1ste zondag van de Advent:
Jesaja 2, 1-5; Mattheüs 24, 37-44

Wij mensen kunnen van elkaar een hoop leren, ook van mensen van wie je dit misschien niet verwacht. In de Studentenkerk, waar ik gewerkt heb, hadden we een gebedsruimte voor moslims. Het viel mij op dat de bezoekers aan deze ruimte veel tijd besteedden aan het zich reinigen, en maar een paar minuten om te bidden. Ik vroeg enkelen van hen, waarom ze maar zo kort baden. Om mijzelf te herinneren, dat Allah de grootste is, was steeds het antwoord; in de hectiek van alledag vergeet je dit gemakkelijk. Vandaar dat zij om de paar uur, vijf keer per dag, even tijd nemen om zich te herinneren dat God de grootste is. Zij hebben gelijk; ik heb geleerd van deze moslims. God is de grootste dus ik hoef niet op mijn tenen te lopen, te jachten en te jagen, mij uit te sloven. Dit mijzelf herinneren doet mij ook anders omgaan met mijn medemens. God is de grootste, dus ik zal tegen niemand opzien, van geen mens een idool, een god, maken; en ik zal op geen enkel mens neerkijken. Elk mens is zoals ik ben, een mens met mooie en lelijke streken, zwakke en sterke kanten.

Een belangrijke vraag die nu boven komt is: waar vind ik God? Lang werd gedacht: in den hoge is God te vinden. Velen van u zullen net als ik God gekend hebben als een almacht. Tot hem reiken betekende dat je zelf macht opbouwde. De joden hebben hier een prachtig verhaal van gemaakt. In Babel bouwden mensen een toren die tot in de hemel reikte. Maar er gebeurde wat nog steeds gebeurt als mensen zichzelf verheffen: ineens verstonden ze elkaar niet meer, en mensen raakten verspreid over de wereld. Telkens als mensen proberen groter te worden, de grootste te zijn, voert hen dit weg van God. Uitsloverij leidt steeds weer tot geweld en oorlog. Is dit waartoe wij op aarde zijn, onze bestemming?

Nee, zegt Jesaja in de eerste lezing. Op het einde der dagen, deze Hebreeuwse uitdrukking betekent: in de toekomst zal de berg waarop de tempel, het huis van de Heer staat, oprijzen boven alle bergen en uitsteken boven alle heuvels. Alle volkeren zullen erheen stromen. Oordelen zal de God van Jakob alle volkeren, rechtspreken over hen. Zwaarden zullen worden omgesmeed tot ploegscharen. De lezing die we hoorden van Jesaja vinden we vrijwel letterlijk terug bij de profeet Micha, een jongere tijdgenoot van Jesaja. De woorden van God wijzen ons de weg naar gerechtigheid. Vrede is de vrucht van gerechtigheid, van het recht doen aan elke mens. Deze vrede als vrucht zal groeien tussen de volkeren, tussen de mensen, en zal groeien in het hart van elk mens. Dat klopt, zeg ik; ik heb geleerd van deze joden.

Maar hoe doe ik recht aan elk menselijk wezen? Een uiterst actuele vraag. Trump dacht het te weten: Amerika eerst, Amerika voor de Amerikanen, en

27 november 2016, Theo Koster OP

dat blijken op de eerste plaats witte mannen te zijn. Allerlei andere bevolkingsgroepen, vrouwen, zwarte mensen, latino’s, illegalen werden de maat genomen, werden gekwetst en beledigd. Trump weet, hoe elk mens recht doen, moet; en hij werd tot president gekozen.

Hier in Nederland hebben we Wilders die weet hoe we recht doen. Zijn taal doet niet onder voor die van Trump. Wilders scoort momenteel zeer hoog in de peilingen. Inmiddels heeft zich ook een vrouw in dit rijtje gevoegd. Een zwarte vrouw, Sylvana Simons, weet precies hoe het moet. Omdat zij vrouw is en ook nog zwart wordt er in de sociale media fel gereageerd: agressief, racistisch, vernederend. Journalisten, opiniemakers en politici reageren hierop met goede voornemens: meer onderzoek, peilingen en uitleg. Dit soort oplossingen werkt niet. Het protest, de angst en onmacht onder mensen is niet ergens ‘daar’, ver weg. Het is hier, aldus mijn medebroeder Richard Steenvoorde deze week in Trouw. Het gaat om echte mensen, waarschijnlijk direct naast je eigen voordeur. Begin eerst daar maar eens: mobieltje uit, koffie of thee erbij en luisteren naar wat een ander ons te zeggen heeft.

Dit is wat Jezus deed. Elke dag bad hij en herinnerde hij zich dat God de grootste is. Voor hem was God niet de grootste op het gebied van macht, maar op het gebied van liefde. Het geloven van Jezus was gebouwd op verwantschap. God hield van hem zoals een ouder houdt van zijn of haar kind, en Jezus hield van God zoals een kind houdt van zijn ouders. Hij vertelt ons over het Rijk van God. God houdt van iedereen. God houdt niet van ons omdat we Gods liefde verdienen, maar omdat we kinderen zijn, Gods kinderen. Als wij van elkaar houden als zussen en broers, ziet God dit als het juiste antwoord op haar liefde voor ons. 

Van elkaar houden als zussen en broers is moeilijk. Je hebt elkaar niet uitgekozen, zoals je vrienden koos. Mensen kunnen onaardig, vijandig, vervelend zijn in hun gedrag, maar zij blijven jouw zuster of broeder. Iemands verkeerde gedrag dien je af te keuren, maar de mens zelf kun je nooit veroordelen. Het is een kunst een ander te zien zoals je jezelf ziet. Een mens met mooie en lelijke streken, zwakke en sterke kanten blijft het altijd waard opgemerkt en gewaardeerd te worden.

Jezus verstond deze kunst als geen ander. Geen wonder dat God gelukkig met hem was. Terecht noemen we hem bij uitstek de zoon van God. Wanneer hij terugkomt weet niemand, maar dat hij terugkomt staat vast. Wees dus waakzaam en doe wat Jezus deed: ieder die hij ontmoette zien zoals hij tegen zichzelf aan keek. Dan zal Jezus jou herkennen als zijn zuster of broeder. Je zult meegenomen worden en niet worden achtergelaten. Naar boven

2e zondag van de Advent Jesaja 11,1-10; Mattheus 3,1-12

De wolf en het lam wonen samen. De zuigeling speelt bij het hol van de adder.
Er wordt ons vandaag een beeld geschilderd van vrede, van evenwicht. Een visioen, een zicht op een andere wereld. Wat ondenkbaar is wordt werkelijkheid. Twee tegengestelde zaken komen samen. Het onmogelijke mogelijk. Onze wereld laat vaak het tegenovergestelde zien. Mensen wantrouwen elkaar. Er ontstaat ruzie en onmin. Je bent voor of je bent tegen. En als ik mijn zin niet krijg dan kom ik hem halen, met nog harder schreeuwen of desnoods met geweld. En onder het mom van vrijheid van meningsuiting wordt er van alles uitgekraamd.

In deze verdwaasde wereld klinkt vandaag de boodschap van Jesaja en van Johannes de Doper. Beiden spreken over mensen die vol zijn van de Geest. Jesaja noemt hen afstammelingen uit het geslacht van David, een nieuwe loot aan de stam van Jesse. Kortom uit het goede hout gesneden. Als kenmerken van deze goede Geest worden genoemd wijsheid en inzicht, beleid en sterkte, kennis en ontzag voor de Heer. Het zijn ook deze gaven die Salomon aan het begin van zijn koningschap aan God vraagt en geschonken krijgt, opdat hij op zijn beurt koning zal zijn zoals God. Het is ook dit bidden dat we horen in psalm 72 . Geef uw wijsheid aan de koning, dat hij een herder mag zijn voor uw mensen. Wie vanuit deze geest handelt, ademt de Geest van God.

Kenmerk van de Geest is onder andere Wijsheid. In onze taal kennen we de uitdrukking; de wijsheid komt met de jaren. Het is de levenservaring die recht van spreken geeft. Dit vraagt een houding van luisteren en ontvangen. Waarnemen wat er gebeurt. En deze ervaring, deze wijsheid delen met de mensen om je heen. Een mooi voorbeeld van gedeelde wijsheid was deze week te horen en te zien in DWDD. In een programma waarin altijd in hoog tempo wordt gesproken en gehandeld, werd het woord gegeven aan een éminence grise uit de Nederlandse politiek, Jan Terlouw, 85 jaar oud. Hij kreeg alle tijd om zijn verhaal te doen en hij hield een vlammend betoog over vertrouwen en over de zorg om de wereld. Als u de mogelijkheid hebt moet u het nog maar eens terug kijken. Een man vol wijsheid en vuur gericht op een leefbare wereld en onderling

4 december 2016, Jos Oostrik

vertrouwen. Het ademt de Geest van de Eeuwige.

In het Visioen van Jesaja over het twijgje wordt tot twee keer toe uit gesproken: ‘ Hij ademt ontzag voor de Heer’. Wat zou dit betekenen? Ik hoor hier in het diepe contact tussen de mens en zijn God. Een wederkerigheid zoals we die zongen in de litanie. keer je hart tot mij, keer mijn hart in mij. Het is een betrokkenheid die door werkt in het doen en laten. Het is als met geliefden die elkaar al lange tijd kennen, ze spreken dezelfde taal. De schilder Chagall die veel Bijbelse taferelen heeft geschilderd, zegt over zijn werk: Ik heb de bijbel gedroomd, het schildert in mij . En de apostel Paulus zegt vanuit een zelfde verbondenheid: het bidt in mij. Het zijn beide uitdrukkingen van de innerlijke band tussen de mens en zijn schepper. Mensen die leven van uit betrokkenheid met hun Schepper. Mensen van God die zich inzetten voor elkaar en de samenleving. In woord en daad laten zij zien waar het ten diepste in het leven omgaat, liefde en leven voor ieder van ons. Het is de mens die zich laat aanspreken door het heilige en het dag en nacht overweegt. Het is de mens die in gesprek gaat met de stem in zijn binnenste.

Mensen die bekleed zijn met de gaven van de Geest zijn niet degenen met de grootste mond, niet de betweters of de wetgeleerden, Johannes noemt hen adderengebroed , omdat zij niet vanuit de Geest handelen. Het zijn letterknechten uit op macht en eigen gewin. Nee het zijn veeleer de stille krachten in de organisatie, de harde werkers, de betrokken bestuurder, de trouwe mantelzorger, het is de wijze man/ vrouw die richting geeft en bemoedigt.

Johannes wijst ons vandaag op één man in het bijzonder. Iemand die vol is van de Geest en van vuur, Jezus van Nazareth. Hij is bij uitstek de gezalfde. Hij is bij uitstek degene die de Geest van de Eeuwige, zijn vader, ademt. Op weg naar het feest van zijn geboorte mogen we in deze tijd van Advent ons open voor zijn verhaal, voor zijn betrokkenheid op zijn Vader, moge het onze veerkracht aanraken opdat wij op onze beurt mensen worden die vanuit dit vuur leven. Maken we ons open voor zijn woord en laten we ons bekleden met zijn Geest. Moge het zo zijn.Naar boven

3e zondag van de advent:
Jesaja 35:1-10; Mattheüs 11:2-11

Het visioen dat wij hoorden uit de mond van de profeet Jesaja is bijna te mooi om waar te zijn! Geschreven in de tijd dat het volk van Israël in ballingschap verkeerde, heeft het moed en hoop gegeven aan veel mensen en je zou wensen dat het uitgeroepen en verkondigd zou worden aan al die mensen die in Syrië en Irak gebukt gaan onder het geweld en de terreur die er heersen.

Is het een droombeeld, een utopie die prachtig is om te horen maar toch nooit werkelijkheid zal worden? Visioenen en profetieën in de Bijbel verwoorden het diep gewortelde verlangen dat in alle mensen verborgen leeft en waarvan we heel goed weten dat het daarom ei-genlijk gaat. Wij zijn niet geboren om te leven in verdriet, verdeeld-heid, oorlog en onderdrukking maar om als vrije mensen onbevreesd en hoopvol met elkaar om te gaan. Onze wereld is niet bedoeld om een woestenij te zijn waar mensen elkaar naar het leven staan, maar om een plaats te zijn waar wij elkaar ruimte geven om te kunnen be-staan in goede en kwade dagen.

Het is goed dat wij zo’n visioen horen in de tijd van de Advent. Het is bij uitstek de periode in het jaar dat ons hartsverlangen weer in ons wakker wordt en nieuwe kracht geeft aan ons leven. Als wij horen dat hierin de heerlijkheid van God zich aan ons toont, dan kan het niets anders betekenen dan dat waar knikkende knieën weer kracht krij-gen, blinde ogen weer open gaan en dove oren weer gaan horen aan het licht komt waartoe de schepping bedoeld is. Over die wereld klinkt vanaf het begin het woord ‘en God ziet dat het goed is’. Zo is onze wereld bedoeld! Het zijn profeten die ons die oude woorden in herinnering brengen en zo nieuwe hoop wekken in ons. Maar waar horen wij die mensen, waar kunnen wij ze vinden?

11 december 2016, Henk Jongerius OP

Het zijn geen mensen die in mooie kleren gekleed gaan en verblijven in de paleizen van de groten der aarde. Het zijn mensen zoals de profeet Johannes de voorloper die leefde in de woestijn. Profeten staan op midden in onze verdeelde en door geweld geteisterde we-reld. Zij zijn onaanzienlijk, eigenlijk zijn ze alleen een stem. Zij roe-pen ons op om te kijken naar die rabbi uit Nazareth, van wie Johan-nes getuigde dat hij niet waardig was de riem van zijn sandalen los te maken. 

Als hij vraagt of het Jezus is die komen moet, antwoordt Jezus hem met de woorden uit de profetie van Jesaja. Door zijn toedoen gaan onze dove oren open en zien wij weer een weg om te gaan en de kleinste mens in Gods koninkrijk is groter dan Johannes!

Soms gaat ons in kleine mensen, in kinderen, het visioen open van dat leven in Gods licht. Het zijn de kleinen die onbevreesd en kwets-baar andere mensen laten zien waar het werkelijk om gaat. Zij ver-staan de kunst om het oude visioen in ons wakker te roepen dat wij geroepen zijn tot harmonie, samenhang en vreugde in elkaar. Het zijn kleine profeten en waar zij leefden in ons midden ging ons hart open voor het koninkrijk van God. Als die kleinen ons ontnomen wor-den kan het visioen aan kracht verliezen totdat wij de boodschap van hun leven leren verstaan. Wij mogen hun leven in ons bewaren en er de kracht uit putten om te leven in vertrouwen op het visioen dat wij elke dag geroepen worden om te wonen in Gods vriendelijk licht waar blinde ogen opengaan en wij nieuwe kracht ontvangen van elkaar. Van dit visioen heb ik 50 jaar lang mogen getuigen en ik hoop dat u allen in de dankbaarheid ervoor willen delen en het bewaren in ons midden. Zo moge het zijn.Naar boven

4e zondag van de advent:
Jesaja. 7: 10-14; Matteus. 1: 18-24

Nog een week en we vieren kerstmis. Vier weken lang hebben we ons voorbereid. Vier zondagen op een rij klonken bemoedigende woorden van de profeet Jesaja. Gelukkig bemoedigende woorden, want die heeft onze wereld, die hebben wij zo hard nodig. Toen en nu liggen niet zo ver uit elkaar.

Jesaja kondigt de geboorte aan van de Immanuël, van de God met ons. En Matteus laat in zijn evangelie horen, dat die geboorte aanstaande is. Vandaag wordt dit tot ons gezegd.

Doet ons dit iets? Worden we daar blij van? Of hebben we het al zo vaak gehoord dat het ons eigenlijk niets meer zegt? Raken we door het nieuws en de t.v.-beelden onverschillig? We zien bij het journaal zoveel ellende, zoveel dood en verwoesting, zoveel woestijn of beter nog zoveel woestenij. Beelden uit Syrië en zoveel andere landen. Allemaal invulling van een oud bijbels beeld: woestijn.

“Woestijn” roept bij ons iets op van een uitzichtloze zandvlakte, heet, dor, zonder water en verkoeling. Radeloze mensen die met gammele bootjes de Middellandse Zee probeerden over te steken zullen in wezen eenzelfde woestijn-ervaring gehad hebben. Ook de zee kent een gevaarlijke doodsdreiging.

Dat zijn de woestijnen, ver van ons bed. Maar van nabij kennen we ook woestijnen, in een andere betekenis, ‘onze woestijn’ waar we zelf middenin leven. Want er is ook veel woestijn in onze drukke wereld: leegte, eenzaamheid, verlatenheid, grote woorden in de politiek, die geen echte oplossing voor de problemen bieden.

Waar ervaar ikzelf van dichtbij: daar en daar loopt het niet lekker, is mijn verhouding met een ander niet zoals ik zou willen. U kunt zelf beter dan ik nagaan in welke woestijn je zit, waar nog een en ander vatbaar is voor verbetering.

We hebben de afgelopen weken de nodige aansporingen gekregen om ons daarop te bezinnen, en steeds met een positieve lading: in het licht van de Heer worden zwaarden omgesmeed tot ploegscharen en speren tot sikkels – het onmogelijke gaat gebeuren: wolf en lam wonen samen, leeuw en rund eten hetzelfde voer, kind en slang spelen met elkaar – blinden zien

18 december 2016, Gerard Braks OP

weer en doven gaan horen, van wilde dieren heb je niets te duchten, blijdschap en vreugde keren terug, kommer en kwel vluchten weg.

En vandaag horen we Jesaja zeggen, dat het ons gegeven zal worden in de geboorte van een Kind, Immanuel geheten d.w.z. God met ons. Dat is de grootste belofte: het wordt ons gegeven, we hoeven het niet op eigen kracht alleen te doen. God ziet naar ons om en komt om ons bij te staan.
Nog steeds een visioen, een belofte aan ons die nu leven. 

Kunnen we ons daar echt voor open stellen? Wij die bijna alles binnen handbereik hebben en gewend zijn het leven in eigen hand te nemen. Hoe moeilijk is het niet voor ons om te verwachten dat het heil, die wereld naar Gods hart waar mensen als gelijken met elkaar leven, van boven komt; dat God zal redden.

Als we het wereldgebeuren van vandaag bezien, ook van dichtbij en in eigen leven, dan weten we dat we het niet van mensen alleen, van onszelf moeten hebben.

Maar we moeten wel wat doen. Profeten als Johannes de Doper drukken ons op het hart, dat verwachten iets anders is dan maar gaan zitten afwachten, we zien wel wat komt. Dat is niet het wachten en verwachten waarover de Bijbel spreekt. Wachten en verwachten vanuit een gelovig perspectief is, dat je nu al begint om het traject te effen voor die weg waarover we vorige week hoorden, de weg naar de vervulling van Gods belofte. Hij zal het grote werk doen, omdat wij Hem zo ter harte gaan, maar we moeten zelf wel de handen uit de mouwen steken en eraan meewerken. Zaak is, dat we niet teveel ineens verwachten, situaties worden niet ineens perfect. Maar als we oog krijgen voor de kleine positieve ontwikkelingen door de goede inzet van mensen, dan komt het rijk van God toch een beetje dichterbij.

Dat begint met een houding van geloof, waarin geloof in de kracht van het goede en in de kracht van de God-met-ons vooropstaat. Dat mag ons blijven inspireren en creatief maken om niet bij de pakken neer te zitten, ook al zien we nog zoveel wat niet klopt. Ik zeg het de grote Gandhi na: wees zelf in de wereld de verandering die je graag zou zien!

Immanuel, God met ons, moge je, zal je helpen! Naar boven

Kerstmis 2016; Lucas 2,1-14

'De herdertjes lagen bij nachte'. Zo zingt een oud en romantisch kerst¬lied. Of moet het zijn: 'de herdertjes gooiden met stenen'? Wat míj betreft het laatste. Dat ze trouw de wacht hielden en hun schaapjes hadden geteld heb ik nooit meegemaakt. Dat ze met stenen naar je gooien wel. Dat gebeurde even buiten Betlehem tijdens een reis door Israël. Op het herdersveld lag een grote kudde scha¬pen en iets opzij daarvan zaten drie herders. Ze leunden tegen een lage stenen muur, terwijl ik met enige medereizigers daarlangs liep. Toen we bleven staan om een plaatje te schieten begonnen de herders woest te schreeuwen, pakten stenen op en begon¬nen er mee naar ons te gooien, zoals we zo dikwijls op televisie zien als de Palestijnen Israëlische soldaten bevechten. We doken snel om¬laag achter de muur en maakten dat we wegkwamen. We vonden ze natuurlijk niet aardig. En we zagen ze helemaal niet zitten onder de kerstboom, terwijl ze met gevouwen handen en gebogen hoofden vol tederheid naar een kind in een kribbe staren. Dat zijn toch twee totaal verschillende werelden. Het gegooi met stenen stuit je te¬gen de borst, evenzeer als de talloze geweldplegingen tegen weerloze mensen, waarvan we vandaag de dag helaas zo vaak vernemen. 

Het ligt voor de hand om te denken dat dit niets met de werkelijkheid van God te maken heeft. Maar ik denk dat we ons vergissen. Die stenen gooiende herders bij Betlehem verto¬nen meer overeenkomst met hun collega's van zo'n twintig eeuwen geleden dan de brave herderbeeldjes, die onze kerst¬stallen bevolken. De wereld, die hoort van vrede op aarde, is niet braaf, niet vriendelijk, niet hoffelijk en wil helemaal niet veran¬deren, tenzij we -gemeten naar onze maatstaven- er beter van wor¬den, in ieder geval niet minder. Maar een wereld, die hoort van vrede op aarde, is óók boeiend, uitdagend en meeslepend. Ze wil best veranderen, als we maar wat tijd van leven krijgen. De wereld, waarin we leven, is als die herders. Ze gooien met stenen, ze vloeken en verwensen je, dat wel, maar ze hoeden óók de kudde en houden die bijeen.

De herders vertegenwoordigen niet alleen een bepaalde groep maar zijn ook een weergave van onze complexe sameneving. Hard en lief, grondeloos bedorven en eindeloos fraai, bedreigend en beschermend, gewelddadig en teder, ondergedompeld in een uitzichtloos bestaan en levend op de wieken van een verrukkelijk genieten. Aan die walgelijke en wonderschone wereld laat de Levende het horen: vrede op aarde! De bode van dit vreugdevolle nieuws wordt niet naar de kerkelijk leiders gestuurd. Ik hoor niet van schriftgeleerden, farizeeën en priesters. Ook niet van koningen, keizers en andere hoog-waardigheidsbekleders. Ook niet van uitvinders, geleerden, dichters en wijsgeren, van oorlogshelden en vredestichters. Ik hoor niet van een bepaalde klasse, stand of rang¬orde. De vrede, waarmee de Levende ons wil overgieten, is niet bedoeld voor functionarissen, ambtsdragers, de bekleders van meer of minder belangrijke posities. Die vrede is bedoeld voor mensen van vlees en bloed, voor gave en verscheurde zielen, voor blijde en gebroken harten. Die vrede lijkt plotse¬ling aangezegd temid-den van de herders. Zo staat het geschreven: plotseling, dus onverwacht, niet berekend, niet bedacht. 

Toch vraag ik me af: is de geboorte van de Christus werkelijk zo onverwacht? Of zijn we misschien iets vergeten! Is ons geheugen onder de druk van de dagelijkse omstandigheden zó beschadigd dat we het verband tussen het begin van de bijbel en de blijde boodschap van deze nacht niet meer zien? Zien we niet iets over het hoofd? Dat begin leert ons toch dat God zegt: laten we de mens maken als mijn gestalte, zodat de mens wordt als mijn beeld en gelijkenis! Dáár gaat het om: de menswording van de mens! Dat is de absolute prioriteit van de Bijbel. Daarom is ze geschreven. Al het overige, hoe indrukwekkend ook, is daaraan ondergeschikt. Zijn we het vergeten? Of roept de feitelijke gestalte van de mens, zoals wij die kennen en zoals wij onszelf ervaren, zoveel vragen over zijn feitelijke

24-25 december 2016, Ernst Marijnissen OP

gedragingen op dat we aan de eigenlijke bestemming van de mens niet meer toekomen? Dat we dus zijn gaan denken dat een ongerepte mens en puur en zuiver mens zijn niet tot onze werkelijkheid kunnen behoren? Dan zeggen we dus: de volmaakte mens bestaat niet. Er is altijd wel een klein foutje aan te wijzen. Wie van ons is zonder zonde?

Dan zegt God: lieve mens, je wel. Jij denkt dus dat het aan de mens niet gegeven is de gestalte van God te worden. Je weet het dus beter dan God? Als je tenminste nog in God gelooft! Want zij, die niet in God geloven houden zich met deze vraag van God niet eens bezig! Denken wij, die hier deze nacht bijeen zijn gekomen, dat ook? Of hebben ook wij de bestemming van de mens als de gestalte van God beperkt tot één mensenkind, dat wij Jezus noemen? Wentelen ook wij het gewicht om voor elkaar zo goed als God te zijn af op die ene mens Jezus van Nazaret? En hebben wij de weigering om het begin van alle bijbelse verhalen serieus te nemen vorm gegeven in onze manier van kerk zijn? En dat betekent dan ook: in onze manier van liturgie vieren? Ons geloof belijden en theologie bedrijven? Maar ook en meer persoonlijk in onze manier van bidden, het uitspreken en uitbeelden van wat we menen te geloven! Dan wordt, als dat zo is, deze nacht met recht en reden een Blijde Boodschap vernomen. 

God zegt deze nacht tot ons: als jullie zó denken en doen zal IK jullie verlossen van jullie beduchtheid om mijn roeping van de mens om tot mijn gestalte te worden serieus te nemen. IK kom jullie te hulp als jullie blijven twijfelen aan de mogelijkheden van de mens blijvende vrede op te bouwen. Jullie zijn bang dat jullie wat durven en daarom laat IK je zien waartoe de mens in staat is, omdat IK dat wil. IK laat jullie zien hoe een mens trouw blijft aan mijn Torah, Wet en Profeten, De Schrift. Hoe je deze in je levenspraktijk tot vervulling brengt en ermee omgaat. Ik laat jullie óók zien dat jullie er niet zonder kleerscheuren vanaf komen. In jullie wereld is het niet vanzelfsprekend dat zo’n mens welkom is. Zo’n mens verkeert op gespannen voet met de samenleving van alledag.

De mensenliefde van God is alomvattend. Alles wat wij daarover zeggen is ontoereikend. Deze nacht wordt het ondenkbare denkbaar. Deze nacht wordt de ware gestalte van de mens zichtbaar. Deze nacht begint het verhaal van de mens als de gestalte van God, van wieg tot graf: van onwankelbaar vertrouwen op God, van niet aflatende liefde tot de mens en, helaas, dus ook van verdriet, miskenning, haat en verraad. Van lijden tot de dood er op volgt. Jullie mensen moeten weten, zegt God, dat áls IK jullie de ware mens laat zien, dat ook betekent: alles of niets!

Deze nacht wordt de belofte van de Schriften, de Torah, vervuld. Daarmee bedoel ik te zeggen: wij, u en ik, hoeven niet bij de pakken neer te zitten. Wij hoeven niet langer te denken dat wij niet in staat zijn vrede en gerechtigheid in deze wereld tot stand te brengen. Wij hoeven ook niet langer te denken dat het lijden van goede mensen tevergeefs is. Wij mogen, ja wij moeten er op vertrouwen, dat - hoe somber en donker de wereld om ons heen ook kan zijn - het licht van de ware mens deze duisternis verlicht en doet verdwijnen. Daarom is Jezus van Nazareth de eerstgeborene: de eerste gestalte van de oprechte mens!

Wij horen deze nacht een nieuw lied, of zo u wilt: wij horen het eeuwenoude lied opnieuw: ik verkondig u een grote vreugde! Het klinkt onverwacht, maar ook weer niet. 

Dat horen de herders op het veld. Herders! Dat betekent: dat moeten wij horen wij, die genodigd en geroepen zijn als herders en behoeders deze blijde boodschap voor te leven, te verkondigen en over de wereld uit te dragen. Geen stenen voor brood zullen wij geven, maar voedsel van hoopvol en blijvend leven! Zalig kerstfeest!Naar boven

Kerstmorgen 2016, Johannes 1, 1-18

Wat we hoorden is een hoogtepunt uit de Bijbelse verhalen. De betekenis van deze woorden ontdek je in het leven van alledag. Dit begin van het evangelie van Johannes, dat we de proloog noemen, het zou me niet verbazen dat Johannes, al op hoge leeftijd, deze proloog als laatste opschreef, toen hij zijn versie van het evangelie af had. Ons leven is een mengeling van omgaan met allerlei mensen, vertrouwd en vreemd, vriend en vijand en alles wat daartussen zit, een mengeling van omgaan met én van teruggeworpen worden op jezelf, op wie je bent.
In het begin was het woord…. Met de eerste paar woorden begint ook de Bijbel, het scheppingsverhaal: in het begin schiep God de hemel en de aarde. Toch is dit geen terugblik in het verleden, maar een vooruitwijzen: schepping is geen verleden, maar nu; schepping gebeurt. In het begin was het woord…. Het woord is niet geworden, is niet met de tijd ontstaan; het ís er; het is tijdloos, altijd, het woord.
Leven is praten, en praten is meer dan elkaar berichten zenden. Belangrijker dan wat we elkaar te melden hebben zijn onze verhalen, dat wat we elkaar te vertellen hebben. In onze verhalen licht op het mysterie dat ieder van ons is, en verhalen verbinden ons met elkaar.
Hadden we en hebben we voldoende aandacht voor wat ons verbindt, nemen we de tijd voor elkaars verhalen, voor spelen, gezelligheid, thuis zijn? Hadden we en hebben we aandacht voor de eigen persoonlijkheid, of gaan we onszelf uit de weg uit angst je te vervelen, jezelf onder ogen te zien, in helder licht?

25 december 2016,Theo Koster OP

Dat heldere licht was er al, en het leven opent je de ogen ervoor, voor die wonderlijke mengeling van samen en alleen zijn. En al levend kun je ontdekken dat je naar dat licht toegetrokken wordt. Het is een warm licht dat je kan doen voelen, dat deze warmte ook in jouzelf zit. Kinderen worden van God, noemt Johannes dit.
Het woord is vlees geworden. Het tijdloze woord wordt een historische gebeurtenis. Vlees is het tegendeel van God. Vlees is het menselijk bestaan, in haar eindigheid en broosheid, vergankelijkheid. Je hoeft maar dit te doen en het spat uit elkaar, kapot, lijden en verdriet.
Het woord verzoent God met de mens. God heeft dankzij het woord weer een adres, een vindplaats; niet meer in een tempel slaat Hij zijn tent op, maar onder ons. Het woord is de ontboezeming van de Vader. Het woord is een en al trouw; een mens kan op dit woord bouwen.
In en tussen ons in is God aanwezig. Je komt Haar tegen door volop te leven en je niet op te sluiten in jezelf. In het leven van alledag wijst de wet van Mozes richting, en is Jezus een gids naar God. Johannes ziet het goed. Jezus is geen god; Jezus doet God.
Wil je God zien, kijk dan naar Jezus; hij is de gezichtsuitdrukking van God. Jezus is een metgezel die je onderweg tegenkomt, en jou God doet kennen als liefdevol.
Samengevat: wil je God ontmoeten, neem dan je leven op je, en leef van harte.Naar boven

Nieuwjaar: Numeri 6: 22-27

Koning Willem Alexander zei in zijn kersttoespraak dat hij geworsteld had met wat hij zou zeggen. Ik wil me niet met hem meten, maar dat gevoel van een worsteling was mij de afgelopen week ook niet vreemd. Wat ga ik zeggen? Want het kan zoveel kanten uit. Ik blijf graag dicht bij huis. Want 2017 wordt voor ons een belangrijk jaar, waarin we de zegen van boven hard nodig hebben.

Wat bedoel ik met die zegen? Wat bedoel ik als ik iemand ‘zalig nieuw-jaar’ wens? Die twee liggen in het verlengde van elkaar. Een zegen is geen momentopname. Je wenst, je bidt iemand toe dat die zegen een blijvende kracht mag zijn in het leven van iemand. Zo hoorden we ook in de woorden die de Heer sprak tot Mozes. Mensen, wij, moeten elkaar zegenen, elkaar tot zegen zijn. Wij zijn getekend met de naam van Jezus, d.w.z. ‘God redt’. Het is aan ons om die naam ook waar te maken. Wij zijn gezegend met licht. Daarom mogen en kunnen wij ook elkaar zegenen met dat licht.

Dat gaat weer een jaar lang een alledaagse bezigheid of opdracht worden. En daarbij dienen we te bedenken dat 2017 voor ons een bijzonder jaar gaat worden, waarschijnlijk niet altijd gemakkelijk. Want we moeten ons van binnen laten raken door wat er uitwendig gebeurt.

Dat de nieuwbouw en vernieuwbouwing dit jaar van de grond komt, is voor ons een uitnodiging om zelf tot iets nieuws te komen. We hebben naar alle kanten laten horen, dat we blij zijn met de komst van onze nieuwe medebroeders. Ik bid hen ook van harte toe, dat zij zich hier volkomen thuis mogen voelen; dat zij zichzelf durven zijn en dat door ons gehoord wordt wat zij op hun hart hebben en wat hen ten diepste bezielt. Het is niet vanzelfsprekend dat wij dit zomaar doen. Dat vraagt iets van ons allen. Met hun komst, afgelopen september, en straks met de eventuele komst van weer nieuwe broeders, zullen we moeten nadenken hoe we samen onze gemeenschap vorm willen geven. Klooster Huissen kan niet vanzelfsprekend blijven zoals het was. Als we echt vormingshuis willen zijn, zullen we onszelf ook moeten hervormen.

1 januari 2017, Gerard braks OP

Daar zal het kapittel in maart natuurlijk ook bij stil staan. Want de vorming van nieuwe medebroeders gaat heel de provincie aan, kan nooit een zaak zijn van ons alleen. Het kapittel gaat natuurlijk om meer. 

Maart staat in ons land in het teken van de verkiezingen. De aanloop is al volop bezig. Naar aanleiding daarvan zie Wim Voermans, hoogleraar staatsrecht aan de universiteit van Leiden afgelopen week: “Nieuwe tijden vragen om nieuwe antwoorden en om nieuwe bewegingen”. Voor ons geldt niet anders, al hebben we niet op alle vragen een afdoend antwoord.

Tijden veranderen. Daarom wordt het steeds weer nieuwjaar en wordt er aanpassing van ons gevraagd. Dat geldt naar mijn overtuiging ook voor de kapelgemeenschap, die hier ’s zondags bij elkaar komt. Ik heb daar in Op Schrift al eerder iets over geschreven. Het wachten is op antwoord hoe de kapelgemeenschap dit zelf ziet. Ik ben benieuwd.

Ik wens ons allen op deze eerste dag van 2017 toe, dat we met elkaar niet vast blijven houden aan wat was maar in geloof en vertrouwen elkaar in het licht van de woorden uit Numeri zegenen met leven. 

Vandaag krijgen we weer een nieuw jaar in handen, een nieuw jaar om het te zegenen, om elkaar te zegenen met nieuw leven en echte verbondenheid. Onze bereidheid daartoe maken we zichtbaar door nu met elkaar aan de tafel van de Heer Brood en Beker, ons aangereikt door Hem, met elkaar te delen tot nieuw leven. Weet dat eenieder, zonder uitzondering, daarbij welkom is.

Vredeswens:
Van harte een Zalig Nieuwjaar vol licht en onderlinge verbondenheid, gezegend met nieuw leven. Dat mag vandaag onze vredeswens zijn. Reiken we elkaar een hand vol vrede aan. Naar boven

Openbaring van de Heer: Jesaja 60,1-6; Mattheüs 2,1-12

De toespraak die Huub Oosterhuis uitsprak bij de begrafenis van prins Claus gaf hij bij een publicatie van zijn preken de titel mee ‘een geboren koning’ waarmee hij suggereerde wat voor een koninklijke mens deze man geweest was. Ik moest daaraan denken toen ik de vraag van de magiërs door me heen liet gaan als zij in Jeruzalem ko-men vragen waar de pasgeboren koning van de Joden geboren was. Er staat niet ‘waar is Jezus geboren’ want dan zouden wij blijven steken in een historisch verhaal, maar ‘waar is de geboren koning van de Joden te vinden?’

De inzet van het evangelie volgens Mattheüs is niet om ons een geo-grafische plaats aan te wijzen waar de geboorte van Jezus plaats vond, maar om ons ervan bewust te maken dat deze Jezus de ware koning van de Joden is, zoals op het eind van zijn leven het opschrift op het kruis luidde. Dat wat daar spottend bedoeld werd is tegelijker-tijd zijn waarachtige titel. Een ook de plaats waar hij geboren is – Bethlehem wat huis van brood betekent – verraadt al van meet af aan dat het hier om iemand gaat die het brood zou worden voor het leven van de wereld. De Schriftgeleerden in Jeruzalem citeren terecht de profetentekst ‘Bethlehem, u bent zeker niet de minste onder de leiders van Juda, want uit u zal een leider voortkomen die herder zal zijn van mijn volk Israël’.

Wat wij vandaag vieren is het verschijnen of openbaar worden van wie Jezus is, zoals dat ook gebeurt op de twee komende zondagen als wij de doop van Jezus en zijn aanwezigheid op de bruiloft in Kana gedenken, waar hij, zoals Johannes het schrijft, zijn heerlijkheid openbaar maakt. Die heerlijkheid is het die in het geding is: wie is de ware Heer en koning? Is dat Herodes die geen ander als koning naast zich duldt en daarmee model

8 januari 2017, Henk Jongerius OP

staat voor alles wat macht wil hebben in deze wereld en er niet voor terugschrikt om zelfs onschuldige kin-deren te doden omdat zij een bedreiging van zijn macht zouden kun-nen zijn? Tot op de dag van vandaag maken wij mee hoe datzelfde gebeurt in Syrië en Irak of in Turkije waar meedogenloos wordt om-gegaan met iedereen die een bedreiging vormt voor machthebbers.

Voor al deze koningen vormt de nieuwgeboren koning van de Joden een aanklacht en een bedreiging, niet omdat hij geweld tegenover geweld stelt maar omdat hij met een andere kracht geladen is. Zijn koninkrijk is niet van deze wereld, maar biedt uitzicht op en belooft een andere wereld waar liefde en verzoening het laatste en beslis-sende woord hebben.
Het is de wereld die Jesaja ons schildert als hij spreekt over het ware Jeruzalem waar alle volken naar toe zullen komen omdat het zijn naam waar maakt en een stad van vrede zal zijn. Daar is alle duister-nis verdwenen en wonen mensen in het licht waarin zij elkaars ge-zicht zien, daar hoort men niet langer van geweld, van verwoesting en puinhopen maar daar, zo zegt Jesaja het, gaat de zon nooit onder en neemt de maan niet af omdat de HEER ons licht zal zijn voor eeuwig en de dagen van rouw ten einde zijn’.

In deze geboren koning die een knecht en een herder is, ontsproten aan Davids stam, de eeuwenlang beloofde morgenster, is ons het licht opgegaan dat ons leiden zal uit duisternis, onvermogen en dood. Zo zullen wij net als de magiërs een andere weg naar huis gaan als her-ders die zich ontfermen over misdeelden en de zwakken weer le-vensmoed geven. Zo worden wij mensen naar Gods hart die wonen in het licht! Moge het zo zijn. Naar boven

Doop in de Jordaan: Jesaja 42,1-7; Matteüs 3,13-1

Vandaag hebben we het prachtige getuigenis van de profeet Jesaja gehoord over het ware beeld van de mens. De mens waarvan je droomt. De mens, die jij wel zou willen zijn. Dan bent u in goed gezelschap, want dat is precies wat God wil. Daartoe nodigt God ons uit als Hij zegt: laten wij mensen maken naar ons beeld en gelijkenis. Die ware en zuivere mens schildert Jesaja in zijn lezing. Misschien zijn we het alweer vergeten en daarom vat ik zijn profetie nog eens samen. Hij profeteert aldus: “Zie mijn dienaar, ik ondersteun hem, mijn uitverkorene, in hem heeft mijn ziel behagen. Ik geef mijn geest over hem; hij zal het recht doen uitgaan naar de volkeren. Hij zal niet schreeuwen, zal geen ophef maken, zijn stem niet laten horen op straat. Het geknakte riet zal hij niet breken, een verflauwende vlaspit niet doven. Naar zijn trouw zal hij recht doen uitgaan. Hij zal niet verflauwen, niet geknakt worden voordat hij op aarde recht heeft gebracht, en op zijn onderricht wachten de verste kusten”. Prachtig! Mooier kun je het eigenlijk niet verwoorden. Dit is de roeping van de mens, van u en van mij. Zo worden wij godsdienstig, dienaars en dienaressen van God, of, gelijk we ook wel zeggen: kinderen van God, en u weet het hoezeer kinderen op hun ouders kunnen gelijken. Wij worden de gestalte van God en zo wordt God zichtbaar in deze wereld omdat wij, mensen, voor elkaar zijn zo goed als God. Mooi gezegd, denkt u nu misschien. Maar daar klopt toch niets van! Kijk toch om je heen! Blader door het geschiedenisboek van de mens. Iedereen vecht voor zijn eigen mening en begeerten. Als anderen niet doen wat wij vinden en willen plegen we moord en doodslag. Soms vind je een enkel lijk ergens op straat, dan weer zijn grote delen van de aarde veranderd in een slachtveld, doordrenkt met het bloed van tienduizenden gesneuvelden tegelijk. En bleef de natuur eeuwenlang ongerept, nu we deze aan de drift van de menselijke expansie hebben opgeofferd wordt ze de grootste bedreiging voor het voortbestaan van de mens. Mooi die profetie van Jesaja, maar toen hij die woorden opschreef waren er nog geen atoombommen op steden vol mensen geworpen, werden mannen, vrouwen en kinderen nog niet bedreigd door zelfmoordcommando’s, autobommen en granaten, terwijl het dagelijks leven zich op de markten en straten van onze steden afspeelde. Ziekenhuizen werden niet platgegooid en de Noordpoolkap vertoonde nog niet de grootste smeltpartij sinds mensenheugenis. Heel mooi die worden van Jesaja, maar dat is niet onze wereld. Ik controleer de veiligheidssloten van mijn huis, verzeker mij tegen van alles en nog wat en hoop er het beste van. Leggen we ons daar nu bij neer? Dat hoeft niet als we tenminste bereid zijn de hele profetie serieus te nemen en in onze droom een plaats te geven. Jesaja zegt ook: "Hij zal niet verflauwen, niet geknakt worden voordat hij op aarde recht heeft gebracht,…. Ik zal je behoeden, je bestemmen tot een verbond met de gemeenschap, een licht voor de volkeren; om ogen van blinden te openen, om wie geboeid is uit de kerker en wie neerzitten in het donker uit de gevangenis te leiden”. Ik vat dit aldus samen: sta pal voor allen, die in onze samenleving het slachtoffer worden van haar duistere kanten. Kom op voor de kleinen, de armen, de naamlozen en houdt voet bij stuk. Wat doen we nu? Begint nu het gemor van alledag? Daar begin ik niet aan! Ik riskeer mijn baan niet voor een stelletje vreemdelingen, zwervers en verslaafden! Ik werk wel bij een bedrijf dat dingen maakt, die schadelijk zijn voor de gezondheid, maar ik houd mijn mond, want ik moet mijn boterham kunnen betalen. Ik heb een gezin te onderhouden. Ik moet aan mijn toekomst denken! Daar begin ik niet aan! En vervolgens stellen we ons veilig met het argument: een mens is niet volmaakt en kan dat ook niet zijn. Ik hoef niet de lasten van deze wereld te dragen.

15 januari 2017, Ernst marijnissen OP

Ik weet het, maar we zien een paar woorden uit de profetie over het hoofd. Jesaja zegt: “hij zal niet verflauwen, niet geknakt worden vóórdat hij op aarde recht heeft gebracht”. Daar noemt hij het grote risico, dat wij willen vermijden. Als je pal staat voor het recht van ieder wordt je niet geknakt vóórdat je dat hebt gedaan. Eerst daarna kan het je overkomen dat de kwade machten in deze wereld dat op jou verhalen en zich wreken. Dán kun je worden gebroken. De conclusie is hard en zonder omwegen: je wordt eerst waarlijk mens als je het lijden een vaste plaats in jouw bestaan geeft. Met andere woorden: het lijden is inherent aan menswording. Als je werkelijk mens wilt worden gaat dat niet zonder kruisweg. Nu neem ik u mee naar de Jordaan. Die kennen we, zeggen we dan. Natuurlijk, een rivier, beroemd geworden door de doortocht van Israël onder leiding van Joshua, toen het na veertig jaar woestijn eindelijk het Land van Belofte mocht binnentrekken. Deze doortocht herinnert ons aan die andere, die grote, door de Schelfzee, toen het volk door Mozes werd weggeleid uit het slavenhuis van Egypte. Water kan een bedreiging vormen, dat weten wij allemaal. Daarom is water dan weer het symbool van chaos, verwoesting en geweld, en dan weer van leven en vernieuwing. Jezus komt bij de Jordaan en vraagt Johannes hem te dopen. Dan moeten we niet denken aan een schelpje of een kommetje water, maar aan volledige onderdompeling! Zo wordt ons ook de betekenis van deze doop duidelijk. Jezus gaat onder in de verwarring, de turbulentie en de duisternis van onze samenleving. Dat is de gang van de mens: wij willen van het donker naar het licht, van onrecht en onvrede naar recht en vrede. Daarom is menswording een opstijgen uit alles wat de ware gestalte van de mens blokkeert en dwarsboomt. Als Johannes aanvankelijk weigert om Jezus te dopen zegt deze: “sta het nu toe; zó immers past het ons alle gerechtigheid te vervullen!”. Daarmee wordt de profetie van Jesaja vervuld. Weet u het nog? “Hij zal niet verflauwen, niet geknakt worden vóórdat hij op aarde recht heeft gebracht, en op zijn onderricht wachten we totaan de grenzen der aarde”. Dus wereldwijd, nu en altijd, overal en tegen beter weten in! Ik heb gezegd dat wij dat soms wel willen, maar niet haalbaar achten. Dat ligt boven en buiten de mogelijkheden van de mens. Van Jezus zeggen we dat hij zonder zonden is en daarom alles goed heeft gedaan. Zelfs zijn lijdensweg en sterven kon hij vlekkeloos volbrengen, omdat hij wist dat hij uit de doden zou worden opgewekt. Daarom is hij degene, die wij, en meestaal op eerbiedige afstand, moeten navolgen. Maar in mijn hoofd kriebelt een vraag: hoe kon hij dan na het laatste avondmaal zeggen dat wij als zijn leerlingen grotere dingen zouden kunnen verrichten dan hij heeft gedaan? Ik weet maar één antwoord dat hout snijdt: Jezus is het unieke beeld van de mens in een wereld vol tegenstellingen. Als je de moeite neemt je in te zetten voor vrede en gerechtheid, als menslievendheid en vriendelijkheid je werkelijk ter harte gaan, ben je op weg om te groeien naar de gestalte van God. Dat is, ik zei het al, soms een hopeloos lijkende weg, maar Jezus leert ons in woord en daad dat de belofte van God niet ijdel en leeg is, maar kan worden volbracht. Doe als ik, zegt hij ons, en als het nodig is zul je nog grotere werken verrichten dan ik heb verricht. Er is hier natuurlijk geen sprake van competitie. Het gaat om het goede horen, het juiste spreken en het oprechte doen. We mogen van Jezus geen zondebok maken, die we de woestijn van ons falen en het gebrek aan goede wil insturen. Als Jezus uit de wateren opstijgt daalt de duif van de Geest Gods op hem neer en de stem klinkt: dit is mijn zoon. Dat betekent: dit is mijn gestalte van de mens. Zo wil Ik het. Daarom vind Ik in hem mijn welbehagen. Zie ik naar Jezus dan zie ik hoe ik moet worden! Dan ben ik met hem gedoopt.Naar boven

Bruiloft vann Kana: Jesaja 62, 1-5; Johannes 2, 1-11

Het verhaal uit: ‘Een Parel voor elke dag’ 16 januari
Ergens in China werd er een bruiloft gevierd. Het bruidspaar wilde veel mensen op hun feest. Maar het koppel was arm. Dus vroeg het aan elke genodigde: ‘Breng een fles wijn mee. Bij de ingang zal een groot vat staan waarin je jouw fles kunt leeggieten’. Alle genodigden deden dat. Het feest begon. De bedienden liepen naar het grote vat, schepten er volle kruiken uit en schonken de glazen vol. Groot was de verwondering van de genodigden toen ze merkten dat ze water dronken. Want iedereen had gedacht: ‘Niemand zal die ene fles water die ik erbij doe, bemerken of proeven’. 

Wellicht had u net als ik gehoopt en misschien wel verwacht dat dit verhaal ‘anders’ zou aflopen. Enerzijds schrikken we – denk ik/hoop ik. Anderzijds moeten we ook wel constateren dat dit misschien niet eens zo’n hele grote uitzondering is, vandaag de dag. Onze wereld lijkt vol van wantrouwen, agressie, overmoed en corruptie.

Dit verhaal staat in schril contrast met het Evangelie van vandaag. Daar is de wijn overvloedig aanwezig. In een van de commentaren las ik dat die zes vaten wel voor 600 liter borg staan!! 

We weten dat Johannes zijn Evangelie evenwichtig heeft opgebouwd. Het is zorgvuldig gecomponeerd en theologisch doordacht. Johannes spreekt in zijn Evangelie over zeven wondertekenen. En de bruiloft van Kana is het eerste wonder-teken. Het heeft iets te betekenen….In dit teken laat Jezus zijn programma zien. Het maakt duidelijk wie Jezus is – wat zijn opdracht is. Het is niet zo maar een verhaaltje over een gezellige bruiloft waar een tovenaar van water wijn maakt. Het beeld van een bruiloft is Bijbels gezien vol symboliek en een voorafspiegeling van het hemelse.
In de lezing van Jesaja wordt het al voorspeld. ‘Want de Heer verlangt naar jou en je land wordt ten huwelijk genomen…zoals de bruidegom zich verheugt over zijn bruid zo zal je God zich over jou ontfermen. De onverbrekelijke (huwelijks)band tussen God en jou – tussen God en ieder mens wordt gevierd op een bruiloft. En op dat feest zijn Maria en Jezus uitgenodigd.

De rol van Maria lijkt wat ondergeschikt. Maar misschien is die rol wel veel groter…. Zij wordt als eerste genoemd die uitgenodigd is, alhoewel niet met naam. Maar zij is er! En als bij ‘toeval’ lijkt het, is Jezus ook uitgenodigd samen met zijn leerlingen. Het Evangelie van Johannes is nog maar net begonnen – we zitten pas in hoofdstuk 2 – maar Jezus én zijn leerlingen zijn al een eenheid. Zij horen al bij elkaar. Maria ontdekt dat er een tekort aan wijn is – het leven kan nu niet in zijn volheid gevierd worden – dat past niet in het beeld van deze bijzondere bruiloft – en zij maakt Jezus daarop attent. Het antwoord van Jezus wordt in verschillende vertalingen van een laag – van een kleur voorzien. Soms zelfs wat snibbig 

21 januari 2017, Ineke van Cuijk OP

‘wat heb ik met jou te maken’! in de vertaling van vandaag (De Naardense Bijbel) is die vraag veel opener: ‘betekent dat iets tussen mij en u, vrouwe? vraagt Jezus. Die constatering van Maria – haar vraag, haar verlangen, roept dat bij Jezus wat op? Zijn antwoord luidt: ‘Mijn uur is nog niet gekomen’. En daarmee lijkt Hij het wat af te houden. Bij het Evangelie van Johannes is de doop in de Jordaan het eerste openbare optreden en nadat Jezus leerlingen om zich heen verzameld heeft, komt Hij op deze bruiloft. Is dit het moment waarop Jezus misschien wat schoorvoetend nog meer naar buiten treedt en optreedt om dat te doen waartoe Zijn Vader Hem geroepen heeft. Of heeft Jezus een laatste zetje nodig van zijn moeder? Dat kunnen we alleen maar invullen – inlegkunde al of niet terecht. Maar blijkbaar heeft Maria zo veel vertrouwen in haar zoon dat zij tegen de bedienden zegt: ‘wat hij u ook zegt, doe het’! Maria laat zich niet afschepen. Zij kent toch zijn opdracht?! Jezus laat zien dat Hij middenin het leven staat. Hij begeeft zich bewust tussen de mensen, deelt hun vreugde en verdriet. Op de bruiloft van Kana schittert Jezus door aanwezigheid. En we weten allemaal als een verhaal begint met ‘op de derde dag’ dan gebeurt er iets bijzonders. We kennen de Paasverhalen! Hier op het bruiloftsfeest is er overvloed –dit in tegenstelling tot de bruiloft in China. Waar mensen elkaar de loef willen afsteken, waar mensen van elkaar willen profiteren daar kun je geen feest vieren – hoe spijtig ook voor het bruidspaar – als je zo leeft dan is dat de dood in de pot. 

In Kana is de vreugde groot – een zielsgelukkig bruidspaar, een ceremoniemeester die niet begrijpt wat hem overkomt, de dienaren die deel zijn aan dit geheim en alle gasten die een prachtige bruiloft hebben. Jezus presenteert de Messiaanse overvloed. Als je zijn leerling wilt zijn, als je Hem wilt volgen, heb je deel aan het bruiloftsmaal.

Dat geldt ook voor ons. Bij en met Jezus wordt het leven boven zichzelf uitgetild. En niet dat er dan geen zorgen zijn, of pijn en dood – ja, ook dat hoort bij het leven. Soms is de wijn op! Maar de beelden en de herinneringen aan een mooie en overvloedige bruiloft kunnen je wel helpen door die periodes heen. Misschien is het goede uur nog niet gekomen.

Vreugde over Jeruzalem zegt Jesaja - Jeruzalem als beeld van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Daar wordt de bruiloft groots gevierd. Het heilig verbond van de Eeuwige met zijn volk. Daar is liefde in het spel. Daar bindt de liefde allen samen. 

Johannes laat in dit verhaal zien wie Jezus is! Bij Hem staat de mens centraal, in de wijn die geschonken wordt, toont zich als gelijkenis wie de ware wijnstok is. Daarom is Hij gekomen: om voor ons brood en wijn te zijn, levensbrood en bruiloftswijn.
Zo kan Jezus grond en licht van ons bestaan zijn. Naar boven