3e zondag door het jaar: Jesaja 49,1-7; Matteüs 4,12-22

Jezus hield het niet meer uit. Johannes, de laatste van de profeten is gedood. Toen Jezus dat hoorde week hij uit naar Galilea. We moeten goed op de woorden van het evangelie letten. Hij week uit. Hij ging dus ergens van weg. Hij hield het namelijk niet meer uit in Jeruzalem, in Bethlehem, kortom in Juda, het land van de Joden, zijn volk, zijn milieu, met zijn cultuur en zijn godsdienst. Hij week uit omdat de dood van Johannes één ding duidelijk heeft gemaakt: met de dood van de grootste der profeten, zoals Jezus zelf Johannes heeft aangeduid, is het profetisme in het land gestorven. Daarom verlaat hij Jeruzalem met zijn hogepriester, opperpriesters, schriftgeleerden en wetbetrachters. Jezus verlaat de heilige stad, met zijn tempel, rites en gebruiken. Hij houdt het niet langer uit. Het profetisme in Israël is op sterven na dood. Een oude bijbelse klacht is weer actueel geworden: in die dagen was er geen profeet in Israël. Als dat gezegd wordt gaat het niet goed met Gods volk. Het komt niet meer toe aan zijn roeping. Het boet niet alleen aan geloofwaardigheid in, maar ook de aanwezigheid van God en zijn bekommernis om mensen raakt vertroebeld. God is geen levende werkelijkheid meer in hun midden, maar slechts een naam, een woord, een begrip door de kerkelijke overheid vastgesteld. Dat houdt Jezus niet meer uit en hij trekt weg naar Galilea. Zo’n stap moeten we in al zijn zwaarte verstaan. Wat Rome is voor een rooms-katholiek en Mekka voor de moslim, is Jeruzalem voor de Jood.
Maar waar moet je heen als je huis en thuis desolaat en doods is geworden? Jezus aarzelt niet. Hij gaat naar Galilea. Hij week uit, lezen we. Er staat niet dat hij Jeruzalem verlaat. Hij schrijft de wereld van zijn kerk niet af. Hij zoekt naar een plek voor een nieuw begin.
Galilea is een beeld van de wijde wereld. Joden leven daar in kleine groepen temidden van Samaritanen, Romeinen en andere volken, maar ook dáár waar de politieke vluchtelingen, de struikrovers, de moordenaars verblijven. Hij gaat naar Kafarnaum. Kafarnaum betekent: ‘plaats van vertroosting’. Hij geeft de moed niet op. En waarin bestaat dan wel die vertroosting en hoe blijkt dat hij de moed niet opgeeft? In de eerste plaats hieruit dat hij begint met zijn verkondiging. Hij roept tot die wijde wereld, waarin van alles en nog wat woont en waarin zich van alles en nog wat afspeelt, met luide stem: bekeer je, ga anders leven, want het koninkrijk is dichtbij. Een goede en weldadige samenleving ligt binnen handbereik.
Maar hij laat het daarbij niet. Er staat ook geschreven dat hij langs de zee is gaan wandelen. Alle teksten vertalen natuurlijk dat hij langs het meer liep, maar dat staat er niet. Natuurlijk loopt hij langs de zee, langs het beeld van de watermassa’s, van de chaos, van de grote verwildering en verwoestende verwarring. Hij loopt terug naar het begin van de schepping. Hij gaat de Schriften opnieuw schrijven, nu het in Jeruzalem is verworden tot een levenloze letter en een doods verhaal. Hij heeft dat toch zelf gezegd: ik ben niet gekomen om Wet en Profeten op te heffen, maar om ze opnieuw tot vervulling te brengen in deze tijd. 

26 januari 2014, Ernst Marijnissen OP

Hij staat weer aan bet begin. De aarde is. woest en ledig: bekeer je! En de geest zweeft over de wateren: Jezus speurt over de zee op zoek naar een bondgenoot, een metgezel, want het is niet goed, dat de mens alleen blijft. En zoals eens God Abraham heeft gevonden, en Izak, en Jakob met zijn twaalf zonen, zo vindt Jezus de eerste van twaalf nieuwe leerlingen: Petrus en Andreas, Jakobus en Johannes. Een illuster viertal als verwijzing naar de vier windstreken, want vanaf nu zal de heer zijn leerlingen roepen vanuit heel de wijde wereld. Hij vindt en roept hen niet in Jeruzalem en Juda, niet daar waar de tempel staat, maar in het brede land van alle volken. Jezus vist hen op uit de wateren van de zee zoals God het droge liet opkomen uit de wateren van de oerzee. En wat hij doet zullen ook zij gaan doen: ze moeten mensenvissers worden. Geen ordebewakers, geen remmers in vaste dienst, geen meesters en geen leraren, maar geroepenen om mensen tot leven te brengen, te vermenselijken, te herscheppen tot beeld van God. ‘Kom, volg me’, zegt hij simpelweg. En evenals Abraham en al die anderen steunpilaren van Gods volk, verlaten ze hun vader en moeder, hun werk en beroep, hun geboortegrond. ‘Kom, volg mij!’.

Wat hier geschreven staat en aan ons wordt voorgehouden geldt nog steeds. Het is actueel, ja meer dan ooit, wellicht! Zoals vele kerkopzichters al hun tijd besteden aan het controleren van de structuren en al hun krachten wijden aan achterstallig onderhoud en behoud van een oud gebouw, maar nauwelijks acht slaan op de bouwstenen, die dreigen te vergruizelen, zo was het ook in de dagen van Jezus. Het volk leefde verstrooid, als een kudde zonder herder, zegt het evangelie, en voelde zich ver verwijderd van hun kerkelijke leiders. Wat moet je dan doen, vragen wij ons af? Het evangelie van deze morgen geeft ons de richting aan. Wat Jezus heeft gedaan is het waarmaken van de profetie van Jesaja, die in de eerste lezing van deze morgen heeft geklonken. Met de profeet roepen wij misschien uit: tevergeefs heb ik mij afgemat, ik heb al mijn krachten verbruikt, het was voor niets, het heeft geen zin gehad. En wat roept God de wereld toe? “Hoor mij aan, verre volken! Luister aandachtig! Al in de schoot van mijn moeder heeft de Heer mij geroepen. Mijn tong maakt Hij scherp als een zwaard. Hij maakt me tot een puntige pijl. Hij heeft gezegd: mijn dienaar ben jij: mijn zoon, mijn dochter.
Wij zingen het in onze liederen en we hoorden het in psalm 139 van daarnet: God kent ons al in de moederschoot en waar we ook gaan of staan: Hij is bij ons. Ik zal er zijn voor jullie.
Vanuit die kracht durfde Jezus Jeruzalem te verlaten, de wereld in te trekken en volgelingen te verzamelen. Vanuit die kracht moeten óók wij het aandurven, indien nodig, opnieuw aan de rand van de chaos in het begin te staan en uit te zien over de wateren. En we zullen als Jezus roepen en zeggen: kom met ons mee! En ze zullen komen.Naar boven

Maria Lichtmis: Maleachi 3,1-4; Lucas 2,22-40

Vroeger werd dit feest gevierd als een uitvoering van het Joodse ritueel na de bevalling. Nu vieren we het als de presentatie van de Heer. Jezus is het middelpunt en na de openbaring aan de Wijzen, bij de Doop van Jezus in de Jordaan en bij de bruiloft van Kana vieren we nu dat Jezus in de tempel wordt geopenbaard aan zijn eigen volk.
De profeet Maleachi sprak over het moment dat Gods boodschapper naar de tempel komt op een grimmige manier. Hij zal plotseling komen en zijn missie zal beangstigend zijn. Hij zal komen als vuur van een edelsmid en als zeep van de blekers om te zuiveren en te reinigen. Waarom dat angstaanjagende vooruitzicht? Omdat, terwijl de mensen teruggekeerd waren uit de ballingschap en hun verwoeste land en de tempel weer opgebouwd werden er helemaal geen innerlijke wederopbouw plaatsvond. Hun godsdienstig leven stelde niets voor en hun priesters waren jammerlijk nalatig. Het uitverkoren volk was geestelijk failliet. Geen wonder dat Maleachi (zijn naam betekent mijn boodschapper) een grimmig bericht aankondigde over de komst van de boodschapper van God, die echte zuivering en vernieuwing zou brengen. En pas als dat zou gebeuren dan zullen de offers van Juda en Jeruzalem de Heer weer zoals in vroegere dagen behagen.
Maleachi kwam een harde boodschap brengen en er werd niet naar hem geluisterd. Toch bleef hij net als de profeten voor hem Gods woord verkondigen. Deze ruw klinkende boodschap was nodig om het volk wakker te schudden uit hun onverschilligheid. In het midden van de nacht word je niet gewekt door een zachte zomerbries, maar wel door onweer: door donder en bliksem. De profeet Maleachi merkt dat het volk in een geestelijke slaap verkeert en probeert ze wakker te schudden met verbale donder en bliksem.
Maleachi is het laatste boek van het Oude Testament. Hij moet een veelbelovende boodschap aan het Joodse volk brengen, hij doet dat niet op de meest zachtzinnige manier. Maar... om een vergelijking te trekken... Als een leerling van de middelbare school probeert uit te slapen om rustig te kunnen spijbelen dan komt zijn moeder de kamer binnen, rukt de dekens van hem af en roept zijn naam met een stem die harder is dan normaal om te zorgen, dat hij wel degelijk naar school gaat. Dan schrikt die leerling wel op een ruwe manier wakker om de dag te beginnen, maar hij komt in ieder geval niet te laat op school. Maleachi ‘s stem was een schreeuw en een waarschuwing voor Israël om uit hun lethargie wakker te worden. Daarom was zijn harde taal een genade, want het was een van Gods aanhoudende pogingen om ons, mensen terug te roepen in Gods liefdevolle omhelzing.
Maleachi bereidt de mensen voor op de abrupte aankomst van de boodschapper in de tempel om te beginnen met het werk van reinigen. Zijn boodschap laat ons scherp kijken naar wat er gaat komen. Het zou kunnen dat wij ook nerveus worden van wat er zal gebeuren als de boodschapper aankomt. Wij mogen ons dan met Maleachi afvragen, of wij de dag van zijn komst wel zullen kunnen verdragen.
En nu komt Lucas met zijn beschrijving van de komst van de door God gezondene naar de tempel. En daar komt de verrassing. De boodschapper van God is een baby. Net als we verwachten dat God zal komen met donder en bliksem, met het omgooien van tafels en het uit de tempel verdrijven van dieren dan verrast God 

2 februari 2014, Antoon Boks OP

ons. De Bijbel staat vol van deze tegenstellingen: van wat de mensen van God verwachten en de wijze waarop Hij zich aan ons openbaart. We verwachten wat we verdienen en God komt ons redden met Zijn steeds weer verrassende vergeving en hulp. Wie herkennen Hem dan als Hij komt? Bijna niemand, omdat degene die komt niet overeenkomt met de opgeroepen verwachtingen. Het waren niet de priesters en ook niet de mensen die op het pluche zaten, maar twee oude mensen, die baden en wakker waren. Omdat in onze samenleving soms ook over de hoofden van oude mensen wordt heen gekeken is hier een kans, om denkend aan Anna en Simeon, de trouwe, moedige en verstandige mensen in onze gemeenschap te eren.
Hoe vaak komen ze naar de kerk, zetten ze steeds weer de stoelen recht, komen ze zingen in de cantorij? En zo kan ik nog wel even doorgaan. Profetische geesten als Anna en Simeon zijn nog steeds bij ons, zij openen onze oren en ogen voor Gods verrassende openbaringen onder ons.
Laten we nog dieper in gaan op deze twee mensen in de tempel die Jezus herkenden als de Gezondene van God. Wie waren Simeon en Anna? Waar kwamen ze vandaan en welke theologische opleiding hadden ze voor hun belangrijke rol? We weten het niet. Zij behoren zeker niet tot de dienstdoende geestelijke van de tempel. Zij waren getrouwe kinderen van Israël die hun ogen steeds weer op God gericht hielden en Gods genadige actie tegenover Israël niet uit het oog verloren. Hun scholing kwam van God zelf. Lucas vertelt ons dat Simeon werd geleid door de Geest; Anna verliet nooit de tempel maar bleef dag en nacht vasten en bidden. Zo vertegenwoordigden ze het beste van Israël, beiden waren ze geschoold in gebed, waakzaamheid en hoop. Ze vertellen ons dat we Gods wegen alleen maar kunnen herkennen door trouwe en biddende waakzaamheid. Hun toewijding aan God maakte hen klaar en open voor Gods openbaring.
Simeon voorspelt correct dat sommigen Christus zullen volgen en dat anderen zich tegen Hem zullen keren. Dit komt naar voren in de rest van het evangelie volgens Lucas. De keuze om Jezus te volgen of te verwerpen is aan ons. De afwijzing van Maria's Zoon zal als een zwaard haar hart doorboren.
Anna is een ander voorbeeld van Gods zorg voor de in de ogen van velen minst belangrijke mensen. Ze is een weduwe en dus voor haar welzijn afhankelijk van haar familie en anderen. Ze is een vrouw in een mannelijke georiënteerde samenleving en ze is op leeftijd. Haar kwetsbaarheden worden kort uiteengezet in Lucas' beschrijving van haar. Maar zo wordt ook haar grootheid duidelijk. Ze blijft vertrouwen in God en is de eerste om Gods verlossing te verkondigen. Ze dankte God en sprak over het kind tegen allen die wachtten op de verlossing van Jeruzalem.
In een jaar waarin ieder van ons uitgenodigd wordt om onze rol als evangelisten te vervullen, zou Anna de patroonheilige van evangelisten genoemd kunnen worden Wat is onze rol als evangelisten? Anna toont het ons: wij moeten blijven bidden ondanks de moeilijkheden, vertrouwend op Gods goedheid en als de gelegenheid zich voordoet, moeten we een woord van verlichting blijven spreken, net als Anna. Naar boven

5e zondag door het jaar: Jesaja 43,9-12; Mattheüs 5,13-16

Nadat Jezus als een nieuwe Mozes op de berg de grondregels van zijn koninkrijk heeft uitgesproken, zegt hij tot zijn leerlingen, tot ons, op welke manier zij dat alles waar moeten maken: als zout in de aarde en als licht op een kandelaar!
Zout in de aarde. Om de grond echt vruchtbaar te laten zijn moest er in die dagen zout ingestopt worden. Het is zoals wij doen met voedsel om het op de goede smaak te brengen. Je proeft het zout niet maar wanneer het op de juiste manier gedoseerd wordt, krijgt het voedsel precies die kwaliteit die het moet hebben.
Zo beschouwd is de opdracht aan de leerlingen een onopvallende zending. Het werk dat zij te doen hebben gebeurt heel stilzwijgend en op het eerste gezicht verborgen voor het oog van de mensen, maar het is noodzakelijk en mag niet ontbreken. Zo is de zending van de kerk ook in onze dagen onopvallend maar noodzakelijk.
Tegelijk is het ook een gebeuren dat zichtbaar moet worden: jullie moeten het licht voor de wereld zijn. Het is als het aansteken van het licht dat ons doet zien want zonder licht lopen wij als blinden rond in onze wereld.
Zo heeft het getuigenis en de verkondiging van de kerk deze twee kanten. Het zijn twee manieren om, zoals wij het Jesaja hoorden zeg-gen, te getuigen van Gods werkzaamheid onder de mensen. En die werkzaamheid van God is de bevrijdende kracht die zichtbaar wordt in mensen die uit ballingschap en onderdrukking weer een perspectief kunnen zien. In de dagen van de profeet worden de mensen opgeroepen om van die bevrijding getuigen te zijn, om aan anderen te vertellen dat er maar één is die de naam God draagt. Al de mensen die denken zelf god te kunnen spelen en anderen vernederen en  

9 februari 2014, Henk Jongerius OP

kleineren, hen de hoop op toekomst benemen, moeten weten dat er maar één is die God is en, zoals wij hoorden in de psalm, als een vuur voor mensen uit is gegaan in hun lange tocht door de woestijn.Dit nieuwe besef moet in mensen geboren worden en waar dat gebeurt zullen valse goden vluchten en doden weer gaan leven! Hij alleen is God en dit moet als een lopend vuur over de aarde gaan.
Dat is de inhoud van het getuigenis dat de leerlingen van Jezus moeten afleggen, want daardoor ontstaat er ruimte en licht voor mensen. De dragers van dit getuigenis zijn de mensen die in Jezus’ Bergrede gelukkig worden geprezen omdat zij op de goede weg zijn: zij die barmhartig, eenvoudig van hart zijn, mensen die treuren, zachtmoedig zijn en hongeren naar gerechtigheid, zuiver van hart zijn en vrede brengen. Allemaal mensen die door hun manier van doen stille getuigen zijn van een andere wereld dan die wij elke dag meemaken. Dat is een wereld waarin er bewogenheid van mensen uitgaat, waar barmhartigheid het wint van straffe veroordeling, waar verdriet gezien wordt en kleine mensen niet vertrapt worden. Daar zijn mensen zuiver van hart, want hun ‘ja’ is ‘ja’, het zijn mensen die je mag geloven op hun woord.
Zulke mensen zijn als het zout dat de aarde vruchtbaar maakt, het zijn mensen die als een licht anderen weer hun gezicht kunnen laten zien. Het zijn de stille getuigen die in hun doen en laten ‘goed’ zijn, beantwoorden aan het beeld van de mens zoals die bedoeld is van meet af aan. Het zijn mensen die leven in het vriendelijk licht, een van de meest oorspronkelijke beelden voor God van wie geschreven staat dat hij van meet af aan licht roept en ruimte maakt voor de mens.
Zulke mensen lijken op God, zij doen als God, en stichten zo al doende het koninkrijk van God onder ons. Het moge ons allen gegeven worden zulke mensen te zijn, dan zal er vrede dagen in onze wereld. Naar boven

6e zondag door het jaar: Deuteronomium 30, 15-20 Matteus.5, 17-26

Dezer dagen is het vijftig jaar geleden dat Bert Haanstra uitkwam met de film ‘Alleman’, Deze film was een soort documentaire over het leven toen van de gewone, gemiddelde Nederlander. Wat is nu de stand van zaken? Wat zijn de grote veranderingen. ‘Dat vrouwen werken’ zegt iemand van de makers van de film over de film ‘Alleman.’. ‘En dat we multicultureel zijn’ zegt dezelfde man. Ik denk dat als je het geheel overziet dat je dat je dan als mening naar voren brengt dat de gemiddelde Nederlander vrijer is geworden. Er is een grotere vrijheid op het gebied van de seks. Er is meer democratie. Ze worden niet meer in nauwe bankjes gepropt, maar hebben een stoeltje. Ze hebben meer conflicten ook met de leerkrachten, en zijn voor een deel onbereikbaar omdat ze vastgekluisterd zijn aan een of andere tafel of aan een oortje, die hen doof en blind maakt voor hun omgeving. De kinderen krijgen op de lagere school al Engels om hen vrij in de wereld te laten bewegen.
Ook in de kerk zijn de verbanden losser geworden – dat proces staat nog aan het begin. De prediking, verkondiging is niet gericht op het negatieve in mensen, maar op het bevrijdende karakter van het christelijk geloof. Heel vaak hebben we gezegd dat de waarheid vrij maakt en hebben we Jezus geschilderd als een bevrijder, een verlosser uit gewelddadige rechtsregels. Jezus die opkomt voor zijn leerlingen wanneer die iets doen wat de farizeeën afkeuren, bijvoorbeeld aren plukken tijdens een wandeling op de Sabbatsdag Jezus die de wet lijkt te overtreden en zijn overtreding overtuigend verdedigt. In wiens nabijheid het goed leven is. Veel hoeft niet meer, bijv, vasten
Inderdaad is zijn prediking bevrijdend. Christenen zoals Matteüs die uit het Jodendom zijn voortgekomen, hebben veel gedaan om de teksten van de oude tradities levend te houden. Jezus is echter niet iemand die alles vrij geeft, een mens van vrijheid, blijheid, ga je gang maar. Vooral Matteüs onderstreept de trouw van Jezus aan de Joodse overleving, aan de Thora. Jezus gaat daarvoor zoals Mozes een berg op en spreekt de mensen toe.
Hij is niet gekomen om wet en profeten af te schaffen, te ontbinden. In dat geval zou hij de poten onder zijn beweging wegzagen. Maar hij is niet gekomen om af te schaffen, maar om ze tot vervulling te brengen. Later hebben vele christenen gepleit om de Thora en de lezing uit de profeten af te schaffen. De bekendste en meest consequente voorstander van was een man genoemd Marcion uit de tweede eeuw. Daar staan christenen tegenover n Zuid Afrika die juist altijd uit het

16 februari 2014, André Lascaris OP

‘Oude Testament lazen met als enige uitzondering Kerstmis. Maar welke vrijheid is Jezus dan komen brengen. Wat betekent de wet en de profeten vervulllen? Jezus, zegt op verschillende plaatsen dat hjj gekomen is om te eten en drinken met zondaars. Hij wil hun arts zijn. Hij wil een beroep doen op wat nog aanwezig is aan geloof en hoop. Hij wil ze gevoelig maken voor de aanwezigheid van God.
Wat moet je doen met de Thora? Niet doen wat de farizeeën doen. Zij maken er allerlei wetten bij om de wet, de Thora, zeker te stellen. Ze leggen met hun regels mensen vast in een kluwen van regels. Er is geen ruimte of vrijheid meer. Ze zijn als ’t ware een net waarin mensen gevangen worden. Dit is counter productief.
Jezus is radicaal. Hij lijkt eerder de last van de et te verzwaren dan te verlichten:’Radix’ betekent ‘wortel’| hij zoekt naar de wortels van ons oordeel of iets goed is of kwaad. Je hebt geleerd niet te doden, maar Jezus zegt dat iemand uitschelden al dodelijk kan zijn. Dit is geen oosterse overdrijving zoals velen denken. Iets begint met woede, maar het einde is onzeker, de woede kan je blind en doof maken; je ziet alleen nog het negatieve en hoort niet de oproep elkaar te verduren. Je hebt jezelf niet meer in de hand. De woorden die je gebruikt tegen anderen kunnen zeer pijnlijk zijn. Mensen bijvoorbeeld die op school gepest en getreiterd zijn, dragen de verwondingen die zij hebben opgelopen hun hele leven mee. Jezus maakt doorzichtig hoe iemand toekomt aan het moorden. Het oordeel en de rechtspraak zijn niet de goddelijke rechterstoel, maar het oordeel komt van de mensen om je heen. Jezus wijst aan waar het in een wetsregel omgaat. Meedoen elke zondag misschien met de eredienst is niet goed genoeg. Je moet je verzoenen, het gesprek aangaan met je slachtoffert of dader.
Jezus biedt wel degelijk vrijheid aan, maar niet de oppervlakkige vrijheid van ‘we mogen alles’, ook elkaar beconcurreren, elkaar de ogen uitsteken, elkaar voor alles en nog wat uitmaken. De vrijheid die hij biedt is het vervullen van de Thora. Jezus zoekt naar schone wortels. Zorg dat je geen grief hebt tegen de ander, want hij of zij is zoals jij. De vrijheid is toewijding aan de Thora, de wet, tot God en je naaste. Vrij zijn van toorn, van hebzucht. Leven zonder toorn en ressentiment. Een innerlijke vrijheid.
Mozes zegt het zo: er is een keuze tussen leven en dood, tussen een oppervlakkige vrijheid van je eigen zin doen en werkelijke vrijheid De dood is leven zonder wegwijzers, de Thora opvatten als een rechtstelsel, of doen waar je zin in heb. Het leven is doen waar het in de wet om gaat; vrij zijn van geweld en hebzucht, je laten zoeken en vinden door God. Kies het leven en je zult vrij worden.Naar boven

7e zondag door het jaar: Exodus 22, 21-26; Matteüs 5, 33-48

De God die we net hoorden spreken in de eerste lezing roept angst op. Hij gedraagt zich op het eerste gehoor als de president van de Oekraïne of Rusland: als jullie dit niet doen of dat wel, dan zwaait er wat; mijn toorn zal losbarsten en met mijn zwaard zal ik u doden. Is God als een Assad, Poetin of de grote leider van Noord Korea? Er is een groot verschil met genoemden in waarom Hij zich bekommert. God komt niet voor zichzelf op en ook niet voor de orde in het land. Hij bekommert zich om weduwen en wezen, noodlijdenden, mensen die niets anders hebben om zich mee te bedekken dan hun mantel.
God spreekt de woorden van de eerste lezing tot een volk, dat net ontsnap is aan de tirannie van Egypte. Het is aan de ellende ontkomen onder leiding van Mozes. En zowel Mozes als het volk ervoeren deze bevrijding niet als een heldendaad van zichzelf. Nee, dit hadden ze niet op eigen kracht gedaan. Er was iemand bij hen die hen bijstond, iemand die verschrikkelijk veel van hen houdt. Deze hoorde je niet, liet zich niet zien, maar was bij hen toen ze hem het hardst nodig hadden. Deze, de Aanwezige, beveelt hen kort na dit avontuur om oog te hebben voor ieder die klein is, kwetsbaar, zichzelf niet kan redden. Doe je dat niet, dan ga je naar de verdommenis.
De taal van mensen die van elkaar houden klinkt voor een buitenstaander soms dreigend of angstaanjagend. Als ik jou kwijt raak, wordt mijn leven een hel. Als je zo doorgaat verzuip je, gaat je leven naar de bliksem. Wij zijn voor God geen buitenstaanders. Wij horen bij die Vader in de hemel, die zijn zon laat schijnen over slechten en goeden. Wij mensen zijn, juist omdat we zo bemint worden, op elkaar aangewezen. Daarvoor komt Jezus als geen ander op. Het aangewezen zijn op elkaar is heel direct. Niet zweren bij God want dan misbruik je God. Je zet dan God tussen jou en de ander, terwijl Hij de Enige is die ons omvat in zijn liefde en daarin uitnodigt ook zelf de ander aan te spreken als iemand die bij je hoort. Het oog om oog, tand om tand werd als rechtsregel ingevoerd om bloedwraak, en andere vormen van excessief geweld in te dammen. Het recht is uitgevonden, om enige ordening te brengen en mensen te beschermen tegen willekeur, onrecht, geweld. Jezus gaat verder, gaat voorbij aan de regels en doet een beroep op ons hart. Enkel door persoonlijke inzet kan een vastgelopen situatie worden doorbroken, een vastgelopen verhouding

23 februari 2014, Theo Koster OP

tussen mensen weer worden losgemaakt. Hij geeft daarvan drie voorbeelden. Iemand met de rug van je hand een slag in zijn gezicht geven was een belediging. Door hem ook de andere wang toe te keren geef je aan, dat je niet te beledigen bent, en kan een geheel nieuwe verhouding ontstaan.
Volgens Joods recht kon je het hemd als pand opvragen van iemand die bij jou in de schuld stond. Niet het bovenkleed; die gebruikte de arme om onder te slapen. We hoorden God dit in de eerste lezing zeggen. Als iemand je voor het gerecht daagt om je onderkleed op te eisen, en je geeft hem ook je bovenkleed, is de kans groot, dat je in een totaal nieuwe situatie met die ander komt.
Een Romein kon je dwingen een eind met hem op te lopen om zijn bagage te dragen. We zien dat later gebeuren, als Simon van Cyrene gedwongen wordt het kruis van Jezus te dragen. Door twee mijlen met hem op te lopen is de kans groot, dat een gedwongen verhouding tussen twee mensen hartelijk wordt. Ook onze vijanden en zij die ons vervolgen worden gedragen door dezelfde hand die ons draagt. Als je je bewust bent van die koesterende hand, zoals Jezus die hand voelde, ga je je gedragen zoals hij deed. In zijn omgang met anderen is Jezus gericht op het hart van die ander. Mensen treedt hij persoonlijk tegemoet, met een open blik, niet oordelend of veroordelend. Jezus is niet geïnteresseerd in wát iemand is. Een ander is voor hem allereerst een mens, een wie, die als ‘wie’ de moeite waard is om er je neus voor te stoten, een blauwtje te lopen.
De mens is beeld van God, vertelt het eerste verhaal in de Bijbel. In het ‘wie we zijn’ laat God zich zien. In onze dagelijkse omgang wordt God zichtbaar of blijft God verborgen, als wij ons in onze omgang met elkaar verstoppen, God gebruiken als stoplap, als doekje voor het bloeden. Als we werkelijk Gods dragende hand voelen, gedragen we ons naar mensen om ons heen, alsof er geen God bestaat….. alsof we helemaal aangewezen zijn op elkaar, op elkaars liefde, respect, barmhartigheid.
Wie zich zo gedraagt, wie zijn/haar hart laat zien, simpelweg omdat hij/zij niet anders kan - mensen zijn nu eenmaal niet enkel hoofd, maar hebben een hart, zijn ook hart- wie zijn hart laat zien, zal zijn hart laten spreken. En dan kan zomaar gebeuren dat mensen die niets met God hebben zich verbazen en Goh zeggen. Dit is dan geen bekering, maar een bevestiging: jij hoort bij mij.
En zo is het: Amen.Naar boven

8e zondag door het jaar: Jesaja 49,13-18, Matteus 7,15-27

Meer dan dertig jaar heb ik op de zondag voor Aswoensdag zo kort mogelijk gepreekt, want dan was het Carnaval en de weinige mensen, die naar de kerk kwamen, wilden nog wel naar de Eucharistieviering komen maar stelden het zeer op prijs als ze daarna zo vlug mogelijk met de carnavalsoptocht mee konden doen of er naar konden gaan kijken. Ik durf wel te zeggen, dat dit vandaag hier niet nodig is, want de optocht is pas later en iedereen die wil kan later meedoen of gaan kijken. Toch maak ik er geen lange preek van.
De poëtische verbeelding van de Bijbelse schrijvers lijkt geen grenzen te kennen in hun poging om onze relatie met God te beschrijven. God wordt voorgesteld als herder, koning, rots, adelaar, pottenbakker, vader, en vandaag wordt --hoe gek of het misschien voor een aantal mensen ook klinkt-- God vergeleken met een moeder, want hij maakt gebruik van de taal van de bevalling, waarbij een vrouw in barensnood hijgt en kreunt.
Het beeld dat Jesaja schetst van God doet ons denken aan verhalen van mensen die werken in gevangenissen en die weten dat gevangenen die de verschrikkelijkste dingen gedaan hebben meestal nog bezoek krijgen van hun moeder zelfs wanneer andere vrienden en familie daar allang mee gestopt zijn. Ook daar ben je pas echt dood voor de buitenwereld, als zelfs je moeder je niet meer komt bezoeken.
Zo voelden de Israëlieten zich na jaren in ballingschap. Was zelfs God gestopt met de zorg voor hen? Vandaar de noodzaak van Jesaja om een krachtig en overtuigend beeld op te roepen voor die twijfelende en uitgeputte ballingen: Gods moederlijke liefde.
Er was in die tijd niet veel wat er voor kon zorgen dat de verspreide ballingen samen een geloofsgemeenschap konden vormen. De tempel was vernietigd, hun monarchie was opgehouden. Daarom gebruikte Jesaja de vergelijking van de moeder. Hij preekte probeerde de mensen te overtuigen dat God hen niet vergeten had en dat God nog steeds betrouwbaar was en nog steeds zorg draagt voor Zijn volk.
Vandaag hoorden we ook een deel van de Bergrede: Jezus spreekt over de levensstijl van zijn volgelingen, die leven in het heden en moeten denken aan de volheid van het Koninkrijk van God. In dit deel ligt de nadruk op hoe wij moeten kijken naar en gebruik maken van materiële goederen.
Hij zegt dat niemand twee heren kan dienen. Maar... hoe kunnen we ons geen zorgen maken over eten, drinken en kleding in een tijd van nog steeds hoge werkloosheid en een steeds groeiende kloof tussen rijken en armen.
Natuurlijk moeten we zorgen voor wat we nodig hebben voor het leven en welzijn van onze gezinnen. Dat is normaal, maar Jezus waarschuwt ons om geld en materiele dingen niet op de eerste plaats te zetten. De nadruk moet in ons leven liggen op goede relaties binnen onze eigen

2 maart 2014, Antoon Boks OP

het familie, op het delen met elkaar en op ons bewust blijven van de zorgen voor heel onze gemeenschap, want we moeten de aarde samen bewonen en ook wat overlaten voor andere mensen. Jezus wil ons eraan herinneren dat God de Schepper is. Als we ons teveel concentreren op materiële zaken dan kan dat er voor zorgen dat we God, de bron van alles wat goed is, vergeten. Als we naar God blijven kijken, dan blijven we ook kijken naar alles wat God belangrijk vindt in onze wereld.
Dat was ook de bedoeling van Jesaja, van wie we die poëtische woorden hoorden over God die voortdurend voor ons zorgt. De Israëlieten dachten, dat na zoveel jaren ballingschap God gestopt was met de zorg voor hen. Jesaja riep hen tot de orde en dat deed hij door een krachtig en overtuigend beeld op te roepen voor die twijfelende en uitgeputte ballingen: namelijk Gods moederlijke liefde. God reageert op het schreeuwen van het volk: “kan een moeder haar zuigeling vergeten, geen tederheid meer voelen voor het kind van haar schoot?” Zoals de liefde van een moeder nooit ophoudt, zo is dat ook het geval bij God en zelfs als het meest onvoorstelbare dan toch werkelijkheid wordt: een moeder die niet meer aan haar kind denkt, dan belooft God zijn volk nooit te vergeten.
God zorgt voor ons en zal steeds voor ons blijven zorgen, ook al kunnen we niet ontkennen dat in grote delen van de wereld heel veel mensen het nog steeds veel en veel moeilijker hebben dan wij. Voor de meesten van ons die vandaag luisteren naar het evangelie wil Jezus onze ogen openen voor de bezorgdheid van onze Schepper God die denkt aan het welzijn van de noodlijdende mensen van de wereld.
Als we deze beschrijving van God aannemen, dan kunnen we onze angst over het levensniveau van onszelf wel wat verminderen en ons wat meer inzetten voor elkaar.
Om dat nog duidelijker te maken zegt Jezus, dat zelfs een eenvoudige vogel mooier is dan Salomo. Hij vraagt ons te kijken naar een vogel, een bloem en zelfs het gras. Jezus zegt niet dat eten, drinken of kleding niet belangrijk zijn, maar dat onze waarde in Gods ogen niet afkomstig zijn van dingen.
In plaats daarvan hebben we onze pracht en heerlijkheid van God en dat moet voorop staan in onze geesten en harten. Daarom zijn wij in Gods ogen meer waard dan de rijkdom van Salomo. Onze waarde ligt in ons binnenste en dat is een geschenk van God. Niet onze bezittingen of wat we doen voor onszelf, heeft waarde in Gods ogen. Zijn genade is de enige zekere bron van onze waarde".
Voor de zekerheid: Jezus zegt niet dat eten, drinken of kleding niet belangrijk zijn, maar onze waarde is in Gods ogen niet afkomstig van dingen. Wij zijn waardevol in de ogen van God omdat Hij ons naar zijn beeld en gelijkenis geschapen heeft en wij zo een verlengstuk zijn van Gods hand in het denken aan het welzijn van onszelf en alle mensen. Amen.Naar boven

Petrus en Paulus: Handelingen 3,1-10; Johannes 21,15-19

Het antwoord, dat Petrus geeft, als Jezus doorvraagt en nadat er al heel wat antwoorden van allerlei mensen naar voren zijn gebracht door de apostelen, is misschien ook wel door meer dan een van ons gegeven. Hier gaat het natuurlijk niet om een vraag van de catechismus, waarbij het antwoord en soms ook de vraag in het verleden uit het hoofd geleerd werden. Want laten we eerlijk zijn op verschillende momenten in ons leven zal onze reactie misschien anders zijn op diezelfde vraag. Als we het soms helemaal niet meer zien zitten, dan noemen we Jezus misschien onze genezer. Als we voor ons geloof tegen de acties of meningen van anderen moeten opkomen, dan willen we Jezus naar voren schuiven als de sterke rots voor ons. Wanneer ons gebed droog aanvoelt en onze volharding in het geloof bedreigd wordt, moet Jezus het levende water in onze woestijn zijn. Wanneer we constant moeten opdraaien voor een niet gemakkelijk lid van onze familie dan moet Jezus voor ons het levende brood zijn. Gelukkig is Jezus geen gipsen beeld, onveranderlijk in uiterlijk, maar wel steeds aanwezig voor ons.

Wij hoorden het antwoord dat Petrus geeft en dat Jezus goedkeurt. Hij verkondigt Jezus als de zoon van de levende God. Dit gaat terug op een centraal thema van het geloof van de Joodse Gemeenschap. God zit niet vast aan de een of andere vroegere, meer ideale periode van hun geschiedenis. Ook had God geen vaste plaats waarnaar ze moesten terug gaan om God te ervaren. Nee, God is een levende God, die met hen en ons meegaat van de ene naar de andere plaats en van de ene naar de andere tijd. Dit is ook de God van het Evangelie volgens Mattheus, want hij schreef voor uit het Jodendom bekeerde christenen. En dit Godsbeeld geldt ook voor ons. We hebben geen stomme of dove God. Eerder is God nu op dit moment aanwezig in ons leven en op de plaats waar wij ons nu bevinden. Jezus is voor ons het concrete teken en de herinnering van onze levende God.

Het antwoord van Petrus op de vraag van Jezus: "Maar wie zeggen jullie dat ik ben?" komt nadat de leerlingen vertelden dat sommigen geloofden dat hij Johannes de Doper, Elia, Jeremia of een van de andere zieners was. Maar die waren allemaal dood. Jezus was steeds springlevend en voor hen een teken van de levende God en daarom ook het fundament van de gemeenschap, de kerk. Onze levende God is in de hele geschiedenis van de kerk bij ons, al zou je dat soms niet zeggen.

Jezus stelt een belangrijke vraag en Petrus geeft dit keer het juiste antwoord. Hij heeft een diepgaand inzicht in Jezus identiteit. Zijn antwoord aan Jezus weerspiegelt zijn geloof in Jezus en dat zou van hem eisen om dat geloof gedurende de rest van zijn leven werkelijkheid te maken. Nadat hij eenmaal het goede antwoord had gegeven kon hij niet gaan zitten en blij zijn met een juist gegeven antwoord. Nee, Petrus was een leerling, die standvastig moet blijven, om Christus te volgen na zijn verrijzenis.

Dezelfde geest die Petrus’ antwoord inspireerde zou met hem blijven en zou ook alle andere antwoorden op de vragen die hem werden gesteld over Jezus blijven beïnvloeden. Petrus is de rots waarop Jezus zijn

19 juni 2014, Antoon Boks OP

gemeenschap, zijn kerk zou bouwen. Deze kerk, steunend op Petrus’ geloof, zou door de Geest worden geleid om te groeien in het begrijpen en uitdragen van zijn woord. De tekst van vandaag is een belangrijk keerpunt in het Evangelie volgens Mattheus. Jezus prijst na het antwoord van Petrus hem als een goede leerling, die Hem begrijpt, maar Mattheus probeerde niet aan te tonen dat Petrus het zomaar begreep, want als Jezus Petrus’ antwoord goed keurt, voegt Jezus er ook aan toe hoe Petrus tot zijn antwoord kwam: het was een geschenk van God. Hoe zag Mattheus de kerk? Als een gemeenschap die door Jezus begonnen was om zijn werk voort te zetten. Deze eerste leerlingen waren een kleine en kwetsbare groep. Er waren velen van hen ook aanwezig in de tuin, die nacht toen Hij werd verraden. Jezus gaat niet uit van de kracht van Petrus, maar wel van wat hij zegt, van zijn getuigenis. De kerk is net zo sterk als het geloof waarop het is gebouwd en dat we belijden.

Wat ons deze zondag samen brengt is niet wat andere personen tot een gemeenschap maakt. Het is niet onze gemeenschappelijke afstamming, ras, taal, nationaliteit of economische gelijkheid. De rode draad in onze gemeenschap is ons gedeelde geloof. Met Petrus belijden we Jezus als de Christus, de zoon van de levende God. We kunnen dat naar voren brengen in verschillende talen en in allerlei culturele uitingen maar, op de een of andere manier, verkondigen we allemaal: Jezus is onze Heer, de zoon van de levende God.

Paulus weet aan het einde van zijn tweede brief aan Timotheüs dat zijn einde nabij is. Hij had veel succes: hij had veel kerken gesticht. Hij was de apostel van de heidenen, maar voor hemzelf was het belangrijkste dat hij tot het eind het geloof bewaard had.

Hij zegt, dat het de Heer was, die hem gesterkt had. Hij zal die sterkte nodig hebben als hij als martelaar zal sterven. Jezus bevestigde dat Petrus zijn geloof kon uitdragen omdat het een geschenk van God was. Ook Paulus schepte niet op over zijn eigen kracht, maar wist dat Gods aanwezigheid hem kracht gaf.

Vandaag vieren we Petrus en Paulus als grote voorgangers van ons geloof. Maar vergeet niet hoe ze begonnen zijn. Met deze mensen en hun zeer beperkte mogelijkheden heeft God geweldige dingen gedaan. Vanaf het moment, dat ze hun geloof hadden uitgesproken, kon God beginnen met het bouwen van de kerk met degenen die getuigen van Jezus naam. Wij mogen net als Petrus en Paulus getuigen van Christus ook al hoeven we niet ons leven te geven.

Jezus is ook aan het werk in onze gemeenschap, zorgt voor ons, heelt onze wonden en helpt ons om ons te verzetten tegen de krachten van de zonde en de dood. We kunnen ons zwak en beschaamd voelen omdat mensen van onze gemeenschap faalden. Maar Jezus verzekert ons dat wij door het geloof dat Petrus en Paulus preekten, al het kwaad kunnen overwinnen. We zijn niet overmoedig als we dit zeggen. Christelijke kerken zullen blijven bestaan, omdat Jezus ons zijn kerk noemt en gezegd heeft dat de poorten van de hel haar niet zullen overweldigen.Naar boven

14e zondag door het jaar:
Zacharia 9,9-12, Matteus 11,25-30

De ezel waarover de profeet Zacharia spreekt, waarop voor het volk Israël de koning gezeten is, is dezelfde als die wij aantreffen in het bij de intocht van Jezus in Jeruzalem! Beide keren gaat het om een pijn-lijke confrontatie met allen die zich machthebbers noemen. Bij Zacha-ria zijn dat de vorsten die Jeruzalem ten gronde willen richten en in het verhaal van de intocht van Jezus in de stad zijn het de overheden van de tempel en de Schriftgeleerden! In onze dagen zien wij dat de paus van Rome woont in een eenvoudige woning en een Renault 4 krijgt om er zich mee te verplaatsen!

Koningen, grootheden en hooggeplaatsten zitten te paard of tronen hoog boven mensen uit maar Franciscus wil net als Jezus iets anders laten zien. 

De ezel is een lastdier dat in staat is in grote lijdzaamheid hele vrach-ten te vervoeren en wanneer Jezus op zo’n lastdier gaat zitten geeft hij ons te kennen dat de ware koning geen heerser maar een knecht is, iemand die zich in dienst stelt van mensen, hun lasten wil dragen, niet boven hen uit troont maar met hen samen de weg gaat! Jezus keert de rollen om: de ware koning is een knecht, zoals ook de bis-schop[ van Rome ons laat zien dat hij werkelijk ‘papa’ wil zijn, een vader voor anderen.

Dit alles, horen wij Jezus zeggen, is verborgen voor wijzen en ver-standigen, maar het wordt openbaar aan kleine mensen. In eenvoudi-ge mensen die ‘nederig van hart zijn’ wordt het geheim van waarach-tig leven kenbaar gemaakt. Nederig wil zeggen dat het mensen zijn die leven in het besef dat zij van aarde en stof zijn, kwetsbaar en

3 juli 2014, Henk Jongerius OP

broos. Dat zijn geen mensen die willen heersen over anderen en daaraan hun gevoel van eigenwaarde ontlenen, maar mensen die zoals Jezus, weten dat zij in God geworteld zijn, dat zij ‘weet hebben van God’ omdat zij het juk van Jezus op zich nemen en bij Hem in de leer gaan. Dat juk, waardoor mensen rechtop en in evenwicht lopen is het woord van de Wet, van de Thora, heel dat getuigenis over de mens op aarde zoals wij dat horen klinken in de verhalen, gezangen en profetieën van de Bijbel!

Mensen die naar die woorden luisteren zullen uit dorheid en duisternis opgericht worden als zij zich wenden tot Hem die ons uitnodigt tot Hem te komen en rust te vinden voor hun ziel. Zij zullen leven als mensen die beseffen dat zij alleen samen met an-deren de wereld bewoonbaar kunnen maken op de plek waar zij wo-nen en werken, niet als heersers maar als mensen die elkaar dienen en tot hulp zijn.

Het is die houding van eerlijke dienstbaarheid waarin mensen elkaar vragen wat zij voor elkaar kunnen doen in plaats van weten wat een ander precies nodig heeft, die machthebbers uiteindelijk zal bescha-men en tot het besef brengen dat zij samen met anderen dezelfde lucht inademen en ten diepste de genegenheid van anderen nodig hebben om zinvol en gelukkig met elkaar te kunnen leven. Moge het ons gegeven worden om de zogenaamde wijsheid van de wereld af te schudden om de echte wijsheid te leren waardoor ons leven rijk en gelukkig wordt.

Zo mogen wij leven in de vrijheid van de kinderen Gods en hebben wij niets te vrezen, zoals Teresa van Avila het ooit zei: ‘niets zal ons deren, niets ons verwarren, wie aan U vasthoudt zal niets ontbreken: U bent ons genoeg’!Naar boven

15e zondag door het jaar:
Jesaja 55, 6-13; Matteüs 13, 1-9. 18-23

De zaaier over wie Jezus vertelt lijkt wel gek. Hij strooit het zaad kwistig; ieder plekje grond krijgt volop, terwijl hem toch duidelijk moet zijn dat op deze manier veel kostbaar zaad verloren gaat. En er gaat veel verloren. Ga maar na: een deel op de weg, een deel op rotsgrond, een deel tussen de distels. Slechts één deel valt op goede grond, maar levert daar een overvloedige oogst op. Ondanks dat zeg ik toch: deze zaaier is duidelijk niet van deze tijd; wat een verkwisting.

Bij de uitleg van de gelijkenis wordt pas duidelijk, dat zaad staat voor het woord van het koninkrijk Gods. En dan schrik ik om twee redenen. De kwistige zaaier van toen is zuinig geworden en laat nu het woord slechts daar vallen, waar de zaaier resultaat verwacht. De kerk is als navolger van Jezus efficiënt geworden, kind van deze tijd. Zij is steeds minder aanwezig in het leven van alledag; daar valt voor haar geen eer te behalen. Wil je van Gods woord nog iets merken, dan moet je de kerken in, en dat doen steeds minder mensen. Wil dit zeggen, dat God zich aan het terugtrekken is uit zijn wereld? Dat kan ik niet geloven, en daarom schrik ik; is buiten deze kapel aan mij te merken, dat ik iets met deze God heb, vraag ik me af.

In de eerste lezing is het volk nog in ballingschap, ver weg van huis. Maar het eind van de ballingschap is in zicht, profeteert Jesaja. Ook hij spreekt over het woord van God, dat in onze werkelijkheid klinkt, maar onze woorden, gedachten, voorstellingen ver te boven gaat. Het roept de vraag op: hoe groot is mijn vertrouwen in de kracht van Gods woord? Kan ik geduldig wachten, vanuit de door Jesaja uitgesproken overtuiging, dat Gods woord niet vruchteloos naar God terugkeert, of wil ik direct resultaat zien?

Jezus praat in gelijkenissen. De gelijkenis die hij vertelt sluit nauw aan op de landbouwmethoden van toen. Met zo’n voorbeeld, uit het leven gegrepen, maakt Jezus duidelijk, dat je God niet ver weg moet zoeken of op bijzondere plaatsen; God is aanwezig in het leven van alledag. Met de woorden ‘wie oren heeft, hij luistere’ wordt duidelijk, dat het leven van alledag niet God is, maar dat God daarin schuil gaat. Je moet er moeite voor doen, om dit geheim te verstaan. God dringt zichzelf niet op, loopt ons niet voor de voeten. Vandaar dat Jezus niet rechttoe rechtaan praat, maar in gelijkenissen. Mensen die angstig zijn, en dat zijn mensen vaak, moet je niet confronteren, maar ruimte geven. Een goede dokter zegt tegen een patiënt, die met pijn in de zij bij hem komt, na zorgvuldig onderzoek niet plompverloren: u hebt kanker aan de alvleesklier en zult dus doodgaan. Een goede dokter zal zijn woorden zo kiezen, dat de ernst van de situatie duidelijk wordt én de patiënt ruimte houdt om dit bericht te verwerken en zijn vragen te stellen, als hij meer

13 juli 2014, Theo Koster OP

 wil weten. Jezus is zo’n goede dokter, die ons ruimte geeft voor vragen.

De leerlingen zijn een relatie met hem aangegaan, stelden hem hun vragen en ontdekten, dat in deze Jezus het woord van God klinkt, dat Jezus’ woord Gods woord is. Tot hen kan Jezus direct praten, rechttoe rechtaan. Het gebeurt in de verzen 10 tot en met 17, die werden overgeslagen. Het maakt de situatie van de leerlingen bijzonder. Niet eerder kregen mensen de kans om God zo nabij te komen. God was er wel, maar niet eerder kreeg God zo’n duidelijk gezicht als in Jezus. Via de evangelies krijgen wij de kans uitvoerig met Jezus kennis te maken; wij zijn nog meer bevoorrecht dan de leerlingen toen. Aan ons de vraag: wat doen we met dit voorrecht? Wat doet dit woord van God met ons?

Het feit dat we hier zitten kun je begrijpen als: dat het zaad niet is weg geroofd, en bij ons niet op een rotsachtige plek is gevallen. Laten we eens aannemen, dat we vruchtbaar zijn geworden, veel vrucht opbrengen. Of het nu honderd-, zestig- of dertigvoudig is, in elk geval is het heel veel nieuw zaad.

De eerste vraag die zich dan stelt is: durf je te accepteren, dat God in jou zo vruchtbaar wordt? Accepteer dit en maak er geen probleem van. God weet echt wel wat hij doet, dus geniet gerust een tijdje van jouw vruchtbaar zijn. Maar dan komt de tweede vraag: wat te doen met al dit zaad? Je kunt het bij je houden, erop gaan zitten. Voor wie Jezus werkelijk een beetje kent is dit geen optie. De enige weg die je kunt gaan is het verhaal opnieuw te laten beginnen, en zelf zaaier te worden. Stel je voor: dat wat in jouw eigen hart groot is geworden, ga je uitstrooien, delen met anderen, zonder te weten, wat deze ermee gaan doen……. Betekent dit, dat we als een soort evangelicalen langs de deuren moeten? Nee, onze taak is het niet om God aan de man te brengen. 

De opdracht aan ons is veel moeilijker, want wij hebben geen enkele zekerheid in handen. God laat de zon schijnen voor goed en kwaad, zo gek, of beter gezegd zo lief is God. Wij hoeven deze God niet te verdedigen, laat staan met haar te koop te lopen. Van ons wordt gevraagd waar we ook zijn deze lieve of zo u wilt gekke God niet voor de voeten te lopen met onze woorden en daden. Laat God zijn werk doen, en verhinder het hem niet. Geef God de ruimte, zoals Jezus dit deed, en je zult zelf ervaren, dat God geen zekerheid biedt, maar vertrouwen.

Onze wereld heeft, net als onze kerken, grote behoefte aan vertrouwen. Dat hoef je aan God niet te vertellen; Die weet dit. Doe het elders, en waar dat niet of beter niet kan: laat jouw vertrouwen maar zien.Naar boven

16e zondag door het jaar:
Jesaja 40,12-35; Matteus 13,24-43

Laat ik beginnen met te zeggen, dat ik geen enkele film van Harry Potter heb gezien. Daarom moet ik er eigenlijk niet over praten. Maar ja ik lees ook kranten en tijdschriften en ik heb gelezen dat er acht van die films gemaakt zijn en ik heb gehoord dat ze bij elkaar al meer dan 7 miljard hebben opgebracht. Het zijn geen sprookjesfilms, zoals Walt Disney die maakte. Wel komen bij Harry Potter en Walt Disney een hele serie vreemde wezens voor.

Welke kans hebben de goede mensen in die films? Ze zijn zo goed. De krachten tegen hen zijn zo krachtig, oud, verraderlijk en echt kwaadaardig. 

Ondanks het feit, dat alle krachten van de donkere kant zo onoverwinnelijk schijnen in al die verhalen, konden vele mensen nauwelijks wachten op de laatste aflevering om te zien hoe het verhaal uiteindelijk zou eindigen. Kinderen en volwassenen hoopten dat goedheid zou triomferen en dat het kwaad ten slotte zou worden overwonnen. Maar het was in iedere film duidelijk dat het niet makkelijk zou zijn. Er was strijd en pijn voordat het allemaal voorbij was. Het resultaat was in ieder geval in sommige delen van het verhaal erg twijfelachtig. Wikipedia vergelijkt een aantal delen van de Harry Potter-reeks met Christelijke parabels. Schijnbaar hebben ze ook gekeken naar de gelijkenis, die we vandaag hebben gehoord.

Er is een veld met het goede zaad en onkruid: een conflict tussen goed en kwaad. De werknemers uiten bezorgdheid. Zij stellen dezelfde vragen die wij zouden stellen: “Meester, hebt u geen goed zaad op uw akker gezaaid? Waar komt dan het onkruid vandaan?” We zouden misschien hebben toegevoegd: “Zal het onkruid op het einde de overhand hebben ?”

De gelijkenis weerspiegelt de prediking van Jezus. Hij heeft het goede zaad geplant onder ons. Gedurende zijn leven zaaiden zijn vijanden het onkruid. Zelfs religieuze mensen, die Hij als bondgenoten wilde hebben, zorgden voor onkruid. Op het eerste gezicht leek het kwaad te winnen: Jezus werd gedood. Maar we verkondigen een blijde boodschap, want het verhaal van Jezus is niet geëindigd met zijn dood op het kruis. Nee het verhaal eindigt met ons geloof dat: God Jezus uit de doden heeft opgewekt. Ondanks alle twijfel, is er een blijde boodschap.

Ik heb meer dan eens iemand als troost tegen een ander horen zeggen: “God geeft u nooit meer te dragen, dan je aankan.” Maar dat is niet de manier waarop de gelijkenis van vandaag suggereert dat God werkt. De eigenaar die ‘goed zaad’ plantte was zich niet bewust van de aanwezigheid van het kwaad. Wanneer hem daarnaar gevraagd wordt is zijn antwoord wel duidelijk: “een vijand heeft dit gedaan.” Het kan niet de schuld van God zijn als slechte dingen in ons leven gebeuren. Maar ‘een vijand heeft dit gedaan,’ kan niet het volledige antwoord zijn, ook al

20 juli 2014, Antoon Boks OP

lijkt dat wel een makkelijke oplossing, die sommige mensen dan ook graag willen horen. Wel is het duidelijk dat we God niet verantwoordelijk kunnen stellen voor het kwaad. Waar komt al het kwaad in de wereld dan vandaan? We proberen kinderen zonder kwaad op te voeden, we proberen vrede te bewerkstelligen, we proberen ons best te doen maar we weten ook dat zelfs in onze Christelijke gemeenschap het kwaad aanwezig is vanaf het begin. Daarom kwamen die verhalen over Adam en Eva, over Kain en Abel. En de geschiedenis laat het keer op keer zien. Dat kan ons ontmoedigen. We zouden zo graag willen dat de Bijbel ons een definitief antwoord op deze belangrijke vraag zou geven. We horen wel steeds dat het kwaad er is, maar waar komt het vandaan? Wel is het in deze gelijkenis heel duidelijk dat de eigenaar niet de bron van het onkruid is. God geeft ons geen ziekte of moeilijke tijden. En de mensen die als we problemen hebben zeggen dat God ons geloof op de proef stelt hebben ongelijk.

Een andere dilemma waarvoor we ons geplaatst zien: Weten we wel zo zeker wat het onkruid en wat het goede graan is? De eigenaar uit het verhaal van vandaag waarschuwt de arbeiders daarom ook om niet overhaast het onkruid uit te trekken. Ik luister graag naar verhalen over beroemde toneelspelers of uitvinders die bij hun eerste sollicitatie weggestuurd werden. Gelukkig hebben die gevestigde mensen die daarover moeten oordelen niet altijd gelijk. Ondanks vele ervaringen die wij en andere mensen hebben: je weet het maar nooit.

Maar moeten we dan blij zijn dat we niet het laatste oordeel moeten uitspreken? De gelijkenis suggereert dat dit zal gebeuren door Iemand die weet, wat goed en kwaad is. Moeten we dan maar blij zijn dat de gelijkenis schijnt te zeggen dat we nog tijd hebben om te werken aan ons leven? We hebben al gezien dat er tijd is; wij worden niet haastig geoordeeld en zeker niet veroordeeld. Er is genade en tijd in de gelijkenis: tijd om te veranderen en de genade om de nodige wijzigingen aan te brengen.

Er zit ook geruststelling in deze gelijkenis. We zijn niet alleen. De eigenaar van de akker heeft veel in ons geïnvesteerd en is uiterst bezorgd over hoe we met ons leven zullen omgaan. De gelijkenis is een verhaal van vertrouwen. Er is geen twijfel dat er een oogst komt ook al is die oogst nu nog niet te voorspellen. Het is een gelijkenis van hoop. Zelfs zonder een bewijs kunnen we hopen.

De gelijkenis is er voor ons allemaal: soms zijn we niet zeker dat ze het kunnen, maar we horen een belofte in deze gelijkenis, die voor ons allen geldt: de eigenaar zal het onkruid niet het laatste woord geven.

We proberen om de juiste dingen te doen en niet ontmoedigd te raken ook al hebben we tegenslagen. We vieren de Eucharistie als een dankgebed aan de eigenaar van de akker, die ons voedt met de aanwezigheid van Jezus, die heel zijn aardse leven trouw was aan God ondanks alle tegenslag die Hij moest ondergaan. Hij ging door met het goede te doen. Daarom mogen we iedere keer weer God danken, dat we een blijde boodschap van God hebben ontvangen. Amen.Naar boven

17e zondag door het jaar:
1 Koningen 3,5-12; Matteus 13,44-52

Als ik Jezus goed beluister zegt hij dat een Schriftgeleerde iemand is, die is onderwezen in het koninkrijk der hemelen. Maar dan vraag ik me direct af wat dat betekent! En wie weet het antwoord? Volgens de lezing uit het eerste boek van de Koningen is dat niemand minder dan koning Salomo. Zijn wijsheid is van zo'n opmerkelijke diepgang dat ze spreekwoordelijk is geworden, zelfs bij hen, die nog nooit het eerste boek van de Koningen hebben ingezien. Toen hij zijn vader David als koning van Israël opvolgde was hij een jonge man, onervaren, onbedreven en niet wijs genoeg om het herderlijk koningschap van David een waardig vervolg te geven. Maar één ding had hij geleerd. Koning zijn over Israël is waarnemend koningschap. De enige koning van het Godsvolk is namelijk God zelf, redder en bevrijder van zijn volk. Het volk dat de Aanwezige uit de duisternis van het angstland Egypte heeft weggevoerd. Het volk, dat de liefde en de zorg van God jegens alle mensen in de wereld moet uitstralen en zichtbaar maken.
Het verhaal in het boek van de Koningen vertelt dat God hem verscheen gedurende de nacht. De jonge Salomo tast nog in het duister over de aard van zijn koningschap. "Wat wil je" wordt hem gevraagd. Salomo antwoordt: "Heer, Jij hebt jouw dienaar tot koning verheven als opvolger van mijn vader David, hoewel ik maar een jonge man ben en nog niet weet wat ik doen of laten moet. Geef mij dan een opmerkzame geest om recht te kunnen spreken voor uw volk en onderscheid te kunnen maken tussen goed en kwaad". Salomo zegt dus: leer mij zien wat ik zien moet en horen wat ik horen moet. Dan word ik als een vader voor mijn volk en is het uw wijsheid, die door mij uw volk beschermt en bestuurt. Zo zullen uw daden zichtbaar worden onder ons en worden wij uw koninkrijk.
Ik zie een Schriftgeleerde als een man of een vrouw, die oog heeft voor de aanwezigheid of het ontbreken of het naderen van een wereld die God behaagt. Zo iemand zal niet zeggen: ik weet hoe dat koninkrijk in elkaar steekt en eruit moet ziet. In zoverre het in ons midden aanwijsbaar is zal dat slechts ten dele zijn. Je zult er dus voorzichtig over spreken en het wellicht aarzelend aanwijzen, zelfs als het vuur van 

27 juli 2014: Ernst Marijnissen OP

de geest in je losbrandt. De toekomst is nog vager en daarover een mening hebben hangt nauw samen met je persoonlijke beleving en interpretatie van het heden. Staan we dan toch niet met lege handen? Zijn de woorden voller dan de werkelijkheid? Ik denk het niet. Jezus tekent de waarachtige Schriftgeleerde als een mens, die zowel oud als nieuw uit de rijkdom - de schat van de Schriften - aan het daglicht brengt. Als je leeft vanuit de Schrift beïnvloedt dat je manier van zien en horen, verstaan en herinneren. Enerzijds leren we van onze ervaringen, waardoor we ons enig inzicht vergaren over wat goed is voor mensen en wat niet. Dat helpt ons bij het verstaan van de Schrift. Anderzijds verkeren we in een snel veranderende samenleving. We worden verrast, overdonderd en wij verwonderen ons over de mogelijkheden, welke we tot nu toe niet konden vermoeden. Dan zien we met nieuwe ogen naar de Schrift en horen met schoongewassen oren. We zeggen toch wel eens tegen elkaar: dat verhaal heb ik nooit begrepen maar nu zie ik het. Of een verhaal, dat je vertrouwd is en dierbaar. verandert ineens omdat de tekst je iets doet lezen waarbij je nog nooit hebt stilgestaan. Daarom is het laatste woord van de schriftuitleg nimmer gesproken. Daarom is er oud en nieuw. Daarom ook zal er behoedzaamheid zijn. We hebben de Schrift nodig om het heden te verstaan en we kunnen het heden en het verleden niet missen om de Schrift te begrijpen.
Het beeld van het sleepnet is daarom veelzeggend. Er komen allerlei soorten vis in terecht, Dat zijn de mensen met hun onuitputtelijke variëteit aan ervaringen, inzichten en gedragingen. Het is van alles door elkaar, maar ik moet er rekening mee houden, dat wat aanvankelijk zo goed en verstandig leek, bij nader inzien niet werkt en eerder schadelijk is. En wat eerder verwerpelijk en in strijd met Gods bedoelingen leek, blijkt later juist heilzaam. Er zal een zuivering komen maar ze voltrekt zich geleidelijk aan. De Schriftgeleerde durft zijn mening over de verhalen uit de Schrift én de uitleg daarvan te herzien als dat nodig is en bij het oude te laten als het heden er niets aan toevoegt. Pas wanneer de tijden vol zijn, het net is gevuld, zoals de gelijkenis leert, valt de beslissing. Die is dan niet langer aan ons. Die dient zich aan: van Godswege.Naar boven

18e zondag door het jaar:
Nehemia 9,15-20; Matteus 14,13-21

Laat ik maar eens niet zo opgewekt gaan beginnen: het komt meer dan eens voor dat we zoeken naar zekerheid of voldoening op plaatsen waar God niet te vinden is en dan voelen we ons niet goed omdat we het juiste resultaat niet bereiken. Wij zijn soms ook op zoek naar voldoening die alleen God ons kan geven, maar die enige mogelijkheid slaan we dan over. Laten we eerlijk zijn: God geeft ons heel veel genade zodat we kunnen voortleven ook als het leven niet zo gemakkelijk voor ons is. Wij worden gevoed ook als we door een woestijn gaan zoals God de Israëlieten gevoed heeft in de woestijn en het evangelie herinnert ons eraan dat we steeds weer opnieuw door Christus worden ondersteund.

De daden en woorden van Jezus die we hoorden in het evangelie van vandaag doen ons denken aan het laatste avondmaal, maar daarom kunnen ze ook heel goed van toepassing zijn op deze Eucharistieviering, want de schrijver van het evangelie maakt in dit verhaal van de wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging daar duidelijke verwijzingen naar. Hoe kunnen we vandaag naar dit verhaal luisteren en niet denken aan onze genadige God die tegen ons zegt: “kom en eet”?
Vandaag hoorden we van een menigte die besefte dat Jezus hun iets te bieden had ook op afgelegen plaatsen. Ze waren niet rijk, beroemd, goed opgeleid of machtig. Het leven was voor hen geen pretje, en… Jezus had dat in de gaten. Hij wist wie ze waren en zij op hun beurt zagen in Hem een mogelijkheid om iets van Hem gedaan te krijgen, om hun verlangens vervuld te krijgen. Waarom zouden ze anders zo lang naar Hem zijn blijven luisteren op die verlaten plaats? Ze werden niet teleurgesteld, want gedurende de hele dag kregen ze goed nieuws van Jezus en aan het eind van de dag kregen ze ook nog te eten. Hij had gezien dat ze honger hadden en Hij had ze gevoed. Het wonder herinnert ons aan wat God gedaan had voor de Israëlieten in de woestijn. De God van de belofte had zijn uitverkorenen niet in de steek gelaten in de woestijn, maar deze zelfde God blijft ook ons steeds weer voorzien van voedsel dat ons niet teleur zal stellen.

We komen allemaal wel eens op een ‘verlaten plaats’ terecht in ons leven. Wie zal zich steeds voor ons blijven inspannen als we in nood zijn of voedsel nodig hebben in onze eigen woestijn. Het evangelie toont ons dat Christus ons echt kan helpen en ons tevreden kan stellen. Dit wonder is voor ons een geruststellend teken als die dag in de woestijn komt. God zal in onze behoefte voorzien zoals Jezus, de Zoon van God in het evangelie deed, want God is met ons. We zullen niet alleen zijn. Dit is ook een verhaal over: overvloed, meer dan genoeg, want nadat iedereen zijn deel heeft gekregen is er nog heel veel over. Bij God kan iedereen overvloed ervaren. Bij Wie anders kunnen we dat ook meemaken? 

Het brood van het wonderverhaal was van tijdelijke aard, maar het was een teken van wat Jezus kan en van het feit dat zijn hart vol medelijden was voor mensen. We mogen zien hoe Hij het eten met eerbied behandelde. Dat was dezelfde eerbied die Hij voelde voor de menigte waarvan Hij wist dat God van hen hield, ondanks hun afkomst, zonder onderscheid. Het wonder is een teken voor ons dat ook wij wat onze achtergrond ook mag zijn, door God bemind worden.
De leerlingen zijn overweldigd door wat ze te zien kregen toen ze zelf (niets)weinig te bieden hadden. In deze versie van het verhaal is er geen jongen die zorgt voor de broden en de vissen. De leerlingen hebben het voedsel. Was het hun eigen voedsel voor de reis? Vraagt Jezus hen om te delen van wat ze bij zich hadden? Vraagt Hij hen om dat kleine beetje te riskeren, om te geloven in een kans op

3 augustus 2014, Antoon Boks OP

vrijgevigheid? En ze doen het. Dat is misschien ook het wonder; de verandering in de leerlingen die nu hebben geleerd dat al wat ze hebben, meer dan genoeg zal zijn als ze samenwerken met Christus. Ze leren om hun lot met Hem te verbinden, al wat ze hebben in de waagschaal te leggen als ze maar met hem verder gaan. De leerlingen worden uitgenodigd om hun hele hebben en houden in Christus te investeren. Hoe staat dat met ons? Durven wij ons steeds weer opnieuw over te geven aan God die ons niet teleur zal stellen.

Velen van ons hebben gewaakt bij zieken en stervenden. Soms zaten ze aan allerlei apparaten: slangetjes in hun neusgaten, naalden in hun armen. Wij voelden ons soms hulpeloos en zeker niet in staat om lijden en angst weg te nemen. Wij voelden dat wij een stap opzij moesten doen en het aan anderen moesten overlaten. Wat kunnen we op zulke momenten doen? De leerlingen van de lezing van vandaag voelden diezelfde hulpeloosheid: zoveel hongerige mensen en zo weinig om aan hen te geven. Toch dringt Jezus erop aan, dat zij wat aan hen zouden geven. Geef ze wat je kunt. Wij voelen soms ook dat we niets aan te bieden hebben bij de enorme omvang van wat er allemaal nodig is. Maar we kunnen zoveel geven, al is het alleen maar het geschenk van onze aanwezigheid, ook al voelt dat aan als veel te weinig. In de beelden van afgelopen dagen hebben we op de tv mensen gezien, die stonden op viaducten toen de lijkwagens onder hen door reden, dit kan weinig lijken maar waarschijnlijk was dit gebaar al een steun voor de nabestaanden. Christus neemt wat we te bieden hebben, zegent het, breekt het en geeft zo meer als genoeg om de honger op een woestijnplek van ons te stillen. En als wij zover komen, dat we onszelf of iets van onszelf geven aan anderen, dan zorgen wij als volgelingen van Jezus er voor dat Jezus aanwezig komt bij die anderen. We worden iedere keer weer uitgedaagd om te kijken naar onze eigen mogelijkheden en komen er dan keer op keer weer achter dat die niet onbelangrijk zijn. Als vijf broden en twee vissen genoeg en zelfs te veel waren voor vijfduizend mannen met hun echtgenoten en kinderen, dan zijn onze talenten groot genoeg om heel veel mensen te helpen.

Ik ben bijna vijf en twintig jaar parttime pastor geweest in ziekenhuizen en docent vanaf de achtste groep tot de universiteit en daarom kan ik meepraten over de hulp die verpleegkundigen en onderwijsmensen brengen om hun graantje bij te dragen in moeilijke gevallen. Ik weet van verpleegkundigen, die naast wat ze moesten doen iedere keer weer even tijd vonden om stervenden in hun laatste momenten bij te staan. Dat weet ik ook van mensen in het onderwijs, die steeds weer extra tijd besteden aan kinderen en jongeren, die deze hulp nodig hadden. Bij een stervende is het soms al genoeg om de hand vast te houden. Bij degenen die bang zijn om te sterven, kun je bidden om hun angsten te kalmeren of alleen maar eens over hun voorhoofd aaien. Ik kan natuurlijk nog heel veel voorbeelden geven van allerlei andere mensen. Ouder dan de weg naar Kralingen is de uitspraak van de profeet Jesaja, “Waarom zouden we ons geld besteden aan iets dat geen brood is, ons geld uitgeven voor iets, dat ons geen voldoening geeft?” Heel veel kan aan voelen als minder dan vijf broden of twee vissen maar dankzij Jezus kan ieder aanbod van ons als zijn volgelingen er voor zorgen, dat er genade op genade komt bij heel veel mensen

De Eucharistie kan ons helpen om ons af te keren van alles wat niet echt bevredigt en ons alleen maar zal teleurstellen. We bidden en zingen met teksten om te kijken naar wat wij zoeken en nastreven en om er zo achter te komen of dat allemaal wel de moeite waard is. Het is natuurlijk geen gewetensonderzoek, maar we mogen vertrouwen dat wij ook als we ons op een verlaten plaats voelen we niet buiten de barmhartige ogen van Christus in deze Eucharistie zijn.Naar boven

Dominicusfeest: Lucas 9, 47-52

Op de liturgie staat de tekening van Matisse en heeft de gestalte geen gezicht omdat iedere volgeling van Dominicus op zijn en haar eigen wijze gezicht geeft aan het ideaal van Dominicus. Het is boeiend om in de getuigenissen voor zijn heiligverklaring wat meer in beeld te krijgen wie hij was en hoe hij met mensen omging. Daarom citeer ik zuster Cecilia die zegt: “Hij was middelgroot en tenger. Zijn gezicht was mooi en een beetje roodachtig, zijn haren en zijn baard waren ietwat roodachtig, hij had mooie ogen. Op zijn voorhoofd en tussen zijn wenkbrauwen straalde een glans , die allen met eerbied en genegenheid vervulde. Hij was steeds opgewekt en blij, behalve als medelijden met de nood van een naaste hem bewoog. Hij had lange en mooie handen, alsmede een krachtige , mooie en welluidende stem. 

en armen, joden Jordanus van Saksen beschrijft, hoe de blije kalmte van Dominicus de mensen aantrok: ”Hij was in zijn wezen heel erg gelijkmoedig, behalve als hij door medelijden en mededogen geschokt werd. Hij toonde zijn innerlijk even-wicht naar buiten door goedheid en een opgewekte gelaatsuitdrukking. Zo won hij gemakkelijk de liefde van allen. Zonder moeite voelden allen genegenheid voor hem, zodra zij hem alleen maar zagen. Gedurende de dag was niemand in de omgang met de broeders en metgezellen prettiger, niemand vrolijker “ “Alle mensen omarmde hij met ruimhartige liefde, en omdat hij van allen hield, werd hij door allen geliefd. Bijzonder geliefd maakte hij zich bij ieder-een omdat hij steeds recht door zee was en aan hem nooit, een spoor van dubbelzinnigheid of valsheid kleefde “

Johannes van Navarra had Dominicus op diens Spanje-reis begeleid. Vooral in Catalonië waren er vele joden en moslims: “Tegenover rijken

8 augustus, Henk Jongerius OP

en heidenen, waarvan er in Spanje veel zijn, toonde hij zich vriendelijk. Hij werd door allen geliefd, behalve door de ketters en de vijanden van de kerk, die hij met zijn disputen en preken het vuur aan de schenen legde en die hij trachtte te overtuigen. Maar ook deze mensen vermaande hij liefdevol boete te doen en zich tot het ware geloof te bekeren”.

Broeder Ventura toont een indrukwekkend totaalbeeld van zijn persoonlijk-heid: “De zalige broeder Dominicus was wijs en bezat onderscheidingsver-mogen. Hij was geduldig, goedmoedig, zeer barmhartig, zeer prettig in de omgang en rechtvaardig. Daarom geloof ik, dat ik in heel mijn leven onder alle mensen nooit iemand met zulke deugden ontmoet heb, hoewel ik vele goede mensen en leden van de orde in verschillende landen heb leren ken-nen. ( akten Bologna, 5).

Hij die in de prachtige antifoon O lumen ‘prediker van genade’ genoemd wordt, heeft zo niet alleen door zijn woorden de bewogenheid van God Ver-kondigd, maar was zelf in zijn omgaan met mensen een levend blijk ervan, een mens van genade, een weldaad voor velen. Wij die in ons leven op verschillende manier ‘verkondiger’ willen zijn in zijn voetspoor zullen ook mensen van genade zijn wanneer wij in ons spreken en handelen mensen zo tegemoet treden als wij zelf begroet en behandeld willen worden. Wanneer wij het gezicht van mensen ‘opdelven’ en geduldig ruimte maken voor wie zij werkelijk zijn, zullen wij verkondigers van genade zijn. Dat moge ons gegeven worden elke dag opdat voor ons allen zo de barmhartigheid van God zichtbaar die ‘als de dageraad opgaat aan de hemel’.Naar boven

19e zondag door het jaar:
Jona 2, 1-11 Matteüs 14,22-33

U kent ze vast wel…………….die toch wel lieve maar o zo tegendraadse pubers…… U kent ze uit eigen ervaring of uit de verhalen uit uw naaste omgeving. Niets deugt, overal wordt tegenaan geschopt, hoe dwarser hoe beter…………En er valt amper mee te praten. Zo’n puber kreeg van een ouder een keer een kaart/tekening – toen er geen gesprek mogelijk was – een klein figuurtje (een mens, een kind) hoog boven in een circustent op een trapeze met daaronder een hele grote hand. Die kaart heeft jaren op het prikbord op de slaapkamer gehangen. Vertrouwen – toch in alle wanhoop – in eigen verstrikt zijn – bij alle boosheid en verdriet.

Dat zo basale grondvertrouwen, dat je ieder mens zo gunt – is zo ontzettend belangrijk! Dat is vandaag de grondtoon in de lezingen. Het bekende verhaal van Jezus die over het water loopt, staat ook bij Marcus en Johannes. Matteüs is echter de enige die het Petrus ten tonele voert. De ene keer is hij de rots waarop de kerk gebouwd wordt, de andere keer is hij angstig en onzeker. En beide uitersten die ieder mens kent, horen we vandaag eveneens. 

De verhalen van en over Jezus zijn, zoals bekend, na zijn leven en dood opgetekend. Zijn leerlingen maken donkere tijden door (net als Jona in de vis). Ze varen door het leven, maar voelen zich soms echt in de boot genomen. Wanneer ze de wind tegen krijgen, en wanneer ze worden overspoeld door tegenslag, voelen ze zich door Jezus aan hun lot overgelaten. Totdat Hij heel onverwacht weer in hun leven opduikt, hen over het water tegemoet komt, hun de helpende hand reikt en de storm doet bedaren.

Het donkere water rondom de boot van de leerlingen doet denken aan de diepe oervloed bij Genesis 1, chaos, woest en ledig. Zo voelen zij zich helemaal en zij missen Jezus enorm. En dan opeens is Hij er - Jezus, vol vertrouwen, Hij houdt zich staande op die woelige baren. Hét voorbeeld van geloof en vertrouwen. En het slaat meteen op hen over. En Petrus, altijd een haantje de voorste, stapt meteen het water op. Hij zal het wel laten zien. Als Gij het zijt, zeg me dan dat ik over het water naar U toe moet komen. En Jezus zegt: kom! Heb vertrouwen, spring maar………….maar al snel zinkt hem de moed in de schoenen……En weer roept Hij Jezus: Heer, red mij! Jezus steekt zijn reddende hand uit – die grote hand die je opvangt………Waarom heb je zo getwijfeld? En in die stilte kan het tot een geloofsbelijdenis komen! ‘Waarlijk, Gij zijt de Zoon van God’.

Het verhaal van Jona is ons in grote lijnen bekend. De profeet die op weg wordt gestuurd naar Ninivé, verzaakt. Jona moet in het hart van de stad Ninivé het verdorven leven van de mensen aan de kaak stellen. Maar hij onttrekt zich aan de opdracht van God, gaat aan boord van een schip en vlucht naar Tarsus, weg van het aanschijn van de Heer. Maar God weet Jona wel te vinden. Er steekt een storm op, het schip dreigt te breken, de zeelui smijten de lading overboord, maar tevergeefs. Dan maken ze die vreemde passagier maar wakker, misschien ligt het noodweer wel aan hem. En ze jonassen hem de golven in. Hij zinkt nog dieper weg, een walvis slokt hem op zo komt hij nog verder weg van de Heer. Zo kan het een mens vergaan die willens en wetens onder de opdracht van de Heer probeert uit te komen. Drie 

10 augustus, Ineke van Cuijk OP

dagen en drie nachten verblijft Jona in de buik van die vis. En de verwijzing is duidelijk – drie dagen in het graf – In de donkerste diepten komt de profeet, die anderen tot bekering moet oproepen, zelf tot bekering! Jona bidt: uit de schoot van het dodenrijk zal ik schreeuwen om hulp en gij zult horen naar mijn stem. U hebt mij in de afgrond geworpen. Verworpen ben ik, het water staat mij tot mijn lippen. God, trek mij omhoog uit deze grafkuil. Het klinkt als een psalm! (met verschillende aanhalingen en zinspelingen op de psalmen) Ik heb U geroepen God, U om genade gesmeekt – Gij hebt mij omhoog getrokken (ps.30) Blijkbaar voelt Jona, ondanks alles, juist daar op die meest afgelegen plek, toch de aanwezigheid van God. Als de nood het hoogst is, ……………… Of zoals ik een jonge weduwe vlak na de dood van haar man hoorde uitroepen: die nachten, ze zijn een kwelling maar toch komt er soms een zeker weten…………..het wordt avond, het wordt morgen, een nieuwe dag!

Zowel de leerlingen als Jona leefden in onzekere tijden. Dat geldt ook voor ons. sla de kranten er maar op na en je hoeft de televisie maar aan te zetten en van ‘alles’ overspoelt ons. Letterlijk en figuurlijk. Aanslagen, oorlog, terreur, ziekte, ontslag, landen die bezet worden, deze zomer lijkt er geen einde aan te komen. De beelden van een paar weken geleden uit Eindhoven staan nog op ons netvlies. Maar de onrust, het gevaar in vele landen en streken op onze aarde We willen niet pessimistisch en zeker niet fatalistisch worden……… Maar veel mensen slaat de schrik om het hart. Van de week hoorde ik een oudere dame angstig vragen: we krijgen toch niet een 3e wereldoorlog! En overal om ons heen zien we die schrik, angst - net als Petrus en de leerlingen. ‘zij raakten van streek ….en begonnen te schreeuwen van angst’. Dan klinken de geruststellende woorden van Jezus: ‘wees gerust, Ik ben het, vreest niet. Bij de leerlingen en bij Jona staat het water hen tot de lippen en ze zijn overgeleverd aan storm en stroming, angst om te zinken en te verdrinken.

En wie herkent dat niet – ook in onze eigen levens zoals wij hier in de kapel verzameld zijn, kennen wij periodes, wat langer of wat korter, dat wij ons zo voelen. En wat kun je dan met de woorden: kleingelovige, waarom heb je getwijfeld? Ik ben het! Ik ben er! En strek mijn hand naar jou uit! Als we goed om ons heen kijken – zien we mensen, zien we situaties die boven het menselijke uitstijgen. Waardig, sterk en vol geloof zien wij mensen dichtbij en ver af het hoofd bieden aan deze stormen. We kennen er, hopelijk allemaal voorbeelden van. In verschillende situaties en op allerlei momenten komen mensen als Jezus op ons af – zij lopen over het water naar ons toe, reiken ons de hand, nemen ons mee en tillen ons uit boven het verdriet. Dat vertrouwen werkt aanstekelijk. En zo mogen wij dat op onze beurt weer voor anderen zijn. 

Het water en de storm – zowel bij Jona als bij de leerlingen – zijn symbolen in de Bijbel van de boze machten. De leerlingen hebben een ervaring, een Godsontmoeting en komen door hun twijfel, angst en onrust heen. Jona kan uit het diepst van zijn hart zich omkeren en vol vertrouwen God de leiding laten nemen. En vis spuwt hem op het land. Jona en Petrus zijn door angst en twijfel heen gegaan en daarin hebben zij God leren kennen. God die altijd klaar zit voor jou om jou op te vangen. Aan jou/u / aan ons om het te zien. Al ben ik ontworteld, omgewaaid, Hij/Zij zal mij vinden en een zee van dromen gaat in mij tekeer. Naar boven