eeuwige leven, een schat hebben in de hemel of het koninkrijk van God binnengaan. Het koninkrijk van God is een beeld dat veelvuldig gebruikt wordt in de evangeliën. Het is een visionair beeld van een samenleving waar niet een

14 oktober 2018, Jos Oostrik

politieke partij de lakens uitdeelt of waar de multinationals bepalen wat er gebeurt, of een vorstenhuis de macht uitoefent. Nee het is een rijk waar God het voor het zeggen heeft. Koninkrijk van God is een beeldspraak voor een wereld zonder geweld, zonder armoede zonder onrecht, een wereld waar we met elkaar omgaan zoals God het bedoeld heeft, met zorg en aandacht, barmhartig en vol van liefde.

Vandaag horen we over een man die rijk was , hij had veel bezittingen. Ook hij verlangt naar inzicht, wijsheid. Maar het lukt hem niet om zich er aan over te geven. Hij wordt geblokkeerd, er is iets, in dit geval rijkdom die hem tegenhoudt. Het gaat volgens mij bij dit alles niet om de rijken aan het kruis te nagelen, Nee veeleer gaat het om ieder van ons en ook wij als gemeenschap om bewust te worden van ons eigen belang, onze eigen mening, ons eigen rijkdom. Of zoals Ds.ter Linden zegt: alles wat mij in dit gehavende leven verhindert vrij mens te zijn.
Deze vormen van bezit zijn obstakels voor de verwezenlijking van onze droom van het rijk Gods. Marcus overdrijft met zijn beeld van de kameel door het oog van de naald, maar het tekent wel . Als wij in de ban zijn van ons eigen gewin, lopen we met oogkleppen op en maken geen ruimte voor het visioen van de wereld , waar ieder tot zijn of haar recht mag komen, zoals wij bedoeld zijn.

Jaren geleden kwam ik op een voettocht in Frankrijk een oude vrouw tegen, we raakten met elkaar aan de praat. Zij zei: 'ik stel me telkens de vraag: Is dit belangrijk, is dit echt belangrijk”? Bij ons thuis is dit een gevleugelde uitspraak geworden.

Het verhaal van de twee mannen op het terrasje laat ons zien wat echt belangrijk is. Een beeld van wijsheid, verkozen boven rijkdom of macht, boven gemak of eigen belang. Dat deze weg niet gemakkelijk en vanzelfsprekend is weten we maar al te goed. Het boek wijsheid zegt, ik bad. Misschien is dat ook een weg voor ons om op het ritme van de tijd, dag in dag uit te bidden om wijsheid, bijvoorbeeld met psalm 90.

Leer ons zo onze dagen waarderen
dat we er wijze mensen van worden.
Wees met uw mildheid om ons heen
en bestendig het werk van onze handen.
Moge het zo zijn.
Naar boven

29e zondag door het jaar:
Jesaja 53,10-11; Marcus 10,35-45

Dit evangelieverhaal kunnen we eigenlijk niet genoeg horen. Het vertelt ons: Jezus wijst macht af als middel om de wereld, de kerk, of welke samenleving ook te verbeteren en stelt daarvoor in de plaats: dienstbaarheid. Aanleiding is de vraag die de apostelen Jacobus en Johannes aan Jezus stelde: “Geef dat een van ons rechts en de ander links van u mag zitten als u in uw heerlijkheid gekomen bent.” Heerlijkheid staat voor macht. Het gaat de twee niet om de ereplaatsen maar om delen in de macht van Jezus. Macht is een begeerlijk goed, voor velen vaak begeerlijker dan rijkdom. Macht, we hebben er soms allemaal wel een last van. Passief en actief. Ook de tien andere apostelen, die wellicht met die zelfde gedachte speelden. Zij ergerden zich zwaar toen zij het verzoek van de twee anderen hoorden.

Jezus zegt: Kijk eens om je heen wat er allemaal in de wereld gebeurd. Kijk eens hoe we geregeerd worden door ene Pilatus, een Herodes, hoe zij met hun macht omgaan: al het onrecht, de onderdrukking die zij uitoefenen, de moord op onschuldigen zoals op o.a. Johannes de Doper. Kijken wij eens om ons heen, naar het groeiend aantal dictators in de wereld die geweld, marteling en moord op tegenstanders en critici niet schuwen, die het met de mensenrechten en persvrijheid niet zo nauw nemen, die zichzelf verrijken terwijl eigen volk verhongert en armoede lijdt. Maar zo mag het onder jullie zeker niet zijn, zo zegt Jezus. Jullie, apostelen, bisschoppen, leiders van de kerk, herders van Gods kudde: niet met macht zullen jullie de kerk leiden. Slagen zij daarin?

Een testcase. Deze maand wordt in Rome een synode over de jongeren gehouden. Een vergadering van bisschoppen uit alle delen van de wereld. De naam van de synode luidt: Jongeren, het geloof en roeping. Ook jongeren zijn uitgenodigd, jonge vrouwen en mannen, om méé te praten. De paus is bezorgd omdat vele jongeren niet in de kerk geïnteresseerd zijn. Een bezorgdheid die ongetwijfeld de aanwezige bisschoppen delen. Maar zullen ze echt de kritiek horen die jongeren en niet allen zij hebben? Kritiek op de van boven opgelegde liturgie, moraalregels, dogma’s, die hen worden opgedrongen. Voor hen echo’s uit een ver verleden, die niet houdbaar zijn in een wereld die zo diepgaand is veranderd. Kritiek op de top-down georganiseerde functionele gemeenschap met restricties zoals van ambten uitgesloten vrouwen, het celibaat. Waarom is de kerk als de dood zo bang voor gehuwde priesters? Wat jongeren vragen is, zo staat in hun voorstel van het slotdocument: een authentieke Kerk, die transparant is, verwelkomend, eerlijk, uitnodigend, communicatief, toegankelijk,

21 oktober 2018, Paul Minke OP

 vreugdevol en interactief. Dat gaat ver, heel ver! Dat vraagt geen macht maar dienaarsschap.

Jezus zegt: Wie daarentegen groot wil worden onder jullie, moet jullie dienaar zijn en wie onder jullie de eerste wil zijn moet slaaf van allen zijn. Weest niet om gediend te worden maar om te dienen gelijk ik.

Dienaarsschap, dienstbaarheid, is geen oproep tot onderdanigheid. Je louter schikken naar de ander en doen wat hij/zij van je verlangt. Dienaar zijn is je openstellen zonder vooringenomenheid, samen met de ander in dialoog op weg gaan, onbevangen, durven loslaten zelfs wat in eigen ogen onaantastbaar is, Dienaar zijn is ruimte geven aan talenten, kennis en ervaringen aan creatieve geesten met wie je in gesprek bent. En tegelijkertijd je eigen talenten, kennis en kunde inbrengen om samen verder op weg te komen in alle zinsvragen. Dit is een stijl van dienaarsschap, die anderen niet kleineert, die niet opereert vanuit een houding van macht en meerwaarde, een stijl die bijdraagt aan het geluk en welzijn van anderen. 

In zijn openingstoespraak op de synode zei Paus Franciscus: “Onze verantwoordelijkheid is het vertrouwen van de jongeren niet te ondermijnen maar te tonen dat zij gelijk hebben om het met ons te wagen. Ik nodig iedereen uit openhartig te spreken. Eerlijke en open kritiek is behulpzaam.” En verder: “Ons luisteren mag niet beperkt zijn tot woorden maar ook leiden tot verandering, zodat jongeren zich niet langer onbegrepen en soms zelf afgewezen voelen door de kerk.” En nog dit: "De meeste deelnemers aan deze vergadering behoren tot de oudere generatie. Onderschat jonge mensen en hun kunnen niet. Neem hen ernstig.” Woorden die spreken van grote dienstbaarheid en zorg.

De Kerk is ernstig gewond geraakt, lijdt pijn en veroorzaakt pijn Meer dan eens is het woord crisis gevallen en dat is terecht. Onze herders en wij kunnen dan proberen vast te houden op wat altijd is geweest, wat zekerheid biedt, het geheel van regels, van de leer en liturgische gebruiken in een poging om te overleven. Dat is vertrouwen op je macht. Dat is mijn inziens een doodlopende en heilloze weg. Maar we kunnen de crisis ook zien als een kans om dingen anders te doen, om iets anders, iets beters, iets moois tot stand te brengen. Dat is vertrouwen stellen op Gods Geest waarvan de Schrift zegt, dat Hij alles nieuw zal maken tot geluk en welzijn van allen. Dit vraagt dienstbaarheid, aan God, aan elkaar. Amen.

Naar boven

30e zondag door het jaar:
Jeremia 31,7-9; Marcus 10,46-52

Zien met nieuwe ogen / Ziende blind…… herkent u dat? Ik wel…. Jaren geleden (ik was nog jong) rond mijn 25e – dacht ik altijd dat wij in ons ouderlijk gezin, helemaal niet op elkaar leken. Ik kom uit een gezin met 5 kinderen, 4 jongens en ik als oudste het enige meisje. Wij leken helemaal niet op elkaar! Iedereen was zichzelf en leek alleen maar op zichzelf. Tot er op een gegeven moment, tijdens het huwelijk van een van mijn broers, een familiefoto werd gemaakt: mijn ouders en wij, 5 kinderen! En toen ik die foto zag, constateerde ik (met enige schrik maar ook wel tot mijn verrassing) wij lijken op elkaar!! Bepaalde trekken kwamen duidelijk naar voren – er was veel herkenning en ik vond het niet eens erg meer!! Voor mij was dat een moment: zien met nieuwe ogen. En daartoe worden wij vandaag uitgenodigd. 

Jezus is al een tijd onderweg naar Jeruzalem. Dat hebben wij de afgelopen zondagen steeds gehoord. Omringd door zijn leerlingen gebeurt er iedere keer wat. Marcus wil ons, zijn lezers, iedere keer laten zien dat de volgelingen van Jezus uitgaan van een successtory: Jezus wordt de nieuwe koning – ‘wij raken de onderdrukkers, de Romeinen, kwijt’. Ondertussen geeft Jezus op verschillende manieren én herhaaldelijk aan dat er iets heel anders te wachten staat. Maar zij houden oren en ogen dicht. En niet eens met opzet: zij kunnen niet anders. Bepaalde ontkenningsmechanismen werken heel sterk. Dat is de drijfveer van het Evangelie van Marcus: wij stonden erbij – we keken er naar en zagen het niet! Hij wil keer op keer aangeven: hoe hebben wij toen zo dom kunnen zijn, wat waren wij toch blind. En daar vertelt Marcus verschillende verhalen over: de leerlingen wanen zich al in dat nieuwe Koninkrijk, rekenen al op een welverdiende zetel! ‘Wij hebben toch alles achter gelaten en zijn U gevolgd’, zegt Petrus en de zonen van Zebedeüs vragen zelfs al om een ereplaats. Zij tasten nog in den blinde…. En wij……Hoe kunnen wij kijken?

Dit verhaal van vandaag is gesitueerd aan de poort van Jericho. En dat is niet voor niets. Jericho was de stad die het Joodse volk ooit toegang verschafte tot het beloofde land. Jericho is vanouds als het ware een venster op het nieuwe land: een doorkijkje, een eyeopener.
Vandaag kijken wij naar Bartimeüs: hij is een blinde bedelaar, iemand die letterlijk aan de rand van de samenleving ligt. En we weten allemaal wat dat in die tijd betekende: blinden, lammen, gehandicapte mensen hoorden er niet bij. Je plaats was buiten de stadsmuur. Je werd gemeden als de pest en geïsoleerd moest je maar zien te overleven. En eigenlijk had hij zelfs geen eigen naam: hij was zoon van…… Bar = zoon van Timeüs. En blijkbaar eveneens verstoten door zijn familie. Zonder gezichtsvermogen, zonder inkomsten, zonder naam zit hij langs de kant van de weg. Het leven trekt aan hem voorbij en hij maakt daar op geen enkele manier deel van uit. Bartimeüs staat model voor al die ontelbare mensen die het niet getroffen hebben, die langs de kant van de weg staan – zitten – liggen. Toen en ook vandaag de dag weten wij hoeveel groepen mensen dit lot treffen. 

Maar het is niet hopeloos, Bartimeüs beschikt over een bijzondere antenne, zoals wij dat wel vaker zien bij blinde mensen. Andere zintuigen worden heel scherp. Er gebeurt iets waardoor hij uit de anonimiteit durft te treden. Zijn geloof en zijn vertrouwen doen hem ‘tot leven’ komen.

28 oktober 2018, Ineke van Cuijk OP

 Hij is niet meer te houden en hij schreeuwt het uit. Hij gilt het uit staat er in het Grieks – hetzelfde werkwoord dat gebruikt wordt voor het gillen van de onreine geesten en het schreeuwen/gillen van de doodsbange leerlingen tijdens de storm op het meer. Vanuit een oerkracht – hij kan niet anders – schreeuwt hij om aandacht. En terecht. Je zou kunnen zeggen: hij ‘ziet’ iets in Jezus wat de anderen nog niet zien. Het thema van Marcus!! Hij belijdt deze Jezus als de Zoon van David. Jezus wordt geraakt door deze man. De omstanders willen die blinde bij Hem weg houden maar Jezus reageert op hem en de omstanders nemen meteen een andere houding aan: ‘heb goede moed’. Als Jezus Bartimeüs uitnodigt, is hij niet meer te houden. Hij werpt zijn mantel af – zijn bedelaarsmantel, waarin hij zijn aalmoezen ontvangt, alsof hij daar niets meer mee te maken wil hebben en komt ‘oog in oog’ te staan met Jezus. Misschien wel voor ’t eerst in zijn leven, iemand zo nabij en Jezus vraagt: ‘Wat wilt u dat Ik voor u doe?’. De blinde moet zelf, met eigen woorden, zijn diepste verlangen uitspreken. Hij moet hoogst persoonlijk, mondig geworden, zijn geloof in Jezus belijden. En hij wil maar één ding: ‘Rabboeni, maak dat ik zien kan’. Hier valt natuurlijk de aanspreektitel op. Zo vaak horen wij die niet. Wij kennen die titel vooral van Maria Magdalena als zij Jezus ziet in de tuin bij het lege graf. Bartimeüs kan maar een ding vragen: ‘maak dat ik kan zien’. Hij weet dat Jezus dat kan. Hij heeft daar het volste vertrouwen in en dat geloof, dat vertrouwen geneest hem. En zo krijgt hij een nieuwe toekomst. 

In de eerste lezing van vandaag gaat het ook om vertrouwen – om toekomst – om durven kijken naar een nieuwe wereld. De profeet Jeremia, afkomstig uit Anatot, dichtbij Jeruzalem, profeteert in een politiek bewogen en moeilijke tijd. Meer dan 40 jaar doet hij dit werk vol passie en persoonlijke betrokkenheid. Jeremia heeft te doen met een volk dat harde koppen heeft en zich eigenlijk niet wil bekeren. Toch blijft Jeremia, soms tegen beter weten in, geloven in de toekomst, niet in de ondergang. De Heer zal zijn volk een nieuw hart geven en met zijn volk een nieuw verbond sluiten. Hij blijft geloven in de mens die, in het diepst van zijn hart, altijd verbonden wil blijven met De Heer! Het hart van de mens zal de trouwste bondgenoot worden van de Heer lezen wij bij Jeremia. En halverwege zijn boek vinden wij de zgn. troostboeken: een poëtisch deel in het centrum – in meerdere opzichten. Hoofdstuk 31 begint met Godsspraak van de Heer – ik zal de God zijn van alle geslachten van Israël en zij zullen mijn volk zijn!’ Jubel van vreugde en juich om de heerser, horen wij. Van alle kanten van de wereld zullen zij worden verenigd in het land van hun vaderen. Niemand uitgezonderd; alle uitgestotenen zullen daar een plek krijgen: blinden en lammen maar ook zwangere en barende vrouwen. Deze vrouwen met hun kroost zijn de levende tekens van herstel, van toekomst. Zwanger zijn en baby’s krijgen dwingen je te richten op toekomst: en wie wil niet het allerbeste en een goede toekomst voor zijn/haar kind?
Afgelopen week hoorden wij en konden wij lezen dat minder dan 50% van de Nederlandse bevolking zich rekent tot een godsdienst. Voor het eerst een minderheid. Aan de andere kant weten wij allemaal hoe mensen in onze tijd zoeken naar allerlei religieuze vormen – dit huis is er vol van. Cursussen, boeken, pelgrimstochten, zij vinden allemaal een grote aftrek. Want in het diepst van ons hart willen wij verbonden blijven met die God die van zichzelf zegt: IK-ZAL-ER-ZIJN. Die ons toekomst geeft en Die ons leert zien met nieuwe ogen. Ik ben in alle duisternis het schijnsel voor uw ogen.
Naar boven

31e zondag door het jaar:
Deuteronomium 6,2-6; Marcus 12,28-34

Aan de deurpost van een joods huis is een klein kokertje vastgena-geld met daarin een opgerold stukje papier, beschreven met He-breeuwse woorden. Bij het naar binnen gaan raakt de bewoner het even aan, als was het een kostbaar kleinood. Dat ornament heet ‘Me-zoeza’. Daarna kust hij zijn hand en dat gebaar is een antwoord, want de woorden in dat kokertje zijn tot hem gericht ‘Hoor Israël, de HEER is jullie God! Je zult HEM beminnen met geheel je hart, met heel je ziel, heel je verstand en heel je vermogen, al uw krachten. Daarnaast geldt ‘Je zult je naaste beminnen die is als jij’. Wij hoor-den het in de eerste lezing klinken, het is het gebed dat elke morgen wordt gereciteerd: Sjema Israël.

In dat gebed wordt op de eerste plaats gezegd dat God Een is en daarin mogen wij horen dat het geheim dat wordt opgeroepen in de uitroep ‘God’ volstrekt uniek is, onvergelijkbaar.
Dit is het eerste is wat wij dienen te beseffen als wij spreken over geloven. Er is er Één die ons kent van binnen en buiten, die onze harten doorgrondt, zoals wij zongen ‘Dit huis vol mensen, weet Jij wie het zijn, ik mag het hopen. Heb Jij ons geteld, jen Jij ons bij na-me? Dan ben Jij de Enige.’

Voordat wij nog maar iets over dat Geheim kunnen zeggen, past ons stille eerbied, aanbidding en liefde tot dat Geheim en misschien kun je dat niet beter doen dan door je hoofd te buigen. Zo wordt in de psalmen een gelovige aangeduid, als iemand die zich weet te buigen, want wie zich buigt, weet zijn plaats en kent zijn roeping om even-beeld te zijn van Hem die ons in het leven roept.

Dat is het eerste wat wij mogen beseffen als wij de dag begroeten: het 

4 november 2018, Henk Jongerius OP

Geheim dat ons leven draagt bij alles wat wij doen, spreken en ondernemen. Wij zijn gekend en bemind van meet af aan en tot het einde van onze dagen. Daarom begint het gebed dat Jezus ons leert dan ook met het aanroepen van de Vader in het verborgene, wiens Naam ons heilig moet zijn en wiens wil ons lief is. Die wil van God wordt onder woorden gebracht in het vervolg: ‘heb je naaste lief die is als jij’.

Op een heel bijzondere manier wordt ons daarover verteld in de ont-moeting tussen Jakob en Ezau waarin de broeders zich na omzwer-vingen met elkaar verzoenen. Wij horen dan Jakob tegen zijn broer zeggen ‘oog in oog met jou staan is niets anders dan oog in oog staan met God’.<
r> Het geheim van God beseffen is gelijk aan het eerbiedigen van het geheim van elk ander mens naast ons. In diens gelaat mogen wij het gelaat van God zien die uitnodigt om leven te geven aan die ander ‘want wij die God willen zien, wij zien het gezicht dat ons aankijkt te ongelegenertijd, wij zien in flitsen elkaar, de liefde die ons beloofd is.’ Jezus gaat op naar Jeruzalem, naar de tempel waar de Naam van God geëerd wordt, maar het heeft er alle schijn van dat wij na het voorafgaande erop gewezen worden dat die Naam niet alleen gehei-ligd wordt in een gebouw, in een plechtige liturgie, maar bovenal in mensen, met wie wij het brood van elke dag delen, die wij vergeven en met wie wij ons verzoenen. Zo worden wij verlost van het kwaad tot mensen die in de vrijheid van de kinderen Gods leven. Soms kan een verhaaltje dat duidelijk maken, zoals Herman van Veen dat eens deed: ik zocht naar God en toen zag ik op een deur zijn naam staan GOT. Ik belde aan en een oud vrouwtje deed open. Ik zei: o pardon, ik dacht dat God hier woonde. Waarop zij antwoordde: daar spreek je mee, lieverd! Moge die vreugde ons allen geschonken worden!

Naar boven

32ste zondag door het jaar:
1Koningen 17:10-16, Markus 12: 38-44

Het gedeelte van het Evangelie wat we vandaag gehoord hebben speelt zich af in de tempel, waar Jezus direct na zijn triomfantelijke intocht in Jeruzalem naar toe is gegaan. Daar in de tempel zegt Jezus het een en ander over de mensen die het in de tempel voor het zeggen hebben. Hier wordt Jezus geconfronteerd met priesters, Schriftgeleerden en oudsten die Hem uitdaagden met de vraag: "Met welke bevoegdheid doet U dit alles?” (11:28). Jezus geeft als antwoord, dat Hij behoort tot de profeten, die zich ook uitspraken tegen valse vroomheid en de corrupte praktijken van mensen die in hun godsdienst hun privileges misbruikten en van de armen heel vaak hebben gestolen tot hun eigen voordeel. Hun religieuze positie was een gelegenheid om respect af te dwingen en gaf hen ook de mogelijkheid om te profiteren van hun positie in de gemeenschap.

In de lezing van het Evangelie van vandaag wordt er tweemaal aandacht geschonken aan weduwen. Eerst wordt er verteld, dat van sommige weduwen de huizen werden afgepakt door de mensen, die misschien wel omdat ze moesten zorgen voor die weduwen en daarom hun eigendommen van hen afpakten. Dan is er de weduwe, die twee kleine munten in de schatkist stopt. Daar is een mopje over: de predikant vertelt dat hij kan zien dat de economie weer op volle toeren is gaan draaien, want de knopen die hij in de collecte krijgt, zijn van een betere kwaliteit. Is het mogelijk dat het hele tempelsysteem corrupt is en het geld van de schatkist gebruikt wordt om mensen zoals deze weduwe van hun hele levensonderhoud te beroven? Valt Jezus het hele religieuze systeem aan dat geld van de armen pakt en gebruikt voor mensen zoals de schriftgeleerden die rond lopen in lange gewaden waarbij zij al door hun kleding aangeven dat zij geen onderdeel zijn van de arme werkende boeren die de overgrote meerderheid van de bevolking uitmaakten? 

Het lijkt wel alsof de minder belangrijke mensen de mensen moeten eren, die belangrijker zijn. De in het lang geklede mensen ontvangen de ereplaatsen van de gewone mensen maar profiteren ook nog van degenen die hen respect tonen. Degenen die zich bijna niets kunnen veroorloven moeten ook nog die religieuze vertegenwoordigers voor hun gebeden en diensten betalen. Daarom maakt het tweede deel --de offergave van de weduwe -- de kritiek duidelijk die Jezus in het eerste deel uitspreekt. Jezus erkent dat er mensen zijn van wie de huizen worden opgegeten opdat anderen een goed leventje kunnen leiden.

Deze lezing wordt soms gebruikt om mensen te vragen bij te dragen aan collecte of aan de kerkbalans. Ik wil er op een andere manier naar kijken: moet deze lezing ons, religieuze leiders en predikers, er niet toe aanzetten om na te denken over de oprechtheid van onze religieuze woorden of praktijk. Zijn de gebeden en de vieringen, waarin we voorgaan echte uitingen van wat we in ons hart vieren en verlangen? Of hebben wij bepaalde teksten al zo vaak naar voren gebracht dat ze zijn teruggebracht tot louter routine bij et vervullen van onze rol? Bidden we de gebeden nog wel met heel ons hart?
Moeten we ons geweten als kerkgemeenschap niet onderzoeken? Leven we op een manier, die uitdrukking geeft aan de prioriteiten van de

11 november 2018, Antoon Boks OP

evangelie die wij als leerlingen van Jezus in de wereld zouden moeten uitdragen? Als wij ons alleen richten op het verhaal van die ene weduwe die de twee kleine muntstukken in de schatkist stopte in de lezing van vandaag dan zou alleen God merken hoe belangrijk haar anonieme en schijnbaar geringe geschenk is. Wat heeft God volgens Jezus gemerkt: die weduwe heeft alles gegeven. Dan zou het een opmerking zijn dat zij degene is met wie Jezus zich kan identificeren van al de religieuze figuren die Hij in de tempel is tegen gekomen. Net als die weduwe zal van Hem binnen de kortste keren gevraagd worden om alles te geven, om Zijn hele leven aan God te geven. Hij zal niets voor Zichzelf houden. Alle leven is een geschenk van God en heel Zijn leven zal Hij in Zijn dienst aan God geven.

Er zit iets roekeloos in de gift van de weduwe. Niemand van ons zou dat doen. We zullen natuurlijk eerst wel even goed nadenken over onze omstandigheden en ons geld gebruiken voor wat wij voor ons zelf en ons gezin nodig hebben. Daar maakt Jezus ons geen verwijt van. Hij vertelt ons niet om al ons geld in de collectemand te stoppen. Maar Hij roept ons wel op om naar die weduwe te kijken en haar na te volgen omdat ze een model is van radicaal vertrouwen op God. Wat zij deed daagt ons uit om echt volledig Christen te zijn. Ze wordt ons niet als voorbeeld gegeven om aan te geven hoeveel we in de collecte moeten stoppen, maar wel als iemand die zich helemaal aan God geeft. Hoe zij leeft als mens en dan gericht op God laat zien hoeveel Die haar waard is. Deze gift kan ons er toe aanzetten om eens na te denken over hoe diep ons geloof is. Hoe vaak zijn we bezig met materiële zaken die soms meer betrekking hebben op onze overvloed dan op onze werkelijke behoeften.

De weduwe herinnert ons eraan wat we werkelijk van God moeten en mogen verwachten; het maakt niet uit hoeveel we hebben, dat is geen definitieve beveiliging. Zij wist dat haar veiligheid en haar toekomst alleen in God ligt. Ik weet nu al wat de lezing van volgende week zondag is. Daarin worden we gewaarschuwd voor het einde van de wereld, of om het anders uit te drukken voor het einde van allerlei zekerheden, wanneer, de ‘zon zal verduisterd worden... en de machten der hemelen zullen wankelen’. Maar ja, laten we eerlijk zijn, dat hebben we ook al heel wat keren gehoord. 

Moeten we dan maar het hele Evangelie met een korreltje of een hele schep zout nemen? Volgens mij is dat niet het allerbelangrijkste. Wat wel belangrijk is, is dat we even stilstaan bij: Wie zijn we in ons dagelijks leven? Zijn we een van die net geklede mensen of die niet goed nadenkende weduwe? Of moeten we toch nog eens proberen om al die soms raar klinkende woorden van Jezus in ons leven in te laten werken. Soms is het voor mij ook moeilijk om te proberen de juiste richtlijn uit deze woorden te halen en dat is niet zo belangrijk voor ieder hier aanwezig, maar weten we het zelf? Laten we allemaal een beetje nadenken over die soms zo rare woorden van Jezus.

Moge dat werkelijkheid worden in ons leven van elke dag, of in ieder geval in ons leven op deze zondag.Naar boven

33e zondag door het jaar:
Daniel 12,1-3; Marcus 13,24-32

Het heeft even geduurd, maar de laatste tijd van het jaar is nu wel echt aangebroken. Hoewel de zon ons nog lang laat genieten van zijn glans, wordt het kouder en killer. De blaadjes vallen nu echt, de natuur is begonnen aan haar zachte sterven. De duisternis valt vroeg in, de morgen is gehuld in mist en nevel. In de maand waarin we onze lieve doden gedenken, worden we meer dan ooit geconfronteerd met de eindigheid van ons bestaan. Voeg daarbij de chaos en onrust in de wereld en de dagelijkse negatieve berichtgeving en je bent klaar om volop de winterdepressie in te gaan en te gaan somberen. Licht uit, deur op slot, op de bank of in bed. 't Is niks, 't is nooit wat geweest en 't zal nooit wat worden. En nu maar wachten tot de eerste krokussen de lente aankondigen. Als klap op de eschatologische vuurpijl worden we vanochtend ook nog eens getrakteerd op twee Schriftteksten die er niet om liegen. Twijfelde je nog aan je depressie, ziehier de laatste zet die je nodig had.

Maar.... alle depressieve gekheid op een stokje..ik word ook niet vrolijk wat van er in onze wereld gaande is. Ik heb grote zorgen over waar dit allemaal toe gaat leiden. Je probeert je best te doen, je probeert van het leven wat te maken, je zit nog vol met toekomstplannen, je wil nog heel graag genieten van veel moois en schoons - maar er knaagt iets: hoe lang nog? Hoe lang duurt het voor ons allemaal echt raakt: die dreiging van terreur, geweld, dat populistische geschreeuw, de intolerantie, de alsmaar groter wordende kloof tussen arm en rijk, de onverdraagzaamheid, de korte lontjes en verschrikkelijke beelden van ziekte, honger, oorlog en armoede, de natuurrampen. In een wereld waar de bedreiging van ons bestaan en ons leven vele gezichten heeft en alsmaar groter lijkt te worden, kan ook de hoop gevoed worden dat het anders kan, dat het anders moet, dat het anders zal worden.

Dat geldt voor vandaag, dat geldt voor de vele generaties vóór ons, at geldt voor alle tijden. Het is de Schrift zelf die ons van meet af aan op het spoor zet van die nieuwe wereld die komen zal, toekomst, wijd licht land. Waar een wijnstok bloeit tegen klippen op....

De Schrift begint in dat nieuwe land, in het paradijs. Daar klinkt de eerste stem: Licht! Mens! Daar wordt de kiem van het leven neergelegd in goede aarde. De hele Schrift zingt voortdurend vanuit dat perspectief en naar dat perspectief toe. Maar dat lied klinkt bedreigend voor wie het licht haten. Voor de geweldenaars, de oorlogsvoerders, de uitbuiters is dit lied niet om aan te horen. Dit lied mag niet klinken in de oren van hen die zich enkel laten leiden door hun eigen ik en niet door Ik Zal Er Zijn.

Dat lied van een nieuwe wereld die komen zal klinkt als muziek in de oren van hen die hopen op en uitzien naar, die geloven dat de tijd zal komen dat God alles in allen zal zijn. Dat geen honger noch dorst geleden wordt, waar de route van de vrede gekend wordt en waar we ons uitstrekken in de schaduw en de wijnstok wordt gesnoeid. Vanuit die hoop, vanuit dat visioen mogen we ook de teksten van vandaag lezen. 

De profeet Daniël kijkt als het ware terug op de verschrikkelijke gebeurtenissen die het Joodse volk moest ondergaan. De opstand van de Makkabeeën tegen de Griekse overheersing kostten duizenden Joden het leven. De Babylonische ballingschap bracht het Joodse volk in verwarring en onzekerheid. Kun je nog wel in God geloven wanneer er zoveel met je en om je heen gebeurt? Is Gods nabijheid nog wel te ervaren als er zoveel leed in je eigen leven of in je directe omgeving je treft? Maar de boodschap die Daniël het Joodse volk, en ook ons voorhoudt is: ook al lijkt de ondergang nabij, wanhoop niet. God blijft trouw aan zichzelf. Hij blijft wie Hij is en doet zijn naam recht: Ik zal er zijn voor jou. Hoe onmogelijk dit soms ook lijkt. Hij gebruikt, profeten eigen, beelden, visioenen, een eigen taal opdat het tot verbeelding zou spreken van hen die het horen wilde. Niet alleen om de concrete werjkheid waarin men leeft te beschrijven, maar ook de hoop en de verwachting aan te kondigen. Hoe dat zal zijn, weet geen mens, we hebben alleen maar onze taal, onze beelden. Wij kunnen slechts vermoeden.
Dat weet ook de evangelist Marcus, die Jezus in het dertiende hoofdstuk van zijn evangelie uitvoerig aan het woord laat. Het is voor het eerst dat Jezus zo uitgebreid aan het woord komt. Jezus onderricht op olijfberg, tegenover de tempel. De tempel waar hij nog niet zo lang geleden te keer ging om het huis van zijn Vader te zuiveren van alles wat afgodendienst is. Onze God en onze naasten dienen wij niet door brand- en zoenoffers. Wij drijven geen handel met het grote gebod van de liefde. Marcus schreef deze woorden na het jaar 70, na de verwoesting van de tempel, toen niet één steen op de andere gebleven was. Voor veel Joden was dit zo'n

18 november 2018, Theo Menting OP

schokkende ervaring dat zij er de voorbode van het einde van de wereld in zangen. Als jouw wereld in elkaar stort, ben je geneigd te denken dat het met de hele wereld een aflopende zaak is.

Zal het einde dan spoedig komen? De joden die meegegaan zijn met de Jezusbeweging hopen van wel, want dan zullen zij uit hun lijden verlost zijn. Er is een verbitterde strijd gaande tussen de christen-joden en de joden die de weg van Jezus en zijn volgelingen slechts als een dwaling kunnen zien, een aantasting van de heilige leer. Families en gemeenschappen breken aan stukken, Jezusmensen worden vervolgd en gemarteld. Aan vertwijfeling ten prooi vragen zij zich af hoe lang het nog zal duren voor het rijk van God aanbreekt, de jongste dag, het einde der tijden. De mensen van de Jezusbeweging kunnen zich de toekomst van God niet voorstellen zonder Jezus' wederkomst: de Mensenzoon zal weerkeren op de wolken, mét het rijk van vrede en geluk. Zo brengen ze hun geloof onder woorden dat het koninkrijk waar Jezus van droomde spoedig in volle luister zal doorbreken. Maar wanneer?

Het is met het oog op deze vervolgden en vertwijfelden dat Marcus woorden van Jezus over de laatste dingen te boek stelt. Jezus' testament is het, een laatste groet aan zijn volgelingen voordat zij afscheid moeten nemen en voordat ook zij de weg van het lijden zullen gaan, want een knecht is niet meer dan zijn heer. Er zullen rampen komen en oorlogen, gruwelijke vervolgingen zullen hun deel zijn. Maar het einde is het niet. Het zijn de geboorteweeën van een nieuwe tijd. Nog even de Mensenzoon zal verschijnen. Heb goede moed, wees waakzaam.

De woorden van Jezus die ons vandaag ter ore komen, spreken over een kosmische wenteling die ons te wachten staat, de hemel zal instorten, de zon, de maan, de sterren zullen wankelen, de eerste schepping gaat voorbij. Een nieuwe tijd begint, een nieuwe zon, een nieuwe maan, een nieuwe ster gaat stralen: de Mensenzoon. In heel de kosmos is slechts één lichtend voorbeeld waar een mens zich op moet richten: de menselijke gestalte van God: Jezus Christus.

Zo zeker als de barre winter straks weer voor de zachte zomer wijken moet, zo zal spoedig deze tijd met zijn ontberingen ruim baan moeten maken voor de nieuwe tijd die God beloofd heeft. Jezus en Marcus leefden in de verwachting dat het einde van de wereldtijd op handen was, maar het licht op zich wachten. Jezus verkondigde het koninkrijk, maar wat er kwam was een scheuring tussen synagoge en kerk. Dat de wederkomst van de Mensenzoon uitbleef, viel die kerk zwaar. Hoe meer een mens te lijden heeft, hoe vuriger hij naar het einde verlangt. Had Jezus zich vergist? Hadden zij zich vergist? Toch blijven Marcus' vermaningen tot op de dag van vandaag hun waarde behouden. Zij vormen als het ware het gewicht aan de klok dat 's levensuurwerk op spanning houdt. Het kan geen kwaad om vandaag te leven alsof het koninkrijk morgen aanbreekt. De laatste dingen. Die nieuwe wereld die komen zal. Daar hopen wij op, dat geloven wij, tegen beter weten in.
Maar, om dat geloof brandende te houden, is er meer nodig. De Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer leert ons onderscheid te maken tussen de laatste en de voorlaatste dingen. In het laatste gaat het om het christelijk geloof, zo stelt hij, in de enge zin des woords, met name om het vertrouwen op de genade van God, terwijl het in het voorlaatste gaat om het leven, dat wil zeggen om het wereldlijke leven dat men in en vanuit het geloof leeft.
Deze wereld, deze concrete wereld van vandaag, komt vóór het laatste. Alleen wie déze wereld liefheeft, mag in een nieuwe wereld geloven. Bonhoeffer is zeer terughoudend in het spreken over de laatste dingen; het gaat hier om een geheim dat beschermd moet worden. Men mag het laatste woord niet zeggen vóór het voorlaatste. En hoe actueel was zijn uitspraak tijdens het Nazi-regiem, waar hij uiteindelijk slachtoffer van werd: Alleen wie voor de Joden schreeuwt mag ook gregoriaans zingen.....
Deze wereld liefhebben. Ga er maar aanstaan. Toch is het de enige manier om te blijven geloven in dat wat komen zal in 't laatste van de dagen. Het is je durven toevertrouwen aan Christus, in wie God en mens één geworden zijn. In Christus heeft God concreet gestalte gekregen, is hij volledig mens geworden als wij. Is hij ten volle van deze wereld geworden. Deze wereld, geen andere dan de onze.

In zijn voetspoor, in zijn licht mogen wij gaan. Hij is voor ons het Woord dat ruimte schept, dat ons toekomst geeft. Mogen wij de wereld liefhebben, mogen wij elkaar liefhebben zoals God zelf ons liefheeft en zich gegeven in Jezus Christus. En mogen wij volharden in dat vergezicht dat eens het laatste komen zal: God alles in allen.
Zo moge het zijn Naar boven

Christus Koning van het Heelal:
Daniël 7 13 – 14 en Johannes 18, 33b - 37

De 11e is het gekkengetal, omdat hij tussen de mooie volle 10 en het heilige getal in 12 staat. Het is daarom geen toeval dat op veel plaatsen in Nederland, en ik denk ook hier in Huissen, op de 11e van de 11e de aftrap van het carnavalsfeest plaats vindt. 

Maar de 11e van de Novembermaand roept bij velen in de landen om ons heen een heel andere associatie op. Op deze dag werd de wapenstilstand getekend tussen Engeland en Frankrijk, ergens ten noorden van Parijs in een treincoupé. De 11e van de 11e in 1918 om 11 uur ’s morgens. De Grand Guerre, zoals de Fransen zeggen, heeft ongeveer 10 miljoen mensen het leven gekost. 

De laatste jaren verblijf ik steeds vaker en langer in het dorp Fanjeaux, in Zuid-Frankrijk, omgeving Carcassonne. Hoe vaker en langer ik in dit dorp met zo’n 600 inwoners ben, des te meer ga ik begrijpen van de geschiedenis en de impact van de eerste wereldoorlog. Wie goed om zich heen kijkt en met de bevolking spreekt kan vandaag de dag nog steeds de dramatische gevolgen zien. In korte tijd verdween tussen 1914 en 1918 een hele generatie – vooral de mannen -. De economie zakte in, boerderijen kwamen stil te liggen, winkels verloren hun nering en woningen kwamen leeg te staan. De welvarende tijden van weleer zijn nooit meer terug gekomen. 

Ik vertel jullie dit verhaal omdat het vandaag het feest van Christus Koning is. In de eerste lezing komt Daniel aan het woord. Ook hij leefde in een tijd van oorlog. Het Babylonische, Medische, Perzische en het Griekse rijk streden met elkaar. De Joodse bevolking zat in het nauw en werd vervolgd. In deze situatie van onderdrukking en uitzichtloos geweld droomt een joodse jongen een droom. Hij ziet een oplossing voor de aardse conflicten voor zich. Hij zegt: Richt je niet op de aardse koningen, maar op het hemelse koninkrijk van God. Dat hemelse rijk heeft een hele bijzondere koning, eentje die gelijk is aan een mens! Een mens die menselijk is en rechtvaardigheid vóór leeft. Dat goddelijke koninkrijk is een land van vrede. Iedereen, alle aardse koningen en volkeren zullen er een thuis vinden, waardoor zij niet meer tegen elkaar hoeven te strijden. 

We vieren vandaag Christus Koning van het Heelal, een feest dat in 1925 is ingesteld door Paus Pius de 11e. Een feest ontstaan in het Interbellum, de periode tussen de twee oorlogen in. Men hoopte op: Nooit meer oorlog! Vrede, dat is wat de mensheid, en zeker ook de kerk van die dagen wilde, en nog steeds wil. Met dit Christus Koning Feest houdt de kerk ons een spiegel voor. Vandaag is het de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Een soort van oudejaarsavond. Volgende week maken we een nieuw begin met de start van de advent. Na een jaar van samen liturgie vieren, Bijbellezen en het leven van Jezus doordenken worden aan ons de vragen gesteld:

25 november 2018, Holkje van der Veer OP

Waar droom jij van? Hoe belangrijk is Jezus voor je? Hoe verhoud jij je tot alle aardse koninkrijkjes? Ben jij van Oostenrijk, Spanje, Engeland of Nederland? Of van de republiek zoals Duitsland en Frankrijk? Ben je nationalistisch, patriottisch, of gruwel je van ‘een eigen land eerst’? Wat betekent het om ook een ingezetene van dat Koninkrijk van God te zijn? 

Al vanaf het begin van het Christendom is dit toebehoren aan het Rijk van God een belangrijke vraag: Christenen zijn rare mensen, zo zegt een anonieme christen in het jaar 150 na christus, in zijn brief aan zijn heidense vriend Diognetus. Om hem uit te leggen wat christenen voor mensen zijn schrijft hij: „Ze wonen in hun eigen land, maar als vreemdelingen. Ze delen in alles mee als burgers, maar hebben allen te lijden als vreemdelingen. Elk land is hun een vaderland en elk vaderland is hun vreemd. Ze trouwen als ieder ander. Ze krijgen kinderen, maar leggen ze niet te vondeling. Ze delen hun tafel, maar niet hun bed. Ze leven ”in het vlees”, maar niet ”naar het vlees”. Ze vertoeven op aarde, maar zijn thuis in de hemel.” Kortom, ze leven hun aardse leven, maar zijn ”ondertussen ergens anders”. 

Door de wereldlijke macht, Pilatus, wordt aan Jezus gevraagd: Ben jij een koning van de Joden? Zijn antwoord is: ‘Ja, koning ben ik. Hiertoe ben ik geboren en hiertoe ben ik in de wereld gekomen. Om getuigenis af te leggen van de waarheid. Al wie uit de waarheid is, luistert naar mijn stem’. Luisteren naar zijn stem opdat we tot waarheid kunnen komen. Dat is waar wij christenen toe opgeroepen worden, dat is waar wij van dromen. Jezus zegt in Marcus 4 over het koninkrijk: ‘Het is met het Koninkrijk van God als met een mens die zaad uitstrooit op de aarde: Hij slaapt en staat weer op. Dag in dag uit, terwijl het zaad ontkiemt en opschiet, maar hij weet niet hoe. De aarde brengt uit zichzelf vrucht voort: eerst een halm, dan de aar, en dan het rijpe graan in de aar. ‘ Aan de vruchten herken je de boom. Van welk koninkrijk zijn wij er eentje? Welke vruchten brengt jouw koninkrijk voort? Is dat milieuvervuiling, consumentisme en grote hekken om anderen buiten te sluiten? De vrucht van de vrede mocht na de wapenstilstand van 1918 maar 22 jaar duren. En ook al leven we nu al meer dan zeventig jaar in vredige omstandigheden in dit deel van de wereld, nationalisme is en blijft een gevaarlijk onkruid. 

Vrede in de gehele wereld, zodat kinderen veilig en met voldoende voedsel kunnen opgroeien, is nog ver weg. Vrede en gerechtigheid wereld wijd? Zover zijn we nog lang niet. Ons leven is een broos bestaan.
De 11e van de 11e, De één zet een carnavaleske feestneus op, de ander luidt om 11 uur de bel en strooit met poppies, met klaprozen hét symbool van de eerste wereldoorlog. 

In welk koninkrijk wil jij leven? Ik hoop op het koninkrijk van de Vredes Vorst, wiens geboorte op deze aarde, midden in deze wereld op een winternacht, wij over een maand gaan vieren. Naar boven