Eerste Zondag van de Advent:
Jesaja 63, 16 – 64,8; Marcus 13, 33-37

Waarschijnlijk kent u het uit eigen ervaring of kent u de verhalen: als je kleine kinderen naar bed brengt, zit je vast aan rituelen! Als je ‘het verkeerd’ doet, in een andere volgorde of je slaat iets over…….dan kan het gebeuren dat het hele slaappatroon ontregeld raakt (en wie wil dat op zijn/haar geweten hebben…..) In ieder gezin kan het een eigen volgorde of gewoonte hebben maar het ligt wel vast: bv. eerst tandenpoetsen, verhaaltje voorlezen, liedje zingen – misschien een klein gebedje of een kruisje op het voorhoofd, deur op een bepaalde stand, lamp uit of aan. Als het maar gebeurt zoals het kind het gewend is. En ook wij volwassenen hebben vaak zo onze eigen riten en gewoonten door de dag heen. Aan het begin van de Advent worden we weer meegenomen in al die rituelen, symbolen die onze kerk, die ons geloof zo rijk is. De Adventskrans, de liederen, de kaarsen, de kleuren, de verhalen en de Bijbellezingen.
Een profeet als Jesaja schrikt er niet voor terug mensen te choqueren. Hij wil mensen wakker schudden: waar zijn we nu mee bezig? Welk leven willen wij leiden? Wij hebben ons allemaal verontreinigd, heel onze gerechtigheid is bevlekt, wij zijn als verwelkte bladeren! Maar hij zegt ook: U bent toch onze Vader? U heet van oudsher onze Verlosser? U bent als een vuur dat dorre twijgen in vlam zet. Heer, wees niet al te vertoornd, zie op ons neer, wij zijn allen uw volk. Een vuur dat verbrandt maar ook reinigt. Deze hartenkreet van Jesaja moet toch van alles in ons wakker maken. De pijnlijke breuk tussen ouder en kind is het beeld dat Jesaja gebruikt om tijdgenoten en ons bij de les te houden: waakzaam te zijn. Kinderen beseffen dat vader alle reden heeft om boos te zijn. Zij aanvaarden de huidige situatie als een terechte straf maar durven hun vader ook te vragen niet altijd boos te blijven. De liefde van ouders gaat meestal over alle grenzen heen. Zij kunnen vaak over hun eigen schaduw heen stappen want zij willen altijd dat het ‘goed’ komt met hun kinderen. Oneindige liefde!! Net als God!! De trouw en de liefde van God is zo groot dat het gekwetste Israël kan helen. Deze God wil ondanks alles hun Vader blijven. Dit hartstochtelijke verlangen naar liefde en geborgenheid, naar recht, veiligheid, orde en heil is van alle tijd.
De Evangelist Marcus schrijft zijn Evangelie na de verwoesting van de tempel. De wereld van de Joden was ingestort. Als je eigen persoonlijke wereld is ingestort, lijkt het alsof het met de hele wereld niet meer goed komt. In hoofdstuk 13 komt de eindtijd op verschillende manieren ter sprake. Het zijn verhalen voorafgaand aan de laatste week van het leven van Jezus. Hoofdstuk 14 begint met ‘twee dagen later zou het Pasen zijn’…. Toen Marcus zijn Evangelie schreef leefde men in de verwachting

3 december 2017, Ineke van Cuijk OP

van de eindtijd. En hij situeert deze apocalyptische rede van Jezus op de Olijfberg tegenover de tempel. Jezus wil aan de hand van de parabel die wij vandaag horen, aangeven hoe belangrijk het is waakzaam te blijven: waakzame deurwachters, waakzame knechten, niet uit angst – zo van - als er maar geen dieven komen!! Nee, waakzaam, oplettend, verwachtingsvol uitzien naar het goede!! Ik blijf wachten en uitzien – wachten en uitzien - een leven lang. Zo zongen wij. Het beheer van het huis is in goede handen als je er rekening mee houdt dat ieder moment de heer van het huis terug kan keren. Verwachten als levenshouding, niet loerend uit angst maar met een open houding – wat kan er allemaal gebeuren. Kome wat komt! Die levenshouding vraagt Jezus van ons ook vandaag de dag.
Het is een spannende tijd – in onze wereld met alles wat er via de media aan ons oog voorbij trekt – maar ook in ons huis. Waar oud / ouder en jong / jonger zoeken naar gemeenschap. Vanuit het Dominicaanse ideaal ( dat we hier allemaal in ons hebben en wat ons heilig is) willen wij elkaar – communiteit, vrijwilligers en medewerkers – Cantorij en Kapel-gemeenschap recht doen. Durven we open te staan voor een nieuwe tijd? Klampen wij ons vast aan veiligheid en zekerheden? Durven/kunnen wij over onze eigen schaduw heenstappen? Hoe ver kun je je aanpassen zonder jezelf te verloochenen. Wat is in het belang van wie of wat? Hoe leef je met de pijn en de vreugde van alle dag in het spoor van Dominicus om zijn oproep te leven en te werken voor het heil van alle zielen? Dat is niet altijd gemakkelijk. Dat kost pijn. Maar ook elkaar gunnen ieder op eigen wijze Dominicus te volgen.
Vandaag begint de Advent, de tijd van wachten, verwachten. Wij kijken uit naar de komst van het Licht, de komst van het Kind dat Gods toekomst binnen ons handbereik brengt. De komende weken kunnen weken zijn van een tijd van inkeer, van stil staan, van beseffen wat de tijd, wat gebeurtenissen met je doen. Symbolen en rituelen kunnen ons daarbij helpen. Zij vertragen, gunnen ons tijd en soms afstand nemen én maken ons bewust waar we mee bezig zijn. Zij kunnen helpen om zicht te krijgen op je eigen handelen. De kracht van rituelen kan daarbij zo sterk zijn dat het een eigen werkelijkheid oproept. Een ritueel vraagt tijd. Als het vlugvlug gebeurt, verliest het zijn kracht. Dergelijke handelingen dragen een sterk symbolisch karakter – soms heel klein en fijn, heel subtiel, nauwelijks merkbaar maar in de rust, dat vertragende handelen, kan Licht doorbreken.
Onbekend, dag en tijd, waarop Ik tot u kom: keer uw levensgang om en maak u bereid. Naar boven

2e zondag van de advent:
Jesaja 40: 1-5, 9-11; Marcus 1: 1-8

De adventstijd heeft iets van een meer dan gewone vertrouwdheid. Sinterklaas is net achter de rug. Ik durf niet te zeggen, dat de zwarte Piet tijd voorbij is, want als er een adempauze is geweest gedurende de aanwezigheid van Sint Nicolaas dan gaat de zwarte Piet discussie nu weer beginnen. We horen soms niet zoveel over wat Kerstmis betekent, er wordt eerder heel vaak geadverteerd met een corpulente heer afkomstig van de Noordpool, die in een arrenslee rijdt, die getrokken wordt door een of meerdere rendieren. Misschien wordt wel gesproken van kerstfeest of prettige feestdagen, seizoensgroeten, maar het voelt wel als, "daar gaan we weer." Moeten we een kerstkaart kiezen en wat gaat er op staan: ‘zalig Kerstmis’ of ‘gezegend Kerstmis’? Is de kerstboom belangrijk of toch het stalletje? Komen er gasten met Kerstmis? Wat eten we? Doen we hetzelfde als vorig jaar? Is het echt zo voorspelbaar? Hoeveel wijzigingen hebben we sinds vorig jaar gemaakt in ons adresboek? Is er een nieuw kleinkind? Was er een ‘eerste-dag’ van de middelbare school of hogeschool, of de ‘eerste dag’ bij een nieuwe baan? Zijn er dierbaren, die gestorven zijn? Wie zou dat verleden jaar voorspeld kunnen hebben? Ons leven is geen routine, niet zo voorspelbaar als het soms lijkt, in ieder geval niet op echt belangrijk gebied.

Waar staan we vandaag? Wij zijn reeds bij de tweede zondag van Advent. Advent betekent ‘komst’. In wat voor een tijd komt Jezus dit jaar? Ik zou zeggen een vrij turbulente tijd. Waar zouden we bij al die veranderingen stabiliteit en zekerheid vinden zonder God? Wat is echt opgelost in ons leven? Wat is zeker? Wij willen vertrouwdheid, maar lijkt het soms niet op het werpen van dobbelstenen? Wat zal het nieuwe jaar ons brengen? Waar zijn we in december 2018? Wat verandert er? Aan wie of wat klampen we ons vast in onzekerheid? Wat zijn onze kansen zonder God? Wie is echt betrouwbaar?

Zijn er misschien wel verrassende manieren waarop God steeds weer opnieuw terugkomt in ons leven? Vandaag hoorden we weer een keer de belofte van Johannes de Doper; zijn roepen op de onherbergzame plaatsen. Hij roept ons uit wat als verwoesting of woestijn in ons leven aanvoelt. God ziet onze behoefte en belooft ons iets. Nu al:Jezus komt in deze Eucharistie. Komt Hij ook in deze periode van ons leven? We hopen dat de Geest van God over ons komt en ons verandert. Wie anders kan ons zekerheid brengen, onze metgezel zijn in ons leven? De gebeurtenissen van ons leven zijn niet betrouwbaar; God wel. Hier een voorbeeld van een woestijn ervaring: een vrouw, die samen met haar man die kanker had, en leed onder deze situatie, zei dat ze door dit alles toch elke dag opnieuw de aanwezigheid van God voelde. Het was een gevoel van warmte, het was niet fijn, maar het was God, daar is ze zeker van.

God strekt zijn armen naar ons uit, dat horen we vandaag in de roep van Johannes de Doper: “Een stem die in de woestijn schreeuwt, bereidt de weg des Heren”. Hij nodigt ons uit ons te bekeren. Hij vertelde het uitverkoren volk dezelfde boodschap die zij aan anderen hadden moeten preken. Niemand van ons is belangrijker dan anderen, er is geen ruimte voor zelfgenoegzaamheid, geen ruimte om anderen minder te vinden. Vandaag hoorden we weer een keer de uitnodiging van Johannes om ons te bekeren van wat we morgen nutteloos vinden, om eerlijk te zijn over onszelf, om te stoppen met steeds maar weer naar voren te brengen, dat wij goed leven. Hierdoor verwelkomen we God die steeds opnieuw in

10 december 2017, Antoon Boks OP

 ons leven aanwezig wil zijn: God die de bron van echt leven is. Als we over een poosje weer bij de kribbe staan, ervaren we dan de geest van Kerstmis? We moeten weg uit onze woestijn, onszelf laten bevrijden van allerlei afleiding, zodat we Gods oproep kunnen horen om vals fatsoen en zelfs ‘wij kunnen dat wel’ opzij te zetten.

In het evangelie horen we over een woestijn, maar dan zonder lawaai en afleiding. God weet alles van onze voorgangers en van ons en er kwam een krachtige profeet om met ons te spreken en ons uit te nodigen tot een nieuwe manier van leven met nieuwe mogelijkheden en nieuwe doelstellingen. Johannes vraagt om bekering. Het gaat er niet zachtzinnig aan toe, maar mensen kwamen in drommen om naar hem te luisteren en dan vooral naar zijn uitnodiging om zich te bekeren. Dat is wat zij en wij nodig hebben: een kans om toe te geven dat we voelen dat er nieuwe krachten in ons leven steeds weer opnieuw een kans moeten kunnen krijgen. Het goede nieuws voor ieder van ons is: dat we kunnen toegeven aan onze behoefte aan een verandering in ons systeem van leven (van een goed leven), dat we vragen om bekering en dan ook echt vergeven worden. De passage van het Evangelie zet het in de juiste volgorde: eerst berouw, vervolgens de vergeving van de zonde. Het een volgt op het ander daar is geen twijfel over. Vragen om bekering betekent dat er hoop is. Er is een licht aan het eind van de tunnel. Dingen hoeven niet voor altijd hetzelfde te blijven, ze kunnen veranderen, ik kan opnieuw (kan) beginnen. De geboorte van de komende Verlosser betekent ook de wedergeboorte van mijn, van onze vermoeide geest. Wanneer Johannes spreekt over een die machtiger is dan ik, dan betekent dat, dat we onszelf niet kunnen redden, maar dat we ons moeten overgeven aan een hogere macht.

Laten we nog even onze aandacht richten op het begin. Het staat in de eerste regel van het evangelie volgens Marcus. Wat is vandaag voor ieder van ons het begin? God doet iets nieuws. Het lijkt wel een advertentie als we horen dat heel Judea en alle bewoners van Jeruzalem naar Johannes toe gingen. Marcus vertelt op die manier, dat wij ook allemaal een kans krijgen om het te horen. Er is geen selectieproces. Niemand heeft diploma’s nodig. Dit is iets anders: in ons leven, in onze wereld hebben we iedere keer weer kruiwagens nodig. Hier kan iedereen -- die dat wil -- komen om te reageren. Iedereen is welkom, want iedereen heeft vergeving nodig en gelukkig wordt die ons als genade aangeboden. Ook al waren we een heel jaar op zoek naar de Heer: de blijde Boodschap klinkt vandaag opnieuw: we mogen op zoek gaan naar een nieuw begin: de verlossing is er voor iedereen.

Jezus is het begin van nieuwe mogelijkheden en God doet door Hem iets nieuws voor ons. Maar er is ook een verleden voor dit begin. Dat gaat terug naar de hoop van het Joodse volk dat een nieuw begin, een nieuwe schepping mogelijk is. God komt met de macht om ons te redden van al die dingen waarin we hulpeloos verwikkeld zijn. We mogen en kunnen weer opnieuw beginnen. 

Hoe begint het verhaal van de geboorte van de verlosser? Het begint als wij in de viering van de Advent beginnen met ons voor te bereiden. We zijn nog maar net een week bezig met Advent en in die week hadden we Sinterklaas, die vertrok. We hopen op een nieuw begin. Laten we dan met Kerstmis de geboorte van de Verlosser met diepe dankbaarheid vieren, want we weten wat God voor ons heeft gedaan. Moge dat zo zijn voor ieder van ons. Naar boven

3e zondag van de advent:
Jesaja 61,1-2+10-11; Johannes 1,6-8+19-28

Er klinkt een stem in de woestijn, de plaats waar dorheid en onher-bergzaamheid is, waar geen leven mogelijk is en geen toekomst. Het doet me denken aan de eerste zinnen uit het boek Genesis waar we leven dat de aarde duisternis en chaos was. Ook daar klinkt een stem: ‘er zij licht’. Het eerste woord dat over God gesproken staat schept ruimte en bevrijdt uit duisternis en dat geeft te denken.

De stem in de woestijn is die van de voorloper die zegt dat hij kwam om te getuigen van het licht, want zelf was hij het licht niet.

Zo legt Johannes in het begin van zijn evangelie op een krachtige manier een verband tussen ‘in den beginne’ zoals het boek Genesis eigenlijk aangeduid wordt, en de toekomst van de wereld en ons mensen en laat hij de Voorloper zien als de grootste van de profeten.

Daarom staat hij op de iconenwand in de Oosterse kerk altijd afgebeeld naast Jezus en de Moeder Gods. Wij hebben hem nodig om telkens opnieuw gewezen te worden op degene die, naar het woord van Jesaja, aan armen de blijde boodschap verkondigt en gezonden is om allen te genezen wier hart gebroken is, om welke reden dan ook, om mensen te bevrijden die gevangen en bevangen zijn en in zichzelf zijn opgesloten.

Hiermee wordt een nieuwe wereld getekend waar mensen vrij worden en open kunnen gaan. Het is een wereld die gekenmerkt wordt door gerechtigheid, dat wil zeggen een samenleving waarin elk mens recht wordt gedaan en mensen tot hun recht komen, er mogen zijn en ruimte krijgen om adem te halen en er voor elkaar te kunnen zijn. De Bijbel gebruikt daarvoor het beeld van een bruiloftsfeest en daar is geen plaats voor droefenis maar alleen voor een blij samen zijn!

17 december 2017, Henk Jongerius OP

Tot die nieuwe wereld roept Johannes de voorloper ons op en hij doet dat op een bijzondere plaats, namelijk in Bethanië, wat betekent het ‘huis van de arme’. Alleen mensen die opnieuw hun kwetsbaarheid durven beseffen kunnen dit woord en deze oproep waarachtig verstaan.

Bethanië ligt aan de overkant van de Jordaan en ook dat beeld is zorgvuldig gekozen, want om dat nieuwe, beloofde land te kunnen binnengaan moeten wij door het water gaan, zoals eertijds het volk uit Egypte bevrijd werd door de zee over te steken op het woord van Mozes. De derde zondag van de Advent heet vanouds ‘Gaudete’, verheugt u, want er breekt een nieuw en bevrijdend perspectief zich baan voor wie gehoor geven aan de stem in de woestijn. Het gaat niet om de man die spreekt, waarnaar de Schriftgeleerden en Levieten uit Jeruzalem vragen, maar om wat hij te zeggen heeft en dat is niets anders dan het in herinnering roepen van de allereerste stem die licht in duisternis roept, de roep van de Ene die aanhoudt tot op de dag van vandaag!

Voor wie naar die uitnodiging willen luisteren, zal de aarde nieuwe vruchten voortbrengen, zij zullen zijn als een tuin waarin het zaad gaat rijpen. Het zijn de mensen die naar het woord willen horen en vruchten van dragen, dertig, zestig en honderdvoud.

De vruchten van de Geest waarmee wij gedoopt worden, zijn die van de gerechtigheid, zoals het lied zingt ‘liefde en vreugde, vrede, ge-duld om te verdragen en goedertierenheid, geloof om veel te vragen honderduit, geloof om veel te geven, het leren leven van verwonde-ring, want dit leven, deze aarde, de adem in en uit, het is van Gods genade en zijn lankmoedigheid.’ Tot het leven in dat genadejaar, in de liefdevolle aanwezigheid van God nodigt hij ons uit in een kind dat geboren gaat worden, kwetsbaar en zonder huis. Dat wij Hem mogen ontvangen: het zal een vreugde zijn! Naar boven

4e zondag van de advent: Lucas 1 26 – 38

Vele kunstenaars hebben zich, al eeuwenlang, laten inspireren door de annunciatie, de boodschap die de Engel Gabriel aan Maria bracht. Het was al een geliefd onderwerp in de oud-, of vroeg- christelijke kunst. Wat kunstboeken doorbladerend viel het mij op, dat ‘de Maria van de Annunciatie’ op schilderijen en fresco’s meestal zittend wordt afgebeeld. In haar schoot, of op een tafeltje naast haar, ligt een boek. Naast Maria staat de engel Gabriel. Het is een mannelijk figuur met vleugels als die van een vogel. Anders dan Maria staat hij rechtop met een lichtkrans rond zijn hoofd als teken van zijn Goddelijke heiligheid. Soms heeft hij In zijn handen een bazuin, zijn boodschap MOET gehoord worden. Ergens in het decor van het schilderij treffen we meestal een witte lelie aan, een teken van zuiverheid, de maagdelijkheid van Maria.

In het voormalige dominicanenklooster in Florence heeft fra. Angelico, boven aan de trap die naar de cellen van de broeders leidt, aan het begin van de 15e eeuw een afbeelding van de annunciatie geschilderd. Maria en de engel bevinden zich hier in een nis, een open ruimte die gedragen wordt door acht pilaren. In de getallensymboliek is 7+1 een verwijzing naar de nieuwe dag, het koninkrijk van God, de voltooiing van de schepping.
Maria zit op een krukje en draagt een lichte jurk, een tunica zonder versierselen met een donkere mantel die over haar schouders en knieën is gedrapeerd. Is dit een verwijzing naar de Dominicanen orde? De vleugels van Gabriel vallen op, zij zijn gestreept. Ik heb de lijnen geteld, net als bij een regenboog zijn er zeven verschillende kleuren te onderscheiden. Door de naar voren gebogen houding van de engel lijkt hij ietsje kleiner te zijn dan Maria. Beiden houden hun handen gekruist voor de borst.

De schildering van fra Angelico is sober omdat er geen versieringen aanwezig zijn. Geen lelie, boek of bazuin. In de overdekte ruimte waarin Maria en Gabriel zich bevinden, is in de achterwand een deur getekend die geheel open staat. Als Maria straks opstaat, is de buitenwereld slechts enkele passen van haar verwijderd. Tussen de beide figuren in heeft de schilder veel lege ruimte gelaten. Mijn oog wordt getrokken naar die ruimte.
De afbeelding roept bij mij intimiteit en verstilling op. Verstilling omdat het lijkt alsof de camera van de schilder het tafereel ‘op stil’ heeft gezet. Roerloos zijn ze en op hun gezichten zie ik geen emoties. Intiem vind ik dit werk omdat het lijkt alsof de twee oogcontact hebben. Ze lijken verzonken te zijn in hun blik. De twee verwijlen in elkaars ogen. Door deze intimiteit lijkt het alsof de open ruimte tussen hen in, aan het trillen is gebracht. Door de intensiteit van hun kijken wordt het een gevulde ruimte, de lichamelijke afstand wordt overbrugd. De leegte is niet leeg, maar vervuld. 

Door mijn kijken word ook ik mee gezogen in dit contact, wij, de toeschouwers, worden deelgenoot gemaakt van wat hen overkomt en daarmee wordt de leegte tussen de kijker en het tafereel verkleind en in beweging gebracht. Nu valt mij opnieuw die deur in de wand op. De deur staat wijd open, je kunt de wereld al zien. Wat daar tussen die twee gebeurt, gaat straks ook in de wereld buiten voor de nodige opschudding zorgen.

24 december, Holkje van der Veer OP

De komst van het koninkrijk van God begint met een wonder dat de leegte vervult en een mens tot leven wekt. Verheug u, begenadigde’, zegt de engel tot Maria. Wie in God kan geloven, en in zijn werken in deze wereld, is een begenadigd mens. Hij of zij kan Hem geboren laten worden op onverwachtse plekken in deze wereld, in alle tijden. 

En hiermee zijn we waar het in dit verhaal over gaat: Er is slechts zoiets kleins als een onverwachte ontmoeting nodig om ons tot leven te wekken. Een nieuw inzicht en ons hart laat zich wakker schudden. Een simpel oogcontact kan onze leegte vullen met toekomstverwachting. 

Het is vandaag 4e advent, zondag Rorate:
Dauwt, hemelen, van boven
gij wolken, beregene de rechtvaardige:
Opdat de aarde zich zal openen
en de Heiland er uit zal ontspruiten.

Op de drempel van kerst worden we uitgenodigd om gevoelig te worden voor kleine tekenen. De komst van het koninkrijk van God lijkt op de geboorte van een kind. Het is aan ons om het verlangen ‘naar een wereld die mét God verbonden is’ te leven, een nieuwe werkelijkheid in ons hart en handelen toe te laten.Advent is de tijd van verandering. 

Als de leegte wijkt, de wolken breken, kan het zijn dat letterlijk ons hele leven, ons lichaam, ons huis in beweging wordt gezet. Het knettert en het fonkelt. De middeleeuwse Dominicaan Johannes Tauler zei: Zodra wij op zoek zijn naar God, zoekt God op zijn beurt naar ons. ‘Het hele huis wordt onderste boven gegooid. ‘ Maria had een Engel nodig om te begrijpen wat er in haar aan het groeien was, ze had Jozef nodig, om dit groeiproces de ruimte te geven en ze had haar veel oudere nicht Elizabeth nodig om hier woorden voor te vinden.
God wil niet wonen in een huis, hoorden we in de eerste lezing. Hij trekt mee met zijn volk door kwade en goede tijden. God wil wonen onder een eenvoudig tentdoek. God komt tot leven In mensen, die zijn toekomst, de achtste dag mét Hem willen leven. 

Het is nu nog advent. Tijd van wachten, Maria wordt vaak afgebeeld met een boek, de thora op haar schoot. Om het nieuwe leven te ontvangen moet eerst de oude verwachting van de Aardsvaders en Aardsmoeders gerevitaliseerd worden. De vervulling van deze verwachting wordt vannacht geboren! Van het gesprek tussen David en Saul kunnen we leren dat God zich niet wil laten opsluiten in vaste kaders. Hij houdt van open deuren, van verbinding met de gehele wereld. 

De Annunciatie van fr. Angelico leert ons vandaag dat het mogelijk is dat ook wij de leegte kunnen overbruggen. Ook wij kunnen op onze grondvesten schudden, ons hart is te raken. In ons samenzijn hier en nu, waar wij aanzitten aan zijn Tafel, Brood en wijn delen,
Het zijn slechts kleine tekenen die de hoop op zijn geboorte, zijn lichtende aanwezigheid in deze wereld tastbaar maken.Naar boven

Kerstnacht: Jesaja 9,1-6; Lucas 2,1-14

Twee maanden geleden was ik in Jeruzalem en bezocht daar het be-roemde Holocaust monument Yad Vashem. In een donkere ruimte waar in het plafond duizenden lichtjes branden hoor je gedurende heel de dag namen van kinderen klinken die vermoord zijn in de tweede wereldoorlog. Daar wordt je stil van en daarna kom je in het museum waar ik ‘wapengekletter en dreunende laarzen’ zag en hoor-de, aangevuurd door Adolf Hitler die je redevoeringen hoort en ziet houden. Ik stond te kijken en te luisteren en onwillekeurig drong zich het besef bij mij op dat ik niet alleen keek naar een afschuwelijk ver-leden, maar mijn gedachten gingen naar al die despoten en geweld-dadige politieke heersers van onze dagen en ik werd er dermate door bevangen dat ik maar een stukje van het museum heb bekeken en snel naar de uitgang ben gelopen.

Je wordt geconfronteerd met het kwaad dat in ons mensen schuilgaat en overal in onze wereld de kop opsteekt en dat overkomt me op-nieuw als ik Jesaja hoor in deze nacht. Waar is de profeet dan zo van overtuigd dat hij toch uitroept dat er een groot licht zal opgaan over mensen die in duisternis verkeren, onder het juk van overheersers, een stang op hun schouders, voortgedreven door drijvers als waren ze niet meer dan beesten? Is er een uitweg, is er toekomst voor een wereld als hele volkeren worden uitgemoord, verdreven uit hun land? Kan er een nieuwe wereld komen waar de met bloed besmeurende mantels worden verbrand en worden prijsgegeven aan het vuur?

Ik denk terug aan de kinderen wier namen aldoor klinken in het eer-ste gebouw van het museum. Moeten wij opnieuw beginnen, van on-ze tronen afkomen en afdalen en weer klein worden als kinderen? Dat is wel de hoop die ons wordt aangereikt in de profetie: in een kind wordt een ander koningschap aangekondigd, niet heersen maar dienen, een omgekeerde wereld, een wonderlijk beleid, een mens die recht doet aan anderen en goede verhoudingen tussen mensen voorstaat.

24/25 december, Henk Jongerius OP

‘Niet groots hoef ik te wezen, niet hoog mijn hart te dragen, stil en tot rust gebracht’, het zijn woorden uit de liederen van Israël, die ons de weg wijzen, het uitgangspunt voor een ander koninkrijk dan dat van Augustus of van al die dictators en despoten in onze wereld en in onszelf. En in dat andere koninkrijk luiden heel andere grondregels die stil door me heengingen toen wij afdaalden van de kerk van de zaligsprekingen naar het meer van Tiberias: ‘zalig de zachtmoedigen, want zij zullen het land beërven, gelukkig die hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden’.

Laten wij met de herders naar Bethlehem gaan om te zien het woord dat geschied is en net als Maria het in ons hart overwegen en bewa-ren opdat in ons allen die nieuwe mens geboren wordt waar de we-reld op wacht, een mens van vrede die anderen aanziet, niet klei-neert maar hoogacht ondanks de verschillen die er tussen ons be-staan. Het zal een mens zijn die ons ware gezicht opdelft en ons bij name noemt!

Dat is een nieuwe geboorte en die komt met barensweeën tot stand, die vraagt om bekering, ommekeer, een andere blikrichting dan wij wellicht gewoon zijn. Je niet opsluiten in je eigen herberg waar zo weinig plaats is voor anderen maar de deuren van je hart openen voor God die onder ons wil wonen in mensen vol genade die herders worden voor elkaar. Zo zal God onder ons komen en worden wij in zachtmoedigheid beeld en gelijkenis van Hem die om mensen bewo-gen is. Zo worden wij in levende lijve goed nieuws van licht en vrede voor anderen en komt er een einde aan het gekletter van wapens en stampende laarzen en gaan onze voeten op wegen van vrede! Een zalig kerstfeest voor u allen!

Naar boven

25 december 2017 Johannes 1: 1-18

De meesten van ons hier in de kapel zijn hier vannacht niet geweest. In het laatste jaar van de vorige eeuw preekte ik in drie Eucharistievieringen waar samen 1800 mensen aanwezig waren. Ze zaten niet allemaal in de kerk want in Aruba kun je beter buiten blijven staan en door de ramen het bidden, zingen en preken meemaken. De evangelielezing van vandaag is verschillend van die van vannacht. Mensen die voor 1965 naar de kerk gingen, kennen het misschien want het werd als ‘laatste evangelie’ gelezen op het einde van elke Mis. Het is een en al moeilijke taal. Daarom zijn er theologen, die aanraden het gedeelte over Johannes de Doper maar weg te laten en ons alleen te concentreren op de verkondiging van het woord dat vlees geworden.

Het is zoals ik al zei moeilijke taal. Elke zin is genoeg voor een preek. Vergeef me dat ik dat niet ga doen, want ik probeer ook niet te lang bezig te zijn. Er zijn rijen theologen en predikers geweest, die dat voor mij hebben gedaan, maar een van onze overleden provinciaals- van Waasberge- zei, dat een predikant moet ophouden als de gelovigen voor de tweede maal anders gaan zitten op hun stoel en dat wil ik voorkomen.
Johannes schreef dit evangelie voor een Grieks christelijk publiek op het eind van de eerste eeuw. De evangelieboodschap was al goed verspreid onder de lokale Joodse gemeenschap. Misschien kunnen de meesten van ons zich niet zo gemakkelijk voorstellen wat een verschil in taal kan betekenen, omdat we buitenlandse talen soms alleen gebruiken als we op vakantie zijn en dan komt het er niet zo nauw op aan. Ik heb in het buitenland gewoond en gewerkt en ik kan u verzekeren dat ik behoorlijk wat—soms--- minder aangename ervaringen daarmee heb opgedaan.

Johannes moest de opvattingen over Jezus van de eerste Joodse bekeerlingen zo vertalen, dat ook zijn Griekse lezers er wat aan hadden. Hij probeerde dat door het Joodse begrip ‘woord’, en in het bijzonder, het ‘woord van God’ uit de Joodse traditie te gebruiken voor de Griekse gelovigen:
Voor de Joden is Gods woord actief; is steeds maar weer bezig. Zoals we in Genesis zien, is het woord de bron van de schepping. Voor mensen in het Oosten, maar ook voor ons gaat een woord dat gesproken is een eigen leven leiden. Een voorbeeld uit het Oude testament is de zegen die de blinde Isaak gaf aan Jakob, omdat hij dacht dat hij Ezau zegende. Toen hij de fraude ontdekte, had de uitgesproken zegen een zelfstandig bestaan en kon niet teruggedraaid worden. Een vrome Jood zou bij het horen van de term ‘woord van God’ meteen denken aan ‘God’. In de Joodse wijsheidsliteratuur werd ‘wijsheid’ een ander woord voor ‘God’ en werd gebruikt om aan te geven dat God of Gods woord actief, creatief en leven gevend is. Als Johannes in het Grieks dacht en/of sprak gebruikte hij als vertaling voor het Joodse begrip van woord en wijsheid: ‘Logos’. In ons Nederlands gebruiken we dan ‘Woord’, met hoofdletters Voor de Grieks sprekende mensen betekende ‘logos’ ‘woord’ of ‘oorzaak’, op dezelfde manier als de Hebreeuwse teksten spreken van ‘woord’ en ‘wijsheid’. Voor de Grieken was dat het scheppend beginsel van de wereld, het patroon, het ontwerp van alle gemaakte dingen. Iedereen en alles had leven en was geschapen door de logos, en door Hem of daardoor werden alle levende mensen en dingen gecontroleerd. Zo pakte Johannes voor de Griekssprekende christenen het woord ‘logos’ en was hij zo trouw aan de Joodse wortels die spraken over het woord van God.

Maar nu heb ik me echt al genoeg beziggehouden met “taalles ”als een soort inleiding op mijn preek. Dan kan wat ik verder zeg vanuit die context begrepen worden: de vier evangelisten introduceren elk hun Blijde Boodschap op een andere manier: Mattheus begint zijn Blijde Boodschap met de genealogie van Jezus, om Hem te plaatsen in een Joodse-Davidische afkomst. Markus begint met Johannes de Doper die spreekt van Iemand krachtiger is dan hij, terwijl Lukas begint met het Kindheidsevangelie. Maar… het begin van Johannes is heel anders: hij gaat terug naar de schepping. In vers een en twee gebruikt hij viermaal

25 december, Antoon Boks OP

‘was’. “In het begin was het woord, en het woord was bij God en het woord was God. Het was in het begin bij God”. Maar dan schrijft hij verder in de tegenwoordige tijd: “Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis kon het niet aan”. De hele schepping kwam door het woord en het is de bron van het leven om het licht te brengen waar de zonde heeft geleid tot duisternis.

En vandaag zou ik de naam van de plaatsen in de wereld moeten noemen, waar we de schijnbare overwinning van duisternis ervaren. Nog steeds is er oorlog in Afghanistan, Irak en Syrië; de soms voorlopige vrede tussen de Israëliërs en de Palestijnen is weer voorbij; Afrika blijft gepijnigd worden door burgeroorlogen, terwijl AIDS nog steeds veel mensen doodt. Er zijn ook persoonlijke ervaringen van duisternis, al neemt bij ons de werkloosheid af, er zijn nog steeds in ons rijke Nederland meer dan een miljoen mensen die naar de voedselbank mogen, omdat ze maar €200 per maand vrij te besteden hebben; in veel landen leven mensen in angst voor de volgende terroristische aanval; de armoede blijft en velen hebben te maken met ziekte.

Johannes spreekt niet alleen over het verleden. Nadat hij de macht en het gezag van het woord vaststelt, maakt hij duidelijk dat God niet is gestopt het licht dragende woord te spreken: “Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis kon het niet aan”. Wij hebben die creatieve kracht en dat licht nodig in onze wereld. Wie zich oud, moe, door elkaar geschud, ontmoedigd en in de schaduw van de dood voelt, wordt nog steeds aangepakt door het Woord van God. Het binnenkomen van het licht en het vlees worden van het woord in onze wereld gebeurde niet alleen tweeduizend drie en twintig jaar geleden. Vandaag vieren we geen herinnering aan iets dat lang geleden gebeurde. Integendeel het woord blijft steeds vlees worden onder ons en ondanks de verwoestende gevolgen van duisternis in onze wereld, zal Gods licht niet worden overwonnen door de duisternis en het onvermogen van sommige of veel mensen om lief te hebben en het empathisch vermogen te hebben om zich in te leven in de ander, waardoor er zoveel conflicten zijn of kunnen ontstaan.

De Griekse Christenen die luisterden naar de woorden van Johannes zouden weten dat God nooit overwonnen zou worden door chaos en de ellende veroorzaakt door de zonde. De Joodse Christenen die het bericht over Gods woord hoorden, kregen de verzekering dat God nog steeds aan het werk was om licht te brengen waar duisternis de scepter lijkt te zwaaien. U als trouwe Nederlandse luisteraar weet ook dat God bij ons blijft en Zich aan sluit bij onze strijd tegen de krachten die soms belangrijker of sterker lijken te zijn dan Gods boodschap en Zijn plan met ons.

Omdat we binnenkort een nieuw jaar beginnen en er misschien toch nog mensen zijn, die het nieuwe jaar willen binnengaan met een goed voornemen kan ik er nog wel een aandragen die uit de koker van Johannes kan komen. In het licht van de kracht van het woord en het feit, dat ik nog een keer wil benadrukken, dat de vleeswording in de tegenwoordige tijd staat, kunnen wij ons misschien voornemen om aandachtiger te luisteren naar het woord van God. Er zijn heel veel plaatsen waar God tot ons spreekt. Dat deed Hij in het verleden ook al. Veel daarvan is door woord en daad overgeleverd, maar heel veel is ook terecht gekomen in al die boeken, die samen de Bijbel vormen. Wie weet, misschien kunnen we vaker en biddend de Schrift lezen? In Opschrift staan een aantal teksten aangegeven en zelfs waar we meer teksten kunnen vinden. Als jonge kloosterling moesten we iedere dag minstens vijftien minuten lezen uit de Heilige Schrift. Ik ben bij de eerste bladzijde begonnen en doorgegaan tot de laatste en begon daarna gewoon weer opnieuw vooraan.
Moge het vleesgeworden Woord van God ons vandaag, morgen en alle dagen van ons leven lichtend voor gaan. Naar boven

Oudjaar 2017: Kol 3,12-21 Lukas 2, 22-40

Aan het einde van een jaar worden we overspoeld met jaaroverzichten, keuzes voor de beste politici, sporters en kunstenaars. Met evenementen als serious request en top 2000.De overgang naar een nieuw jaar vraagt om iets extra's. En hoe sluit u vanavond het jaar af, met oliebollen, vuurwerk, een oudejaarsconference of met een moment van stilte. Eind december is een tijd vol met gewoontes en rituelen.
Vandaag horen we in het evangelie ook over een ritueel. Tot drie keer toe wordt er melding gemaakt van een bezoek aan de tempel zoals in de wet van de Heer gebruikelijk is. Het ritueel is ontstaan om de uittocht, met name de kracht van de Eeuwige, God, te gedenken. Hij was het die zijn volk bevrijdde uit de verdrukking in Egypte. Elke eerstgeborene wordt toegewijd, je zou kunnen zeggen op, het spoor gezet van deze God. Hij wordt een naam in het geheugen, een stem in het geweten.
Jozef en Maria gaan ook naar de tempel, naar Jeruzalem. Voor de evangelist Lukas is Jeruzalem de plaats waar alle belangrijke gebeurtenissen in het leven van Jezus plaats vinden. Alles is gericht op en gaat uit van Jeruzalem. Tijdens de opgang gebeurt er iets dat niet voorzien was. Naast de familie van Jezus zijn er nog twee mensen, Simeon en de weduwe Hanna. Beiden zijn mensen die op hun beurt leven in de traditie van Israël. Ze kijken uit naar een leven in verbondenheid met hun God. Vanuit deze Geest, spreken zij. In het kind herkennen zij de hand van God, Weerloos, maar als een nieuw begin van leven. Hij zal helpman, reisgenoot en broeder voor de allerminste mensen zijn. Een licht voor de wereld.
Het past in het beeld, dat Jezus wordt voorgesteld als de bevrijder, zoals de Vader zijn volk bevrijdde uit Egypte. Het past ook bij de naam die hij heeft gekegen, Jezus, wat betekent; God brengt zegen. Maar mij treft de opmerking: Maria en Jozef waren verbaasd over wat over hem gezegd werd. In de verhalen rond de geboorte van Jezus horen we telkens opnieuw dat mensen verbaasd zijn over wat met hen gebeurt en over wat er wordt gezegd. Het begint al met Maria als zij de aankondiging krijgt van de geboorte. Het gebeurt aan Jozef, als hij zich afvraagt hoe het verder moet. Het gebeurt met de Herders , de koningen en vandaag horen we het opnieuw Jozef en Maria zijn verbaasd.

31 december 2017, Jos Oostrik

Telkens worden mensen verrast. Er gebeurt iets dat verwarring wekt, dat het gangbare patroon verstoort. Wat over komt me nu ? Hoe moet dat verder? Alle zekerheid kwijt, door elkaar geschut . Ondanks de verwarring is het antwoord telkens: we gaan ervoor , ja ik wil, uw dienaar wil ik zijn. We horen deze zelfde instemming bij Simeon als hij zegt: Laat nu uw dienaar gaan in vrede. Het is de overgave van de mens die zich aangesproken weet door zijn God.
Het kind Jezus wordt omringt door mensen die staan in de traditie van de God van Israël, Hij is een zoon van Jozef, zoon van David, zoon van Jacob, zoon van Abraham, zoon van mensen. In het weerloze kind herkennen ze de kracht van de allerhoogste. In het pasgeboren kind nieuw leven. Tegelijkertijd weten ze ook dat het niet eenvoudig zal zijn. Hoe moet dat? Of zoals Simeon tegen Maria zegt: zelf zult u door een zwaard doorstoken worden. Wie zich met God inlaat is niet verzekerd van een gemakkelijk leven, maar weet zich wel een reisgenoot op zijn/ haar weg.
In de brief aan de christenen van Kolosse schrijft Paulus over de band van mensen , de gemeenschap van gelovigen, Gods heilige en geliefde uitverkorenen. En hij noemt kenmerken als tedere ontferming, goedheid, deemoed, zachtheid en geduld. Hij roept op om elkaar te verdragen en noemt de liefde als band van volmaaktheid.
De betrokkenheid van mensen op hun God en omgekeerd van God op ons mensen is als de onvoorwaardelijke liefde. Het is deze onvoorwaardelijke liefde die we terug zien bij de mensen rondom het kind Jezus, wat er ook gebeurt we gaan met je mee. Het is ook deze liefde die we herkennen bij ouders en kinderen waar Paulus naar verwijst, De onvoorwaardelijke liefde, die nooit laat afweten. Heb eerbied voor je ouders, voor elkaar en tergt elkaar niet. Het is het diepe besef van, je kunt op mij rekenen , ik sta je ten dienste. Als we als geloofsgemeenschap het feest van de H. Familie vieren, gaat het om deze onderlinge verbondenheid en liefde voor elkaar, deze onvoorwaardelijke trouw.
Moge deze gezindheid in ons zijn als een wachtwoord doorgegeven als een vreemd vertrouwd verhaal. Jezus hem noem ik en beveel hem bij je aan als je levende geliefde als een mens die naast je is. Moge het zo zijn.Naar boven

Openbaring des Heren: Jesaja 60,1-6; Matteus 2,1-12

Wie heeft met kerst de stal gezet? Ik mag graag vingers zien! En bij wie staat het stalletje nog? En heeft u, gisteren - of misschien vanmorgen nog, ook de drie koningen dichterbij het kribje gezet? En de herders naar huis gestuurd? Die hebben immers hun tijd gehad, nietwaar? Dat kerststalletje is eigenlijk - net als het bekende kerstlied ‘Nu zyt wellekome - een versmelting, een soort roerei van twee zeer uiteenlopende kerstverhalen bij elkaar:
het tweede hoofdstuk van Lucas dat we in de kerstnacht gehoord hebben - en het tweede hoofdstuk van Matteüs dat vandaag verteld wordt. Met die twee verhalen is de christelijke vroomheid nogal klutsend omgesprongen; en hoe wij daarbij eigenlijk aan die drie koningen zijn gekomen, is een raadsel. Misschien een wat slordige interpretatie van Jesaja? En het getal drie zal ontleend zijn aan de drie geschenken: goud, wierook en mirre. Hoe dan ook: de drie koningen hebben het ver geschopt in de christelijke traditie. Ze hebben zelfs een naam gekregen: Casper, Balthasar en Melchior en het was Helena, de moeder van keizer Constantijn, die rond 325 meende de overblijfselen van de drie royalties gevonden te hebben. Ze worden tot op de dag van vandaag bewaard in een kostbare reliekschrijn en om deze schrijn is een heuse tempel gebouwd: de Dom van Keulen. Maar alle kerststalletjes, vrome liedjes, verhalen en relieken ten spijt: Matteüs spoort ons aan om wel bij de les te blijven. Want, hoe mooi een vrome traditie ook kan zijn, het gevaar bestaat dat het eigenlijke verhaal verdoezeld wordt of zelfs achterwege blijft. Daar wil Matteüs ons vandaag voor behoeden.

Matteüs spreekt over magiërs. In sommige vertalen over een stoet van wijze mannen uit het Oosten. Sterrenwichelaars. Mensen die de sterren bestudeerden, de hemel afzochten en probeerden om dat, wat op de aarde gebeurt, te verklaren. In donkere nachten hebben deze sterrenwichelaars het uitspansel afgespeurd, aan de hand van een ingewikkeld systeem van getallen, formules en sterrenbeeld naarstig op zoek naar tekenen waaruit het lot van de mens kon worden afgelezen.
laat één ster, een onaanzienlijk teken,
flonk’ren boven de rampzaligheid
dichtte Marsman.
En daar wil Matteüs ons hebben: In Jeruzalem. Want is het niet de grote, eeuwenoude droom van Israël: de volkeren der wereld trekken op naar Jeruzalem, het hart van de wereld? Matteüs hoorde dezelfde woorden uit Jesaja, die wij vanmorgen hebben gehoord. En terwijl hij zijn verhaal toevertrouwd aan het papier, neuriet hij psalm 72. En dan staan de Magiërs aan de poorten van de stad. 

Waar is Hij, de pasgeboren koning van de Joden? En dan is er voor het eerst sprake van een koning. Een koningskind. En van een tweede koning: Herodes. En deze schrikt. Want feilloos voelt hij aan dat dit koningskind een levensgrote bedreiging voor hem vormt, hij wil in dit leven liever zelf koning kraaien. De magiërs willen knielen voor een koningskind, zij willen de macht over hun leven uit handen geven. Herodes moet er niet aan denken, hij wil niets uit handen geven, hij wil geen afstand doen en hij wil ook niet dat iemand voor een andere koning neerknielt dan voor hem. Hij is ontzet en geheel Jeruzalem met hem. En Herodes schrijft per direct een vergadering uit, met alle hogepriesters en Schriftgeleerden. Mannen met macht komen Matteüs meer dan eens in vergadering bijeen, en wanneer zij dat doen zijn ze nimmer van heilige gedachten vervuld. De schriften worden er op na geslagen en de profeet Micha geeft uitkomst: In Bethlehem, stad van David, daar heeft het koningskind het licht gezien. “In Bethlehem moeten jullie zijn, mijne heren. Ga er heen en zoek het kind, en bericht mij dan, want dan kom ik ook om hem te aanbidden”.

De huichelaar. Herodes wil helemaal niet aanbidden, hij wil aanbeden worden. Waarom zijn de Magiërs niet regelrecht naar Bethlehem afgereisd? Nu hebben zij die slapende hond van een Herodes wakker gemaakt. Je zou denken: het is de schuld van die ster, want die heeft hen naar Jeruzalem geleid. Vanwaar die omweg? Omdat het geen astrologische ster is. Zoals de stamboom van Jezus geen genealogische stamboom is, maar een theologische, en zoals Maria geen biologische maagd is maar een theologische, zo is de ster van de sterrenwichelaars geen astrologische, maar een theologische ster. Een het laatste wat die

7 januari 2018, Theo Menting OP

ster wil is aan Jeruzalem voorbijgaan, want Israël is en blijft geroepen om de volkeren der wereld de weg naar God te wijzen. 

Maar Jeruzalem laat het afweten. Het minste wat ze daar hadden kunnen doen is naar de hemel kijk en zien of er inderdaad een ster uit Jakob is opgegaan. Ze kennen hun profeten, ze weten waar de Messias het licht zal zien, maar ze blijven zitten waar ze zitten en verroeren geen vin. Sterker nog: Jeruzalem is, in de persoon van Herodes, een centrum van macht en corruptie geworden. Het licht van Wet en Profeten wordt verdonkeremaand. Jeruzalem, de droom van God, is zijn nachtmerrie geworden. De Magiërs hebben het snel door: hier valt alleen droog brood te verdienen. Voor het werkelijke brood van de hemel, moet je naar een ander huis: Bethlehem. 

Wanneer de aarde het laat afweten kan alleen de hemel uitkomst brengen. En zie, de ster ging voor hen uit totdat hij bleef staan boven de plaats waar het kind was. En in dit huis, Matteüs rept met geen woord over een stal, vinden de Magiërs het kind. En zij vallen op hun knieën en aanbaden het kind. En zij brachten hun geschenken: goud, wierook en mirre.

Matteüs vertelt het verhaal in geuren en kleuren. Goud geven ze - in alle tijden en plaatsen het symbool van geld en macht, van aanzien en prestige. En wierook - symbool van overgave en gebed. Goud en wierook, het zijn bij uitstek de geschenken voor de Messias. Dat vond Jesaja ook al. Maar Matteüs voegt er nog een derde geschenk aan toe: mirre. De geurige olie waarmee doden gebalsemd worden. Want het is van meet af aan al duidelijk: met Herodes en geheel Jeruzalem als vijand kan de weg van dit koningskind niet anders dan een lijdensweg zijn.

Zo schonken de magiërs uit het oosten het koningskind de gouden schat van hun leven, de wierook van hun gebeden en de mirre van hun versterving. Er spreekt grote wijsheid uit hun geschenken. Worden zij daarom ook wel wijzen genoemd? En deze wijzen keren, nadat zij in een droom waren gewaarschuwd, via een andere weg naar huis terug.
De engelen hadden het er maar druk mee om er voor te zorgen dat Jezus niet voortijdig van het toneel verdween. Eerst was het Jozef die, met goede bedoelingen, Maria heimelijk wilde loslaten. Er was een engel voor nodig om dat te verhinderen. Nu is het Herodes die in het geheim, met kwade bedoelingen, de magiërs vraagt tot hem terug te keren. Weer moet de hemel ingrijpen. Zij zijn gegaan een nieuwe levensweg. Die wijzen. Hun leven is anders dan voorheen. Zij zijn niet meer dezelfde. Een klein, weerloos en kwetsbaar kind heeft hen ten diepste geraakt. In dit kind is hun eigen kleinheid, weerloosheid en kwetsbaarheid aan het licht gekomen. Zij laten hun macht en status vallen en knielen neer. Ze geven zichzelf als geschenk. Matteüs houdt ons vanmorgen geen drie, maar twee koningen voor: de valse en de ware.

De valse koning is de koning die krampachtig vast houdt aan zijn bezit: zijn eigen gelijk, zijn macht, dat wat hij heeft opgebouwd en vergaard, dat wat hij niet wenst los te laten, want waar blijf je anders? Deze koning is geniepig, roept heimelijk. In het geheim bepreekt hij zijn boze plannen. De ware koning is een weerloos en kwetsbaar kind. Dat heeft nog niets te verliezen. Is volledig afhankelijk van liefde en zorg waarmee hij omringd mag worden. Kijkt met open en ontvankelijke ogen de wereld in. Zich van geen kwaad bewust.

Dit koningskind kan het licht verdragen. In dit kind komt de Eeuwige, komen wij zelf aan het licht. Want het kan ons maar zo gebeuren: dat het licht van de Eeuwige in ons doorbreekt, onstuitbaar zoals een kind geboren wordt. Dat we los durven te komen van wat ons bindt aan macht, aan eigen gelijk, aan zelfgenoegzaamheid, en door de knieën gaan om ons te openen,en ontvankelijk worden voor elkaar. Dan bieden we elkaar geschenken aan: we delen de schat, de rijkdom van ons leven - samen; we zijn elkanders gebed en overgave; we verzachten elkanders leed met de geurige olie die liefde heet. Dat we het wagen om, met elkaar, langs een andere weg terug te keren naar huis. Daar waar we horen te zijn. Niet in het huis van de macht, maar in het huis van het brood. Dat brood ligt te wachten om gebroken en gedeeld te worden.
Moge het in Godsnaam zo zijn! .Naar boven

Doop van de Heer: Jesaja 55, 1-11; Marcus 1, 7-11

De lezingen die we net hoorden schudden ons door elkaar, maken je wakker. Zij zetten goede gewoontes, zus en zo doen we dat hier, op hun kop. Wat we gewend waren 2000 jaar geleden, de tijd van het evangelie,
2600 jaar geleden, de tijd van dit deel van Jesaja, en wat ons nu vertrouwd is blijkt niet te kloppen, is anders dan we dachten en denken.

Johannes de doper is de profeet die terug gekomen is: Elia. Mozes en Elia waren destijds voor het volk Israël dé twee grote profeten. Toch horen we Johannes zeggen dat hij niet in de schaduw kan staan van Jezus. Maar deze Jezus laat zich zoals velen door Johannes dopen. Daarmee geeft hij aan bij wie hij hoort en wil zijn; bij mensen die in zichzelf gevangen zijn geraakt, en vol verlangen uitzien naar God, met wie zij het contact kwijt zijn.

Is Jezus nog groter als profeet dan Elia? Nee, want hij wordt niet geroepen en gezonden, zoals bij profeten gewoon was, noch krijgt hij te horen wat hij moet zeggen en doen. Jezus heeft een bevoegdheid die niet te herleiden valt tot een hogere instantie, maar die hem direct en als vanzelfsprekend toe komt.

Onwillekeurig gaan je gedachten dan naar de eerste lezing. Daar wordt gesproken over water, koren, wijn en melk die voor je klaar staan zonder betaling. Waarom je geld besteden aan iets dat niet verzadigt? Alsof het tegen ons wordt gezegd, die geld hebben, geld uitgeven en toch ongelukkig en/of verdrietig kunnen zijn. Geluk, liefde, warmte kun je niet kopen. Het wordt je zomaar geschonken door de HEER uw God. 

Zoek de HEER, nu Hij te vinden is, Hij is nabij. Verlaat de vertrouwde wegen, verlaat jouw gedachten en keer terug naar de HEER die zich ontfermen zal en rijkelijk vergeeft. Het is de eerste en enige keer dat in het dikke boek Jesaja het woord ‘vergeven’ voorkomt.

De hemel is niet hetzelfde als de aarde, Gods wegen gaan de onze te boven. Maar zoals de regen en de sneeuw de aarde bedekken en niet vruchteloos terugkeren naar de hemel, zo zal het ook gaan met Gods woord: “dat voortkomt uit mijn mond; het keert niet vruchteloos naar Mij

14 januari 2018, Theo Koster OP

terug, maar pas wanneer het heeft gedaan wat Mij behaagt, en alles heeft volvoerd, waartoe ik het heb gezonden”, hoorden we.

Die woorden brengen ons terug bij Jezus, elders in de evangelies aangeduid met Gods woord. “Jij bent mijn liefste zoon, jij bent een man naar mijn hart.” zegt de stem uit de hemel. Bij Jezus ligt de nadruk niet op zonden, de hindernissen tussen een mens en God, maar op God zelf, aanwezig in deze, onze wereld. Jezus is niet naar binnen gericht; hij nodigt in het vervolg van het evangelie ons uit de wereld in te gaan, daar waar God te vinden is. Jezus stelt niet zichzelf centraal, maar God.

Het lijkt alsof Marcus al direct in de eerste verzen van zijn evangelie aan ons de identiteit van Jezus bekend maakt. De identiteit van Jezus is het centrale thema in zijn evangelie. Maar mocht je denken nu al te weten wie Jezus is dan vergis je je. Je kunt niet zeggen: Jezus is God, of Jezus is het woord van God en vervolgens je onbekommerd storten in wat jou bezig houdt. Marcus schudt al in de eerste verzen van zijn evangelie ons door elkaar en maakt ons wakker: hier staat iets groots te gebeuren. Wie of wat dit grootste en belangrijkste in jouw leven is, daar kom je pas achter door Jezus te volgen. Een paar verzen verder, nog op de eerste bladzijde van dit evangelie, roept Jezus dan ook Simon en zijn broer Andreas, Jakobus en Johannes, de zonen van Zebedeüs om hem te volgen en zij doen dit direct. En vervolgens doet Jezus genezingen en drijft hij demonen uit.

Marcus schudt ons wakker met de vraag: waar ben jij mee bezig: met jezelf, jezelf overeind houden als kapel, als toevluchtsoord of met degene om wie het gaat: God, wiens koninkrijk is aangebroken in deze wereld? Wie het goede nieuws verstaat blijft niet in de kerk hangen, maar voedt zich daar met het woord, met Jezus zelf om vervolgens uit te trekken, Gods rijk tegemoet.

Niet hier, niet in Jezus komt Gods rijk aan het licht, maar in de navolging van Jezus. Daar, in ons leven van alledag, zul je meemaken en ervaren, dat leven niet leuk is, verre van dat, maar zo intens de moeite waard. In het leven van alledag komt God aan het licht als schepper en kern van leven. Dus blijf niet staren op wat vroeger was of in wat je gewoon bent, en leef, God tegemoet. Naar boven

Bruiloft van Kana: Jesaja 62, 1-5; Johannes 2, 1-11

‘Het is maar een saaie boel op die bruiloft in Kana. Het is geen echt feest! De moeder van Jezus is de eerste die daar iets over durft te zeggen: ze hebben geen wijn! Dit feest kan nooit wat worden. Ze zitten op een droogje. De Geest is er niet. Er kan niet getoost worden op het leven en op het geluk van het bruidspaar. Het is niet sprankelend, misschien het bruidspaar ook niet?! Er springen geen vonken over. Maria legt de vinger op de zere plek. Zij heeft achter de schermen gekeken. Niet alleen achter de schermen van dit echtpaar, nee, ze heeft ook een heldere kijk op de situatie waarin de gelovigen van haar dagen verkeren. De Geest is er niet! Ze hebben geen wijn! Dit wordt niets! Zo begint Kees Pannekoek, priester en liturg van het Aartsbisdom parafraserend zijn verhaal op het Evangelie van vandaag. En hij gaat verder:

“Nu stonden daar zes kruiken, elk van ongeveer honderd liter, bestemd voor de joodse reinigingsgebruiken. Ze symboliseren het Oude Testament, Jezus is het Nieuwe Testament. Jezus zegt niet: sla die kruiken kapot. Weg met het oude! Nee, zegt Hij ‘doe die kruiken vol water’. Alle zes moeten ze gevuld worden. De kruiken van de Wet van Mozes met al zijn levengevende woorden, die staan hier op deze bruiloft droog. Geen wonder dat het feest van het leven niet wil slagen. Jezus laat de kruiken vullen tot aan de rand, met levengevend water. En dat water wordt wijn nu Jezus er is. Geen jota of stipje van de wet schaft Hij af. Alle letters van de wet moeten er zijn en Jezus is degene die ‘leven’ brengt, die de Geest geeft. En dan kan het feest van het leven beginnen!

Uit de drie Evangeliën van Marcus, Mattheus en Lucas kennen we de gelijkenissen. Johannes spreekt niet over gelijkenissen. Bij hem horen we de wonderverhalen. Zeven in getal en dit is het eerste wonderverhaal. Maar het gaat natuurlijk niet over het mirakel ‘water wordt wijn’. Na de proloog in het eerste hoofdstuk in het Evangelie van Johannes, horen wij over de doop van Jezus in de Jordaan en worden de eerste leerlingen ‘geroepen’. Dan begint het tweede hoofdstuk met deze bruiloft. Op de derde dag – dit is het begin van het openbare leven van Jezus maar het is ook meteen ‘alles tegelijk’- het is het begin én het beginsel. De derde dag – het geeft meteen al een inkijk op het slot van het Evangelie van Johannes – op de derde dag wordt Jezus ten leven gewekt. Op de derde dag komt het echte leven tot LEVEN! In dit Evangelie hebben de woorden zowel van Johannes als van Jezus een eigen karakter. Een taal, een nieuwe; een andere taal dan die er zo maar staat. En de rode draad (één van de rode draden) is dat Jezus (in de woorden van Johannes) laat zien, horen en ervaren Gods grote liefde voor de mensen. Als je probeert met deze bril naar die tekst te kijken dan vallen er verschillende accenten op. Bv. de bruiloft. Je hoopt, je verwacht dat een verbond tussen twee mensen uit liefde gesmeed wordt. We weten allemaal dat het leven niet altijd zo rooskleurig verloopt maar iedere verbintenis tussen mensen vandaag de dag zal in beginsel toch vanuit dat besef, dat gevoel, ontstaan en vorm krijgen. Die bruiloft, dat verbond staat voor het beeld van de verbintenis tussen God en mensen. God kijkt/bekijkt ieder mensenkind liefdevol. En al is onze wereld hard, stormachtig en soms vol leed, gelukkig zijn er steeds mensen die laten zien dat er ook een andere kant is.
Zo hadden wij onlangs een gast in het gastenverblijf, Micha, een jonge

21 januari 2018, Ineke van Cuijk OP

knul uit Rotterdam die heel enthousiast samen met zijn vrouw lid is van een geloofsgemeenschap – buiten parochies en gemeenten om - die groepen vormen om bv. bijstandsmoeders te helpen, of een groep die zorg heeft om de jongeren, die dreigen te ontsporen, op te vangen. Zij bieden zorg, opvang en tijd! Of zoals laatst een baby van 6 maanden die plotseling niet meer door de ouders verzorgd kon worden, dat een ander gezin zegt: ‘kom maar, wij hebben nog wel plaats en liefde over’. Of dat dorp in Friesland waar veel geld terecht was gekomen met een of andere loterij – wij maken een pot voor mensen die niet in de prijzen vielen en die in geldnood zitten. Open staan voor de wereld om je heen. De ideale gemeente die Johannes voor ogen staat, krijgt betekenis en vorm door de zorg om elkaar. Als op de bruiloft de levenselixer op is, moet er ingegrepen worden. Door het geloof in Jezus (doe maar wat Hij u zegt) komt het feest, het leven weer op gang.

In de lezing van Jesaja wordt eveneens verwezen naar een bruiloft. Ook hier is de bruiloft beeld van het verbond tussen God en mens. Zoals een bruid bij haar bruidegom hoort en een bruidegom blij is met zijn bruid, zo zal uw God blij zijn met u. Vanuit dat gegeven: God verheugt zich over ieder mensenkind – kan ik niet zwijgen, zegt Jesaja. Uit liefde voor Sion kan ik niet zwijgen, uit liefde voor Jeruzalem ken ik geen rust. Tegen beter weten in en alles wat er gebeurt aan ruzie en oorlog, ballingschap en terugkeer: Israël blijft het uitverkoren Godsvolk. God is rechtvaardig, soms straffend maar altijd een getrouwe, liefdevolle en barmhartige God die iedere keer opnieuw bereid is om te vergeven en met de mens een eeuwig verbond wil aangaan.

Als wij bereid zijn om met ‘man en macht’, met hoop en wanhoop, met verdriet en vreugde die zes stenen kruiken te vullen, dan kan God ons helpen. Wij moeten ze zelf vullen, en God vervult. Als we niet zelf van alles doen om de vrede te winnen, verzoening te bewerkstelligen, over onze eigen schaduw heen stappen – hoe moeilijk soms ook – want alleen zo kun je oog te blijven houden voor dat Koningschap van God.

Vanavond wordt in Oxford onze student – medebroeder Richard Steenvoorde tot diaken gewijd. Hij zal zich nog meer verbinden aan de Orde en de Kerk om ‘barmhartig en vol ijver te zijn en voort te schrijden in de waarheid van de Heer’. Hij zal dat doen op zijn manier en wij worden keer op keer uitgenodigd die weg te gaan, op onze manier. En wij moeten onszelf afvragen: heb ik mijn kruiken gevuld, zodat de Geest erin kan slaan en het water wijn kan worden voor het feest? Of sta ik droog en boor ik mijn eigen bronnen niet aan omdat ik bang ben voor het leven – mezelf niet open kan stellen? Geen geschillen kan bijleggen? Of waar harde woorden vallen niet kan zoeken naar de verbinding. Hoe kunnen wij elkaar helpen die kruiken te vullen zodat de wijn weer rijkelijk kan vloeien?
De leerlingen waren nog maar nèt geroepen! Zij hadden zijn roepstem gehoord en waren Hem gevolgd…..de navolging van Christus. Gaan in het voetspoor van Jezus is meegaan op weg naar een verbintenis – uit liefde! Een rite de passage: een overgang van het oude naar het nieuwe. Het is een nieuw begin, iedere keer opnieuw. Hoopvol, vol verwachting de toekomst in – God, houd ons gaande naar een nieuwe geboorte……Naar boven<